REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przedawnienie karalności przestępstw w projektowanej nowelizacji Kodeksu karnego

Piotr Szymaniak
Piotr Szymaniak
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Prawo, termin./ Fot. Fotolia
Prawo, termin./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Przepisy, dotyczące przedawnienia karalności przestępstw w projektowanej nowelizacji Kodeksu karnego są dość niejasne. Tymczasem precyzyjne ustalenie momentu, w którym dochodzi do przedłużenia okresu przedawnienia jest niezwykle istotne.

Projekt nowelizacji kodeksu karnego: Mgliste przerwanie biegu przedawnienia

Projektowane przepisy miały przeciąć spory co do tego, kiedy dochodzi do przedawnienia karalności przestępstw. Tymczasem mogą generować jeszcze więcej niejasności.

REKLAMA

Projekt dużej nowelizacji kodeksu karnego zakłada, że zbrodnia zabójstwa nie będzie już, jak dotąd, przedawniać się po 30 latach, lecz najwcześniej po 40 latach. Przy okazji Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało też zmianę przepisów dotyczących przerwania biegu przedawnienia. Dziś przepisy w tym względzie są stosunkowo proste. Zgodnie z art. 102 kodeksu karnego, jeśli przed terminem ustania karalności wszczęto postępowanie, wówczas okres przedawnienia zostaje wydłużony o następne 10 lat.

Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów

REKLAMA

Teraz jednak MS proponuje dodanie do art. 102 par. 2. Ma on stanowić, że jeżeli w toku wszczętego postępowania powzięto uzasadnione podejrzenie popełnienia innego przestępstwa, to wówczas jego karalność ulega przedłużeniu z dniem, w którym podjęto pierwszą czynność dowodową zmierzającą do ustalenia, czy zostało ono popełnione.

Precyzyjne ustalenie momentu, w którym dochodzi do przedłużenia okresu przedawnienia, jest o tyle istotne, że chodzi o jedną z tzw. negatywnych przesłanek procesowych. Jeśli karalność danego czynu uległa przedawnieniu, to nie wszczyna się postępowania, a te, które już się toczą, podlegają umorzeniu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zdaniem mec. Marcina Wolnego z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka przepis w projektowanym brzmieniu może nastręczać trudności z prawidłowym określeniem właściwego terminu.

REKLAMA

– Szczególnie problematyczne w tym kontekście będzie ustalenie, zwłaszcza po upływie bardzo długiego czasu, czy w danym postępowaniu organ procesowy powziął uzasadnione podejrzenie popełnienia innego czynu. Pojawi się pytanie, jak powinno to być dokumentowane. Z perspektywy czasu trudno też będzie ocenić, która czynność dowodowa jako pierwsza zmierzała do ustalenia, czy przestępstwo zostało popełnione – mnoży wątpliwości prawnik. Dodając, że terminy przedawnień są i tak na tyle długie, że zapewniają możliwość zakończenia postępowania przed ich upływem. – Trzeba się bardzo postarać, by dopuścić do przedawnienia – mówi Wolny.

Jak zaznacza mec. Zbigniew Krüger z kancelarii Krüger i Partnerzy, to nie pierwszy przykład majstrowania przy terminach przedawnienia w ostatnich latach. – To może być niebezpieczne. Niepokoi zwłaszcza zastosowanie tak niejasnych kryteriów. Przepis mówi o uzasadnionym podejrzeniu. Różni są prokuratorzy, jedni bardziej podejrzliwi, inni mniej. Czy ma to być jakkolwiek czynność dowodowa? Czy wystarczy wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania? Proszę. Mamy wydłużony termin przedawnienia – wyjaśnia adwokat.

Z kolei mec. Radosław Baszuk określa nowelizację art. 102 k.k. jednym słowem – szaleństwo.

– W istocie oznacza to wydłużenie terminu przedawnienia w sytuacji, gdy jeszcze brak jest przesłanek do wydania postanowienia o wszczęciu postępowania chociażby „w sprawie”. Rozwiązanie moim zdaniem złe, szkodliwe i niegwarancyjne w tym znaczeniu, że negatywne przesłanki procesowe nie powinny być oceniane w sposób uznaniowy, dowolny czy rozbieżny – zwraca uwagę adwokat.

Systemowa zmiana

Jak zwykle w tego typu sprawach rodzi się pytanie, czy zmiana ma rozwiązać problem systemowy, czy chodzi o narzędzie doraźne, które pozwoli śledczym na dłuższe badanie jakiejś istotnej z ich punktu widzenia sprawy.

Przedawnienie

Przedawnienie

źródło: DGP

– Jest to zmiana systemowa, która w dodatku jest odpowiedzią na konkretne problemy praktyczne. Jeśli w toku postępowań wielowątkowych, np. prowadzonych w sprawie przestępstw A B C i D, śledczy ujawnili okoliczności wskazujące na popełnienie kolejnych przestępstw E i F, były wątpliwości: czy karalność tych dwóch ostatnich przestępstw została wydłużona już na skutek wszczęcia postępowania dotyczącego A B C i D – tłumaczy obrazowo Tomasz Szafrański z Prokuratury Krajowej. – Sytuacja, w której bieg przedawnienia karalności zostaje wydłużony na skutek wydania przez prokuratora postanowienia o wszczęciu postępowania nieobejmującego tego czynu, rodzi wątpliwości w tym zakresie zarówno dla pokrzywdzonego, jak i sprawcy czynu. Dlatego teraz będzie można precyzyjnie wskazać ten moment, np. przeszukanie – wyjaśnia prokurator Szafrański. Dodaje, że z protokołu musi wynikać, że dana czynność dowodowa została wykonana w kierunku sprawdzenia, czy nie doszło do innego przestępstwa. – Z tego punktu widzenia zmiana jest korzystna dla wszystkich stron postępowania, w tym również oskarżonego, gwarantując jednoznaczne ustalenie terminu przedawnienia czynu – pointuje przedstawiciel PK.

Zwolennicy tego rozwiązania wskazują również, że nowe przepisy wcale nie muszą prowadzić do przedłużenia terminu przedawnienia. Obecne rozwiązania w niektórych przypadkach mogą powodować, że sprawca odpowie za czyn, który by się już przedawnił. Bo jeśli prokurator, prowadząc sprawę dotyczącą przestępstwa A, podjął czynności procesowe w kierunku B, które już by się przedawniło, to sam fakt wszczęcia postępowania dotyczącego A powoduje przedłużenie przedawnienia przestępstwa B o kolejne 10 lat.

Etap legislacyjny

Projekt w konsultacjach

 Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy INFOR Biznes. Kup licencję

Polecamy serwis: Prawo karne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Górnik i programista (14 000 zł brutto, 585 ton węgla i wartość 700 000 zł) kontra (10 000 zł brutto i 1 mln zł)

Na portalu Linkedin zasięgi zdobył post Pawła Kurasia (pracownik naukowy Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza). Zestawił oparte o dane z GUS średnie wynagrodzenie górnika ze średnim wynagrodzeniem programista. Dodatkowo pokazał, ile średnio wypracowuje górnik, a ile programista.

Deregulacja wystartowała! Brzoska ma już 111 propozycji: Jest nowa instytucja, tzw. milczące załatwienie sprawy

Jest już pierwszych 111 propozycji deregulacyjnych od Rafała Brzoski, w tym nowa instytucja. "Jeśli urząd nie odpowie na wniosek obywatela w terminie, sprawa zostanie rozstrzygnięta automatycznie na korzyść obywatela" - zapowiedział premier Donald Tusk. "Wskazaliśmy 300 przepisów mających największy wpływ na społeczeństwo, w których proponujemy: milczące załatwienie sprawy" - powiedział Brzoska.

Od 1 stycznia 2025 r. do ZUS wypłynęło 600 tys. wniosków o rentę wdowią

Od 1 stycznia 2025 r. można składać wnioski o rentę wdowią, czyli łączenie wypłaty renty rodzinnej po zmarłym małżonku z własnym świadczeniem, na przykład emeryturą. Pierwsze świadczenia będą wypłacane od 1 lipca 2025 r. Maksymalna kwota może wynieść ponad 5,6 tys. zł brutto.

111 propozycji deregulacji przepisów. R. Brzoska: dziś przekazaliśmy rządowi i rusza licznik 100 dni; liczymy, że w maju pierwsze z nich trafią do Sejmu

Stronie rządowej przekazanych zostało pierwszych 111 propozycji deregulacyjnych - poinformował 24 marca 2025 r. przed spotkaniem przedstawicieli strony społecznej z premierem Donaldem Tuskiem prezes InPostu Rafał Brzoska, który kieruje zespołem mającym zgłaszać propozycje zmian w prawie. "Do rządu, włącznie z dzisiejszym pakietem, poszło ponad 110, dokładnie 111 (propozycji deregulacyjnych - PAP) i dzisiaj odpalamy na stronie internetowej licznik odliczający 100 dni od momentu przekazania tych pierwszych 111 propozycji już oficjalnie stronie rządowej" - powiedział Brzoska.

REKLAMA

Zmiany w zarobkach: Najniższa krajowa może wzrosnąć do 5070 zł, a później kolejne znaczące wzrosty

Rząd planuje zmiany w zarobkach, czyli wprowadzenie nowych zasad dotyczących minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 2026 roku najniższa krajowa ma stanowić 55% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Według szacunków oznacza to wzrost pensji minimalnej do 5070 zł brutto.

Nie ma pieniędzy na stopień umiarkowany i lekki. Bez obniżki do 60 punktów progu 78 punktów (2025 r.) i 70 punktów (2026 r.)

Pojawiła się nadzieja dla osób niepełnosprawnych (stopień umiarkowany i lekki) na korzystne zmiany w świadczeniu wspierającym. Mają polegać na obniżeniu progu punktów w decyzji wydawanej przez WZON (tzw. poziom potrzeby wsparcia). Obecnie próg jest tak ustawiony, że preferuje co do otrzymania świadczenia wspierającego, osoby niepełnosprawne ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Było to 87 punktów w 2024 r. (teraz jest 78 punktów). W efekcie np. w październiku 2024 r. świadczenie to otrzymało tylko około 5%-6% osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (w całej puli beneficjentów).

MSWiA chce zmian w taryfikatorze mandatów. Co się zmieni?

MSWiA wystąpiło do resortu sprawiedliwości z propozycją zmian w obowiązującym taryfikatorze mandatów. Zmiany mają dotyczyć tylko tych wykroczeń, w przypadku których stawki mandatów się zdezaktualizowały lub naruszeń, których jest najwięcej bądź są najpoważniejsze w skutkach.

Jak przekazać 1,5% swojego podatku na OPP w 2025 r. – pytania i odpowiedzi. Czy można zadysponować podatkiem dla konkretnej osoby?

Wypełnienie rocznej deklaracji PIT to formalność i obowiązek, ale nie tylko. To także realna szansa, by zrobić coś dobrego dla innych i wesprzeć ważny cel społeczny. Zobacz, jak przekazać 1,5% swojego podatku na organizację pożytku publicznego.

REKLAMA

Szara strefa do likwidacji? Jest nowe podejście: Specjalne zarządzenie premiera, powołujące zespół międzyresortowy

Rząd opracuje strategię przeciwdziałania szarej strefie, powołując specjalny międzyresortowy zespół odpowiedzialny za jej przygotowanie. W Monitorze Polskim ukazało się już zarządzenie premiera Donalda Tuska dotyczące powołania Międzyresortowego Zespołu ds. Przeciwdziałania Szarej Strefie.

Sąd wydał przełomowy wyrok: za wysokie i bezprawne ustalenia cen grobów i płyt, cen usług pogrzebowych i stawek opłat cmentarnych

Ostatnio wiele pisze i czyta się o zasiłku pogrzebowym. Słusznie, bo to ważne, ale trzeba też sięgnąć do podstaw, czyli do opłat związanych z pochówkiem i dalszym utrzymaniem miejsca na cmentarzu. Wyroki, które zapadają w ostatnim czasie mogą wpłynąć na sytuację milionów Polaków. W marcu 2025 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny wydał przełomowy wyrok w zakresie bezprawnych ustaleń cen grobów i płyt, cen usług pogrzebowych i stawek opłat cmentarnych, które to ustalenia były poczynione w gminie.

REKLAMA