Świadek

„Świadek koronny” jest pojęciem dość znanym. Zazwyczaj ludziom kojarzy się, że przysługują mu „jakieś korzyści”.

Instytucja świadka koronnego uregulowana jest w ustawie z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym. Najczęściej stosowana jest w sprawach o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w zorganizowanej grupie lub w sytuacji gdy istnieje związek mający znaczenie dla popełnienia przestępstwa lub przestępstwa skarbowego.

Obowiązek stawiennictwa świadka na rozprawie wynika z art. 177 kpk. Co w sytuacji jeśli prawidłowo zawiadomiony świadek nie stawi się na rozprawę?

Instytucja świadka koronnego została wprowadzona do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 25 czerwca 1997 roku. Celem wprowadzenia tej instytucji była poprawa efektywności zwalczania przestępczości zorganizowanej, gangów, mafii.

Pozycja świadka i pokrzywdzonego w procesie karnym została wzmocniona na skutek podpisania w dniu 15 grudnia 2014 roku ustawy o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka, przygotowanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Jakie zasady, warunki i zakres ochrony pozycji świadka wprowadza ustawa?

Ochrona świadka w postępowaniu karnym zostanie kompleksowo uregulowana w postaci jednolitego aktu prawnego. Przepisy projektowanej ustawy, regulują szczegółowo zasady, warunki i zakres stosowania środków ochrony i pomocy kierowanej do pokrzywdzonego i świadka oraz osób im najbliższych, jeśli istnieje realne zagrożenie dla ich życia lub zdrowia.

Konsekwencje odmowy przyjęcia pisma z sądu mogą być niekiedy bardzo dotkliwe. Błędnie może się wydawać, iż odmowa odebrania sądowej korespondencji dostarczonej nam przez listonosza, nie będzie rodzić wobec nas żadnych negatywnych skutków. Kodeks postępowania karnego reguluje tę kwestię jednak odmiennie.

Na świadku oprócz pewnych uprawnień procesowych np. do odmowy zeznań lub odmowy odpowiedzi na pytanie w określonych ustawowo sytuacjach) ciążą również procesowe obowiązki w tym w szczególności stawiennictwa na wezwanie oraz nieutrudniania postępowania. Za naruszenie wskazanych obowiązków na świadka może być nałożona kara porządkowa, od której ma prawo się odwołać.

Za niestawiennictwo na świadka może być nałożona kara porządkowa w formie postanowienia, które jest mu doręczane. Świadek ma możliwość usprawiedliwienia swojej nieobecności.

Kiedy świadek nie odpowiada za fałszywe zeznania? Czy możliwa jest sytuacja w której odpowiedzialności karnej uniknie osoba która złożyła fałszywe zeznanie w procesie jako świadek?

Polski ustawodawca wyróżnił dwie formy prowadzenia postępowania przygotowawczego: śledztwo (które jest jego podstawową formą) oraz dochodzenie. Opracowanie niniejsze przedstawia różnice pomiędzy tymi dwoma formami postępowania przygotowawczego.

Odpowiedź na powyższe pytanie wydaje się oczywista – może. Następuje tutaj tzw. konwersja (czyli zamiana) roli procesowej danej osoby. Powstaje jednak wiele pytań – jaki wpływ będą miały jego zeznania w roli świadka, czy może być za nie karany etc. Opracowanie to przedstawi sytuację prawną takiej osoby.

Zgodnie z treścią przepisu art. 187-188 Kodeksu postępowania karnego od świadka można odebrać uroczyste przyrzeczenie, co do złożenia przez świadka zeznań zgodnych z prawdą. Należy wskazać, iż instytucja ta nie jest powiązana z kwestią odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie – takie bowiem ponosi każdy świadek (niezależnie od tego, czy składał przyrzeczenie) pod warunkiem, że został przez sąd pouczony o odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań.

Odpowiedzialność karna za składanie fałszywych zeznań grozi nie tylko przy procesie karnym, lecz także w postępowaniu cywilnym. Poza nielicznymi wyjątkami świadek ma obowiązek złożenia zeznań.

Każdy z nas może być wzywany jako świadek. Zanim przystąpi się do składania zeznań warto wiedzieć o tym jakie prawa nam przysługują.

Niezawiadomienie organów ścigania o popełnieniu przestępstwa jest karalne. Nie dotyczy to jednak wszystkich przestępstw, a tylko tych wyróżnionych w art. 240 kodeksu karnego. Jakie to przestępstwa? Jaka kara grozi za niezawiadomieniu o ich popełnieniu?

Zgodnie z art. 180 k.p.k osoby, które z racji wykonywania swojego zawodu zobowiązane są do zachowania tajemnicy służbowej, albo też tajemnicy zawodowej mogą odmówić zeznań co do faktów, na które rozciąga się ten obowiązek. Zwolnić z tajemnicy czy to służbowej, czy zawodowej może jedynie sąd, a postępowaniu przygotowawczym prokurator wydając stosowne postanowienie o zwolnieniu z tajemnicy służbowej lub zawodowej.

Świadkiem koronnym jest przestępca, który chce zeznawać przeciwko swoim współtowarzyszom. Osoba taka ma dużą wiedzę na temat działalności przestępczej. Dlatego też jest bardzo wartościowa dla wymiaru sprawiedliwości.

Zeznając czy to przed prokuratorem czy też przed sądem, świadek musi mówić wyłącznie prawdę. Składanie fałszywych zeznań jest zagrożone karą pozbawienia wolności.

Zeznania świadka to bardzo istotny dowód w postępowaniu karnym. To właśnie na nich często opiera się wyrok. Dlatego ważne jest aby osoba taka wypowiedziała się przed sądem i prokuratorem.