Podatek niezapłacony w terminie stanowi zaległość podatkową. Podstawową konsekwencją nieuiszczenia zobowiązania podatkowego w terminie jest obowiązek zapłaty odsetek za zwłokę, które podatnik ma obowiązek samodzielnie naliczyć i wpłacić do urzędu skarbowego bez wezwania. Narastanie odsetek za zaległość podatkową nie jest jednak karą. Zadaniem i obowiązkiem podatnika jest uregulowanie także odsetek w chwili spłaty podatku. Przy braku dobrowolnego uregulowania należności zostaje ona objęta egzekucją skarbową.
Od osób fizycznych może też zostać pobrany zryczałtowany podatek dochodowy od dochodów z nie ujawnionych źródeł przychodów lub nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach - w wysokości 75% tego dochodu.
Kodeks karny skarbowy stwierdza, że podatnik, uchylając się od opodatkowania nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny albo karze pozbawienia wolności albo obu tym karom łącznie. Podatnik ukrywający dochody przed fiskusem, w celu uszczuplenia swoich zobowiązań podatkowych popełnia więc przestępstwo skarbowe.
Z kolei podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku, podlega odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe, w postaci grzywny. Jednokrotne nieuiszczenie podatku nie stanowi jednak przestępstwa czyli wyklucza możliwość odpowiedzialności karnej.
Zobacz również: Obrońca w postępowaniu karnym skarbowym
Wobec sprawcy uporczywie uchylającego się od uiszczania podatku, sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe wpłacono w całości należny podatek na rzecz właściwego organu.
Wreszcie należy mieć świadomość, że niezapłacenie podatku w terminie może wiązać się z wszczęciem postępowania egzekucyjnego, a w konsekwencji - z koniecznością zapłaty, oprócz podatku wraz z odsetkami, również kosztów egzekucyjnych.
Przed odpowiedzialnością karną lub za wykroczenie uchronić może ewentualnie złożenie wniosku o odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty podatku na raty. wniosek taki winien posiadać uzasadnienie faktyczne.
Zobacz również serwis: Sprawy karne