W nawiązaniu do powyższego wyjaśnienia należy wskazać, iż ustawodawca posłużył się dwoma terminami opisując czynności, które mogą podjąć organy ścigania. Są to sprawdzenie danych zawartych w zawiadomieniu o przestępstwie oraz sprawdzenie faktów w zakresie informacji podawanych w tym zawiadomieniu. Czynności te są obligatoryjne, jeżeli zawiadomienie o przestępstwie jest anonimowe.
Należy wyjaśnić, iż treść tego przepisu podyktowana jest tym, iż na mocy art. 305 § 1 Kodeksu postępowania karnego organy mają obowiązek niezwłocznego wydania postanowienia o wszczęciu postępowania lub odmowie wszczęcia postępowania. Istnieją jednak sytuacje, w których nie wiadomo, którą z wskazanych decyzji podjąć, kiedy brak ku temu danych. Przeprowadzenie czynności sprawdzających ma zatem na celu weryfikację zawiadomienia o przestępstwie i w domyśle oszczędność czasu i sił organów ścigania (aby nie wszczynały one zbędnych postępowań).
Jeżeli policja dostanie powiadomienie o tym, iż dana osoba została oszukana na aukcji internetowej bez podania żadnych danych, na jakiej aukcji miałoby to mieć miejsce, na jaką kwotę, kiedy i czego dotyczyła ta aukcja, to policja wezwie zawiadamiającego do uzupełnienia tych danych.
Zobacz: Kary i środki karne
Czynności sprawdzające mogą dotyczyć zarówno faktów, jak i sfery prawnej czynu, o którym mowa w zawiadomieniu o przestępstwie (przykładowo sprawdzenie, czy jest on w ogóle karalny). Wśród przykładowych czynności sprawdzających można wymienić:
- zażądanie przedstawienia dodatkowych dokumentów niezbędnych dla prawidłowej oceny zdarzenia, którego dotyczy zawiadomienie,
- żądanie przeprowadzenia kontroli w określonym zakresie,
- przyjęcie uzupełniających informacji od przedstawiciela pokrzywdzonej instytucji lub organu kontroli,
- żądanie nadesłania dokumentacji lekarskiej dotyczącej osoby pokrzywdzonej.
Dodatkowo należy wskazać, iż czynności sprawdzające nie są etapem postępowania przygotowawczego, to czynności organów poprzedzające ten etap. W związku z tym, co do zasady nie są tu przeprowadzane żadne dowody, a przebieg czynności dokumentują notatki służbowe. Wyjątkiem w tej materii jest jedynie przesłuchanie pokrzywdzonego oraz ewentualnie przyjęcie od niego ustnego zawiadomienia o przestępstwie, które mają walor dowodowy i są sporządzane w formie protokołów.
Zobacz serwis: Kodeks karny