REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prekluzja dowodowa w procesie karnym – jak z tym walczyć?

dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
Chmielniak Adwokaci Spółka Partnerska Adwokatów i Radców Prawnych
Kancelaria prawna specjalizująca się w sprawach karnych gospodarczych i karnych skarbowych
Wniosek dowodowy podlegać będzie oddaleniu, jeżeli został on złożony po zakreślonym przez organ procesowy terminie, o którym strona składająca wniosek została zawiadomiona./Fot. Shutterstock
Wniosek dowodowy podlegać będzie oddaleniu, jeżeli został on złożony po zakreślonym przez organ procesowy terminie, o którym strona składająca wniosek została zawiadomiona./Fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Celem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw uchwalonej przez Sejm w dniu 19 lipca 2019 r. jest przyśpieszenie procesu karnego. Na co od dłuższego czasu eksperci zwracali uwagę, w tym przypadku zasada szybkości postępowania przeważa niestety nad prawem oskarżonego do obrony. Mankamentów jest dużo, w miejscu tym chciałabym się odnieść do jednego – prekluzji dowodowej. Niezależnie od tego, czy ustawa ta stanie się prawem obowiązującym, pełnomocnicy procesowi – zwłaszcza zaś obrońcy, muszą być gotowi na zmiany.

Nowa podstawa oddalenia wniosku dowodowego

REKLAMA

Tytułem wstępu wskazać należy, iż prekluzja dowodowa jest pochodną nowego przepisu art. 170 § 1 pkt 6 k.p.k. Zgodnie z jego treścią wniosek dowodowy podlegać będzie oddaleniu, jeżeli został on złożony po zakreślonym przez organ procesowy terminie, o którym strona składająca wniosek została zawiadomiona. Co do zasady sąd powinien zatem oddalić każdy „spóźniony” dowód. Mówić tu w konsekwencji należy o prekluzji dowodowej.

REKLAMA

Nowy art. 170 § 1a k.p.k. wprowadza jednak wyjątek od wskazanej zasady. Otóż sąd nie będzie władny oddalić wniosku dowodowego, jeśli będzie on zmierzał do wykazania okoliczności, która ma istotne znaczenie dla ustalenia tego, (1) czy został popełniony czyn zabroniony, (2) czy stanowi on przestępstwo i jakiego typu, (3) czy zachodzą podstawy do nadzwyczajnego obostrzenia odpowiedzialności karnej, lub (4) czy zachodzą warunki do orzeczenia pobytu w zakładzie psychiatrycznym. W tym zakresie prekluzja dowodowa jest wyłączona. Dowody na tę okoliczność będzie można powoływać na dotychczasowych zasadach – do czasu zakończenia postępowania w II instancji. Okoliczność tę potwierdza zresztą nowy art. 452 § 3 k.p.k. Co symptomatyczne, dowody na okoliczności wypływające na łagodniejszy wymiar kary – odmiennie od okoliczności obciążających – objęte są prekluzją.

Polecamy: Serwis Inforlex Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – procedury

Obrona w warunkach prekluzji dowodowej

Zauważyć należy w pierwszej kolejności, iż dowody na kluczowe dla sprawy okoliczności – sprawstwa oraz zawinienia – są wolne od prekluzji. Zważywszy, że przyjęta linia obrony ukierunkowana jest najczęściej na wykazanie, iż oskarżony nie popełnił zarzuconego mu czynu, w tym zakresie prekluzja dowodowa nie powinna ograniczać obrońcy. Jak wynika zresztą z uzasadnienia projektu nowelizacji, zamierzano ukrócić w szczególności dowody na okoliczności wpływające na wymiar kary.

REKLAMA

Założyć można, że wobec takiej redakcji art. 170 § 1a k.p.k. większość wniosków dowodowych zawierać będzie uzasadnienie ukierunkowane na wykazanie istotnego znaczenia powoływanego dowodu dla ustalenia podstaw odpowiedzialności karnej. Nie jest to przy tym całkowicie niedorzeczne. Rozmaite okoliczności wypływające na łagodniejszy wymiar kary, w tym zastosowanie instytucji probacyjnych jak warunkowe zawieszenia wykonania kary, często mogą wpływać na kwestię karygodności (znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu) bądź zawinienia (anormalna sytuacja motywacyjna). Co więcej, okoliczności te mogą się pokrywać z okolicznościami natury podmiotowo-przedmiotowej, przesądzającymi o realizacji typu uprzywilejowanego danego przestępstwa w postaci „wypadku mniejszej wagi”. W tym stanie rzeczy mówić by już można o dowodach na okoliczność tego, czy popełniony czyn stanowi przestępstwo, a jeśli tak – jakiego typu. Pamiętać należy, iż przestępstwem jest dopiero czyn odpowiadający ustawowemu opisowi przestępstwa – karygodny i zawiniony.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Uwagę warto również zwrócić na redakcję samego art. 170 § 1 pkt 6 k.p.k. W przepisie tym mowa jest mianowicie o terminie zakreślonym przez organ procesowy. Z jego treści bynajmniej jednak nie wynika, iż termin taki można zakreślić tylko raz wciągu postępowania. Odwołując się w tym kontekście do regulacji procesu cywilnego, w zależności od aktualnego stanu sprawy sąd mógłby określić nowy termin składania wniosków dowodowych. Mając na uwadze, że sąd karny w dalszym ciągu pozostaje związany zasadą prawdy materialnej i powinien dążyć do poczynienia prawdziwych ustaleń w sprawie, dodatkowe dowody mogą być mu pomocne. Choć sąd może przeprowadzać dowody z urzędu, o niektórych środkach dowodowych wiedzę mogą mieć tylko strony. W mojej ocenie nie jest zasadniczo wykluczone, iż także w procesie karnym wykształci się praktyka składania przez pełnomocników lub obrońców wniosków do sądu o wyznaczenia dodatkowego terminu na złożenie wniosku dowodowego.

Uwagi końcowe

Najbliższy czas pokaże, czy ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw stanie się prawem obowiązującym. Nie ulega wątpliwości, iż wprowadzane zmiany w sposób dotkliwy ingerują w prawo oskarżonego do obrony. Choć walka z prekluzją dowodową nie będzie wykluczona, obrońcy i pełnomocnicy mieć będą na pewno pod górkę.

dr Aleksandra Rychlewska-Hotel

dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
arychlewskahotel@chmielniak.com.pl
T: 509123683

Polecamy serwis: Postępowanie karne

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zabrakło urlopu wypoczynkowego na święta? Jest na to jeden sposób – dodatkowe 2 dni wolnego, którego pracodawca nie może odmówić

Pracownicy, którzy nie wykorzystali jeszcze – w ciągu bieżącego roku kalendarzowego – tzw. 2 dni opieki na dziecko – mogą wykorzystać je w okresie świąteczno-noworocznym, tym bardziej – jeżeli nie dysponują już urlopem wypoczynkowym, a pracodawca nie będzie mógł odmówić im udzielenia zwolnienia. Jeżeli tego nie zrobią – niewykorzystane dni wolne przepadną wraz z końcem roku.

Układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym – czym jest i co można w nim zawrzeć?

Układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest porozumieniem, zaakceptowanym przez sąd, między dłużnikiem a jego wierzycielami co do metod restrukturyzacji przedsiębiorstwa. Metody te zawsze muszą mieścić się w granicach prawa, a w ich ramach mogą zostać dowolnie dobrane.

Rewolucja w EU ETS: Jak Unia planuje osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku?

Unijny system EU ETS, fundament europejskiej polityki klimatycznej, osiągnął imponującą redukcję emisji, ale eksperci biją na alarm: bez radykalnych zmian po 2030 roku system może stracić swoją skuteczność. Włączenie technologii pochłaniania CO2 i utworzenie Europejskiego Centralnego Banku Węglowego to rozwiązania, które mogą zrewolucjonizować walkę z kryzysem klimatycznym i pomóc Europie osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku. Jakie decyzje zapadną w najbliższych latach?

14 lutego świętem państwowym i nowym dniem wolnym od pracy w 2025 r.?

W dniu 18 grudnia br. Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska złożył do laski marszałkowskiej poselski projekt ustawy zakładający wprowadzenie nowego święta państwowego, które przypadałoby na dzień 14 lutego. Czy będzie to również dzień wolny od pracy?

REKLAMA

TVN i Polsat będą umieszczone w wykazie podmiotów podlegających ochronie. Rada Ministrów przyjęła projekt rozporządzenia

Cyfrowy Polsat, P4 - operator sieci Play, TVN, T-Mobile i WB Electronics znalazły się na liście podmiotów podlegających ochronie - poinformował premier Donald Tusk. Rada Ministrów przyjęła projekt rozporządzenia.

1000 zł dofinansowania do ferii zimowych w 2025 r. Można składać wnioski dla dzieci urodzonych od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2020 r.

Wielkimi krokami zbliżają się nie tylko święta, ale i zimowe ferie dzieci i młodzieży. Warto wiedzieć, że rozpoczęła się już rekrutacja na wypoczynek dla dzieci urodzonych od 1stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2020 r., a niektórzy rodzice mają szansę na 1000 złotych dofinansowania.

Specustawa przeliczeniowa dla emerytów i ZUS? Premier podjął decyzję o braku publikacji wyroków Trybunału Konstytucyjnego

To oznacza, że wielka rzesza emerytów nie ma szans na ponowne przeliczenie emerytur na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Wyrok daje realne szanse dla tych osób na podwyżkę emerytur bieżących oraz otrzymanie godziwych kwot z tytułu wyrównania. Niektórzy powyżej 60 000 zł. Rząd zdaje sobie sprawę ze słusznych praw tych osób. Dowodem na to jest szereg odpowiedzi na zapytania poselskie w Sejmie. Więc logicznym jest - po decyzji o niepublikowaniu wyroków TK - oczekiwanie na specustawę, która rozwiąże problem osób poszkodowanych przez przepisy emerytalne za ostatnie około 10-13 lat. I nakaże ZUS dokonanie korzystnych przeliczeń na rzecz poszkodowanych osób.

Nielegalna imigracja: Będzie ograniczenie prawa do ochrony międzynarodowej. Rząd przyjął projekty ustaw o cudzoziemcach

Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw o cudzoziemcach, w tym projektem zakładającym możliwość czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. Odzyskujemy kontrolę nad polskimi granicami i systemem wydawania wiz – poinformował premier Donald Tusk.

REKLAMA

Ekspert: Do zmiany definicji mobbingu należy podchodzić ostrożnie

Ekspert BCC Witold Michałek odniósł się do zapowiadanych przez MRPiPS zmian dotyczących definicji mobbingu. W jego ocenie, do zmiany definicji mobbingu należy podchodzić ostrożnie, a proponowana zmiana definicji może nie ułatwić sprawiedliwych rozstrzygnięć.

Ruszył nabór wniosków o 1000 zł dofinansowania do ferii zimowych w 2025 r. [dla dzieci urodzonych od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2020 r.]

Fundacja „Szansa dla Gmin” – jako jeden z organizatorów wypoczynku zimowego dla dzieci rolników dofinansowanego ze środków Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników – ogłosiła właśnie nabór wniosków na zimowiska dla dzieci, które odbędą się w 2025 r. Każdy z ich uczestników kolonii zimowych organizowanych przez Fundację, może otrzymać aż 1000 zł dofinansowania. 

REKLAMA