Pojęcie korupcji w ujęciu ogólnym i prawnym

Centralne Biuro Antykorupcyjne
rozwiń więcej
Korupcja./ Fot. Fotolia
Rozróżniamy korupcję w węższym znaczeniu, tj. na użytek prawa karnego materialnego oraz w znaczeniu społeczno-ekonomicznym. Podział taki stosuje się, ponieważ prawo karne wymaga precyzyjnego, jednoznacznego języka, zaś dla celów np. prewencyjnych wystarczające jest używanie szerszego pojęcia.

Korupcja w sensie społeczno-ekonomicznym (ogólnym) określana jest jako:
— zachowanie władz publicznych, polityków i urzędników służby cywilnej, w wyniku którego dochodzi do ich wzbogacenia się w sposób bezprawny i nieuzasadniony lub przyczynienia się do wzbogacenia osób sobie bliskich, poprzez niewłaściwe wykorzystanie powierzonej im władzy,
— czyn, który popełnia każdy, kto powodowany swoimi bezpośrednimi lub pośrednimi interesami narusza system reguł, za realizację których sam jest odpowiedzialny,
— sprzeniewierzenie się zasadzie oddzielenia życia prywatnego od życia zawodowego.

Korupcja w sensie ogólnym nie jest terminem języka prawnego, bowiem obejmuje również te zachowania, które nie są spenalizowane, a ich popełnienie co najwyżej narusza zasady etyki, moralności, kultury, np. nepotyzm czy kumoterstwo.

Zobacz również: Encyklopedia prawa

Powszechnie przyjmuje się, że muszą wystąpić dwie działające strony.

Jednakże szersza wykładnia pojęcia korupcji dopuszcza jednego sprawcę nadużywającego stanowiska publicznego, np. wykorzystującego służbowy samochód do celów prywatnych. W takim rozumieniu korupcji mieści się także wpływanie na interes publiczny bez konieczności zajmowania stanowiska publicznego, np. wybór dostawcy, który swoją ofertę popiera odpowiednim prezentem1.

Zakres penalizacji zjawiska w praktyce zależy od definicji prawnej pojęcia korupcji. Jedna z nich przedstawiona została w art. 2 podpisanej przez Polskę Cywilnoprawnej konwencji o korupcji i oznacza: żądanie, proponowanie, wręczanie lub przyjmowanie bezpośrednio lub pośrednio łapówki lub jakiejkolwiek innej nienależnej korzyści lub jej obietnicy, które wypacza prawidłowe wykonywanie jakiegokolwiek obowiązku lub zachowanie wymagane od osoby otrzymującej łapówkę, nienależną korzyść lub jej obietnicę2.

Najnowsza definicja prawna korupcji znajduje się w ustawie o CBA w art. 1 ust. 3a3.

1 Por. A. Lewicka-Strzałecka, Indywidualny i społeczny wymiar korupcji, <www.cebi.pl> (dostęp: korzystano 8.04.2011).
2 Ratyfikowanej przez Polskę we wrześniu 2002 r., (DzU z 2004 r., nr 244, poz. 2443).
3 Dz. U z 2006 r., nr 104, poz. 708 ze zm.

Zobacz również: Odpowiedzialność karna w przypadku korupcji

Tekst stanowi fragment publikacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego Poradnik antykorupcyjny dla przedsiębiorców. Przedsiębiorca  w środowisku zagrożeń korupcyjnych, Warszawa, maj 2011

Prawo
Czy jest dopuszczalne użyczenie nieruchomości przez jednego współwłaściciela?
16 sie 2024

Oddanie użyczającemu rzeczy, najczęściej nieruchomości do korzystania osobie trzeciej w sytuacji, gdy użyczający jest wyłącznym właścicielem nieruchomości, nie budzi większych wątpliwości. Inaczej wygląda jednak wyrażenie zgody na korzystanie z nieruchomości jedynie przez jednego lub część współwłaścicieli.

7 tys. zł czy 6 450 zł zasiłku pogrzebowego od 2025 r.? Ostateczna decyzja prawdopodobnie we wrześniu
16 sie 2024

Resort rodziny stoi na stanowisku, że wysokość zasiłku pogrzebowego powinna być podwyższona do 7 tys. zł. Co z propozycją ministra finansów, który stoi na stanowisku, że zasiłek pogrzebowy powinien wynosić 6 tys. 450 zł? Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej poinformował, że ostateczną decyzję poznamy najprawdopodobniej we wrześniu.

Czy wdowia renta należy się po rozwodzie? Jest wyjaśnienie
16 sie 2024

Rozwiedzeni małżonkowie, którzy mają prawo do renty rodzinnej po zmarłym byłym małżonku, nie będą mogli korzystać z tej korzystnej reguły zbiegu, którą przewidują nowe przepisy o rencie wdowiej. Tak wyjaśnił Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Sebastian Gajewski.

Ochrona prawna pracowników załatwiających sprawy sygnalistów
16 sie 2024

Czy ochrona prawna sygnalistów rozciąga się na pracowników załatwiających sprawy sygnalistów? Czy ich również dotyczy zakaz podejmowania działań odwetowych oraz inne środki ochrony? Co z możliwością dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia?

Renta wdowia nie tylko dla wdów. Komu jeszcze w 2025 roku wzrośnie świadczenie emerytalne? Czy wiesz, o ile? 2 miliony Polaków szykują się do składania wniosków
16 sie 2024

Renta wdowia nie tylko dla wdów. Komu jeszcze w 2025 roku wzrośnie świadczenie emerytalne? Ta renta ma poprawić sytuację finansową owdowiałych osób, a przepisy zadziałają wstecz. Ważne jest jednak to, że śmierć małżonka nie mogła mieć miejsca wcześniej, niż pięć lat przed osiągnięciem przez uprawnionego wieku emerytalnego.

1000 zł z tytułu urodzenia się dziecka od 1 listopada 2024 r.
16 sie 2024

Wśród świadczeń rodzinnych znajduje się także jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka. Od 1 listopada 2024 r. będzie wynosiła 1000 zł. Sprawdź, komu przysługuje. Jakie warunki trzeba spełniać, by uzyskać zapomogę. Kiedy należy złożyć wniosek.

215,84 zł zasiłku pielęgnacyjnego od 1 listopada 2024 r.
16 sie 2024

215,84 zł zasiłku pielęgnacyjnego od 1 listopada 2024 r. Tyle będzie wynosił zasiłek pielęgnacyjny w nowym okresie zasiłkowym. W Dzienniku Ustaw opublikowane zostało stosowne rozporządzenie w tej sprawie. Sprawdź, komu będzie przysługiwało.

Już w sierpniu nauczyciele mogą składać wnioski o to świadczenie. Będzie przysługiwało od nowego roku szkolnego 2024/2025
16 sie 2024

Już w sierpniu nauczyciele mogą składać wnioski o to świadczenie. Będzie przysługiwało od nowego roku szkolnego 2024/2025. Choć jest zapowiadane jako korzystne dla nauczycieli, to budzi wiele wątpliwości i prognozuje się, że niewielu nauczycieli zdecyduje się z niego skorzystać.

Mieszkanie dla studenta [rok akademicki 2024/2025]. Porównanie kosztów wynajmu i zakupu. Kredyt może być tańszy niż czynsz najmu
15 sie 2024

Rozpoczęcie studiów daleko od domu rodzinnego, to konieczność znalezienia miejsca do mieszkania w mieście akademickim (z reguły dużym mieście). Ile kosztuje na progu roku akademickiego 2024/2025 wynajem lokum dla studenta a ile zakup niewielkiego mieszkania?

Co się zmieni 1 września 2024 r.? Czy w szkołach szykuje się rewolucja
14 sie 2024

Co się zmieni 1 września 2024 r.? Czy w szkołach szykuje się rewolucja? Co jeszcze oprócz odchudzonej podstawy programowej czeka uczniów, rodziców i całą kadrę nauczycielską w nadchodzącym roku szkolnym 2024/2025? Podwyżki dla nauczycieli? Wcześniejsze emerytury nauczycielskie? Jak będą wyglądały lekcje religii w szkołach?

pokaż więcej
Proszę czekać...