Występek o charakterze chuligańskim - podstawa prawna i definicja
Zgodnie z definicją znajdującą się w art. 115 § 21 Kodeku karnego (dalej: k.k.) występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.
Polecamy: Kodeks kierowcy - zmiany 2019
Legalna definicja występku o charakterze chuligańskim sprawia sporo trudności interpretacyjnych, w związku z czym, aby zachować jednolitość orzecznictwa i wykładni, warto zwrócić uwagę na wyrok SO we Wrocławiu o sygn. akt III K 125/17 z dnia 16 lutego 2018 roku, zgodnie z którym "przyjąć należy, że sprawca działa bez powodu wówczas, gdy w powszechnym odczuciu brak jest przyczyny, która uzasadniałaby podejmowaną aktywność. Z kolei działanie z oczywiście błahego powodu dotyczy sytuacji, gdy taka przyczyna zachodzi, lecz – w powszechnym odczuciu – jest mało znacząca." Dodatkowo, celem dalszego doprecyzowania, w myśl wyroku SO w Białymstoku sygn. akt III K 147/17 z dnia 29 grudnia 2017 "brak powodu, czy też „oczywiście błahy powód” w rozumieniu art.115 § 21 k.k., odnoszą się do motywacji (pobudek) podjętego działania, ocenianej na podstawie przyjmowanych w społeczeństwie kryteriów. W świetle ocen społecznych błahy powód to czynnik rażąco nieadekwatny do zachować podjętych w efekcie jego zaistnienia. Sąd stoi na stanowisku, iż znamię braku powodu, czy też „błahy powód” - o których mowa w dyspozycji art. 115 §21 k.k. - nie może być odnoszone do znamion przestępstwa. Jeśli bowiem pewna motywacja jest penalizowana - a tym samym nieakceptowana, „groźna” społecznie – to jej zaistnienie nie może prowadzić do konstruowania łagodniejszej odpowiedzialności karnej sprawcy. Gdy ma ona miejsce, to należy przyjąć, że przestępcze działanie realizowane jest bez powodu, tj. powodu rozumianego jako społecznie wytłumaczalna (akceptowalna) pobudka realizacji bezprawnego zachowania."
Przykłady występków o charakterze chuligańskim
Jako przykłady występku o charakterze chuligańskim zgodnie z wyrokiem SO we Wrocławiu sygn. akt III K 125/17 można wskazać przestępstwa popełnione z pobudek rasistowskich czy ksenofobicznych, identyczny wniosek wynika z wyroków SO w Białymstoku sygn. akt III K 147/17 oraz SA we Wrocławiu sygn. akt II AKa 88/17 z dnia 4 maja 2017 roku. Dodatkowo przykładem występku o charakterze chuligańskim, zgodnie z wyrokiem SO w Poznaniu sygn. akt III K 17/16 z dnia 26 lipca 2016 roku może być przestępstwo popełnione na tle religijnym.
Konsekwencje prawne
Oprócz wymierzenia sprawcy kary przewidzianej za dane przestępstwo, ustawodawca przyjął, że, w razie skazania za występek o charakterze chuligańskim, zgodnie z art. 41b §1 k.k. sąd może orzec zakaz wstępu na imprezę masową, jeżeli przestępstwo zostało popełnione w związku z taką imprezą a udział sprawcy w imprezach masowych zagraża dobrom chronionym prawem. Istotnym jest fakt, że sąd orzeka zakaz wstępu na imprezę masową w wypadkach wskazanych w ustawie.
Dodatkowo zgodnie z treścią art. 57a §1 k.k. skazując za występek o charakterze chuligańskim, sąd wymierza karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Nadto zgodnie z art. 69 § 4 k.k. wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach.
Polecamy serwis: Prawo karne