Świadek składający fałszywe zeznania może zostać oskarżony o popełnienie występku, zagrożonego karą pozbawienia wolności do lat trzech. Osoba zeznająca w charakterze świadka przed złożeniem zeznania zostaje poinformowana o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Odmowa składania zeznań
Prawo do odmowy składania zeznań mają:
- małżonkowie stron
- zstępni
- wstępni
- rodzeństwo
- powinowaci w tej samej linii lub stopniu
- osoby pozostające ze stronami w stosunku przysposobienia
Prawo odmowy zeznań trwa również po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia.
Świadek nie może odmówić składania zeznań w postępowaniach o prawa stanu czyli na przykład w sprawach o:
- ustalenie istnienia bądź nieistnienia małżeństwa
- unieważnienie małżeństwa
- ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa
- ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa
Wyjątkiem są sprawy o rozwód.
Świadkowi przysługuje prawo do odmowy udzielenia odpowiedzi na pytanie, jeśli mogłoby to narazić jego lub jego bliskich, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową.
Zobacz również: Czy świadek może uchylić się od odpowiedzi na pytanie?
Odmowa odpowiedzi na pytanie przysługuje także w sytuacji gdy zeznanie wiązałoby się ze złamaniem tajemnicy zawodowej. Duchowny może odmówić składania zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.
Gdy odmowa składana zeznań jest nieuzasadniona sąd skaże świadka na karę grzywy.
Składanie fałszywych zeznań
Świadkowi który nie mówi prawdy bądź ją zataja, mimo złożenia przysięgi i pouczenia o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, grozi kara pozbawienia wolności do lat trzech.
W sytuacji gdy nie wiedział o prawie odmowy zeznań lub odpowiedzi na pytania które mogą zagrozić odpowiedzialnością karną jemu bądź jago bliskim, nie będzie podlegał karze.
Świadek może uniknąć odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań jeśli:
- jego zeznania nie mają wpływu na rozstrzygnięcie sprawy
- gdy sprostuje zeznanie przed nieprawomocnym rozstrzygnięciem proces
Składanie fałszywych zeznań w procesie z udziałem pracodawcy może grozić pracownikowi konsekwencjami dotyczącymi jego stosunku pracy. Mianowicie jeśli pracodawca uznał, iż postępowanie pracownika stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, może rozwiązać z nim umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym.
Zobacz również serwis: Prawo karne
Podstawa prawna:
Kodeks postępowania cywilnego, Kodeks karny, Kodeks pracy.