Przepadek może zostać orzeczony nie tylko w stosunku do sprawcy przestępstwa.
Sprawca, chcąc pozbyć się przedmiotów pochodzących z kradzieży, oddał je koledze. Czy sąd może orzec przepadek co do tych przedmiotów?
Tak, uważa się je za należące do sprawcy.
Zgodnie z Kodeksem karnym, Sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa. Jeżeli służyły one do jego popełnienia lub były do tego przeznaczone, Sąd ma prawo orzec ich konfiskatę. Jeżeli jednak ustawa stanowi o obowiązku takiego orzeczenia, sąd orzeka jw. Jeżeli orzeczenie przepadku co do któregokolwiek z ww. przedmiotów byłoby niemożliwe, w wyroku może zostać orzeczona konfiskata ich równowartości. Przepadku takich przedmiotów nie orzeka się w sytuacji, gdy muszą być zwrócone określonej osobie, np. pokrzywdzonemu.
Skazanie sprawcy za naruszenie zakazu wytwarzania, posiadania, obrotu, przesyłania, przenoszenia lub przewozu określonych przedmiotów daje sądowi prawo orzeczenia ich przepadku, a w sytuacjach wskazanych w ustawie–obowiązek.
Polecamy: RODO. Ochrona danych osobowych. Przewodnik po zmianach
Jeżeli przedmioty, które służyły do popełnienia przestępstwa lub były do tego przeznaczone nie są własnością sprawcy, sąd orzeka ich przepadek tylko, gdy to wynika z ustawy. W sytuacji, gdy sprawca jest współwłaścicielem mienia, orzeka się co do należącej do niego części.
W przypadkach wskazanych w art. 44a kodeksu karnego możliwe jest orzeczenie konfiskaty także co do przedsiębiorstwa. W zależności od konkretnej sytuacji, może to być przedsiębiorstwo sprawcy lub innego podmiotu.
Co do sprawcy, który pośrednio osiągnął z popełnienia przestępstwa korzyść majątkową i nie uzyskał jej w wyniku popełnienia jednego z czynów wymienionych w art. 44§6 k.k., orzeka się przepadek przedmiotów lub ich równowartości. Nie dotyczy to sytuacji, gdy podlegają one zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.
Konfiskata rozszerzona
Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
Powyższą nowelizacją wprowadzono do Kodeku karnego szerszy zakres przypadków, w których Sąd może orzec konfiskatę przedmiotów.
W art.45§1a k.k ustawodawca określił co jeszcze można uznać za korzyść majątkową, uzyskaną z popełnionego przestępstwa. Ustanowił, że poza wymienionymi wcześniej korzyściami, możemy uznać również pożytki z rzeczy lub prawa, które stanowią tę korzyść.
Zobacz serwis: Sprawy karne
W myśl art. 45§2 k.k., korzyścią uzyskaną z popełnienia przestępstwa jest mienie, które sprawca objął we władanie lub, co do którego uzyskał jakikolwiek tytuł prawny w ciągu 5 lat przed jego popełnieniem, do chwili wydania wyroku(nie musi być prawomocny). Dotyczy to skazania za przestępstwo zagrożone karą, której górna granica ustawowa wynosi co najmniej 5 lat i gdy została lub mogła zostać osiągnięta z niego, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa. Przestępstwo takie może być także popełnione w zorganizowanej grupie lub związku, mających na celu jego popełnienie. Należy wskazać, że okres, w którym można orzec konfiskatę dotyczy również sytuacji, gdy z popełnienia czynu zabronionego została osiągnięta, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa znacznej wartości.
Opinia Rzecznika Praw Obywatelskich z dn. 6 lipca 2016 roku, II.517.3.2016.VV
Rzecznik Praw Obywatelskich, Adam Bodnar wydał opinię na temat ówczesnego projektu, obowiązującej już Ustawy o konfiskacie rozszerzonej. Podniósł w niej m.in. to, jak olbrzymia zmiana ma być wprowadzona w systemie karnym poprzez jej uchwalenie. Na uwagę zasługuje część opinii RPO, w której wskazuje on jak duże sankcje są przewidziane za najniższą formę nieumyślności, jaką jest niedbalstwo. W przypadku niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, osoba nie będąca sprawcą może stracić wszystkie składniki przedsiębiorstwa. Tak może się stać, gdy ,,…dopuści się niedbalstwa w odniesieniu do świadomości o przeznaczeniu składników przedsiębiorstwa do popełnienia przestępstwa".
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. 2017 poz. 2204)
- Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
- Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie rozszerzonej konfiskaty, z dn. 6 lipca 2016 roku