W jaki sposób realizowane jest prawo do jawnego rozpoznania sprawy?

Ministerstwo Sprawiedliwości
Patron merytoryczny
rozwiń więcej
W postępowaniu wykonawczym obowiązuje generalna zasada braku jawności.
Co do zasady rozprawy sądowe odbywają się jawnie. Oznacza to, że na sali rozpraw oprócz sądu, oskarżonego, pokrzywdzonego, prokuratora mogą przebywać także inne osoby, które z różnych powodów są zainteresowane toczącym się procesem.

Istnieje jednak szereg okoliczności, które sąd może wziąć pod uwagę i jawność rozprawy wyłączyć. Wyłączenie jawności rozprawy ma ten skutek, że na rozprawie nie może być obecna publiczność, a jedynie strony postępowania oraz osoby, którym zezwoli na to sąd, a nadto tzw. osoby zaufania.

Każdy oskarżyciel oraz oskarżony może wyznaczyć maksymalnie dwie osoby zaufania, zaś w postępowaniu o wykroczenia – jedną osobę (por. art. 361 § 1 Kodeks postępowania karnego, 70 § 3 Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia ).

Sąd obowiązkowo, w każdym wypadku, wyłącza jawność, jeżeli treść rozprawy mogłaby obrażać dobre obyczaje lub naruszać ważny interes prywatny (por. art. 360–362 k.p.k., por. art. 70 k.p.w., por. art. 159 Kodeks karny skarbowy).

Rozprawa w sprawie o pomówienie lub znieważenie toczy się zawsze z wyłączeniem jawności, a więc bez udziału publiczności, chyba że będąc pokrzywdzonym wystąpisz z wnioskiem o jej jawność – tutaj decyzja należy wyłącznie do Ciebie (por. art. 359 § 2 k.p.k.).

Zobacz: Formalne wymogi aktu oskarżenia

Pamiętaj, że nawet jeżeli jawność całej rozprawy zostanie wyłączona i publiczność będzie musiała opuścić salę rozpraw, nie dotyczy to ogłoszenia wyroku, które zawsze odbywa się przy otwartych drzwiach (por. art. 364 k.p.k.).

Czy mogę nagrywać to, co się dzieje podczas rozprawy?

Jeżeli nie będzie żadnych przeciwwskazań, szczególnie nie będzie to miało wpływu na prawidłowość postępowania, to sąd na Twój wniosek wyrazi zgodę na utrwalenie przez Ciebie przebiegu rozprawy, ale tylko za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk, a nie obraz, czyli np. za pomocą dyktafonu (por. art. 358 k.p.k., por. art. 70 § 5 k.p.w.).

Czy posiedzenia sądu w postępowaniu wykonawczym są jawne?

W postępowaniu wykonawczym obowiązuje generalna zasada braku jawności. Również posiedzenia sądu nie są dostępne dla publiczności. Biorą w nich udział tylko strony postępowania, a osoby, które nie są stroną postępowania, mogą wziąć udział w takich posiedzeniach tylko wyjątkowo, w szczególnych okolicznościach, jeżeli może to mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia Twojej sprawy (por. art. 22 § 2 Kodeks karny wykonawczy).

Zobacz serwis: Postępowanie karne

Tekst pochodzi z poradnika wydanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości: "Obywatel w postępowaniu karnym" współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Prawo
Czy w czasie zwolnienia można wyjechać na urlop? Co wolno na L4, w czasie którego można chodzić? Czy znasz swoje prawa?
30 cze 2024

Czy na zwolnieniu można wyjechać na urlop? Co wolno na L4, w czasie którego wolno chodzić? Rozpoczął się sezon urlopowy, a ZUS zgodnie z zapowiedziami intensyfikuje prowadzone kontrole. Co powinien więc zrobić pracownik, któremu w czasie zaplanowanego urlopu przydarzy się choroba?

W 2025 r. podwyżka o 9,05% świadczenia pielęgnacyjnego. 0% dla zasiłku pielęgnacyjnego 251,84 zł
30 cze 2024

Dobra wiadomość dla opiekunów osób niepełnosprawnych (w znaczeniu lepsza niż wiadomości dla budżetówki o 4,1% podwyżki). Świadczenie pielęgnacyjne wzrośnie w 2025 r. nie o 7,6%, a przeszło 9%. W artykule przyjmujemy do obliczeń korzystniejszą wykładnię przepisów, że podwyżkę świadczenia pielęgnacyjnego na 2025 r. obliczamy na podstawie minimalnego wynagrodzenia 4242 zł brutto (na 1 stycznia 2024 r.), a nie 4300 zł brutto (na 1 lipca 2024 r.). 

Socjolog: dla autysty pobyt w DPS-ie, jak dla osoby na wózku dom ze schodami bez windy. Nowe przepisy o mieszkalnictwie wspomaganym dla niepełnosprawnych
29 cze 2024

Powstaje obywatelski projekt ustawy dotyczący mieszkalnictwa wspomaganego z rozwiązaniami adekwatnymi dla potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Dr hab. Agnieszka Dudzińska, socjolog z UW, powiedziała PAP, że dla autysty pobyt w DPS-ie jest tym samym, czym dla osób na wózkach dom ze schodami bez windy.

Podwyżka do 3259 zł: Świadczenie pielęgnacyjne w 2025 r. Śmierć. Dzieci. Świadczenie wspierające
30 cze 2024

Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne w 2024 r.? Komu przysługuje po zmianach? Co z waloryzacją w 2025 r.? Podwyżka do 3259 zł. Śmierć. Dzieci. Świadczenie wspierające 

Od 1 lipca 2024 r. tego nie zabierze komornik. Zmieniają się kwoty wolne od potrąceń. Co z alimentami?
30 cze 2024

Tego komornik nie zabierze dłużnikowi. Od lipca zmieniają się kwoty wolne od potrąceń, których wysokość jest uzależniona od wysokości minimalnego wynagrodzenia. A co z alimentami? Sprawdź, kto ma powody do obaw.

Wzrost kryterium dochodowego od 1 stycznia 2025 roku [pomoc społeczna]. 1010 zł dla osoby samotnej i 823 zł na osobę w rodzinie. Co to oznacza dla cudzoziemców?
28 cze 2024

Od początku 2025 roku planowany jest wzrost kryterium dochodowego (dla potrzeb pomocy społecznej):
- dla osoby samotnie gospodarującej będzie wynosić 1010 zł, a 
- dla osoby w rodzinie – 823 zł. 
Możliwe jest też wzrost kryterium dla osoby samotnie gospodarującej do 1040 zł, a dla osoby w rodzinie – 935 zł. Obecnie trwają dyskusje na ten temat.

W 2024 r. 3 nowe świadczenia dla niektórych rodziców. Czy już można składać wnioski?
28 cze 2024

Chociaż ustawa o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dzieci – „Aktywny rodzic” została już opublikowana w Dzienniku Ustaw, to jeszcze nie weszła w życie. Nowy programu wystartuje dopiero 1 października 2024 r. i właśnie od tego momentu rodzice najmłodszych dzieci będą mogli składać wnioski.

Taryfa za gaz zatwierdzona. Od 1 lipca 2024 r. zapłacimy o ok. 20 proc. więcej, mimo że ceny spadają. Jak to możliwe?
28 cze 2024

Od 1 lipca 2024 r. zapłacimy o ok. 20 proc. więcej za gaz, mimo że ceny spadają. Taryfa na sprzedaż gazu dla gospodarstw domowych i innych odbiorców uprawnionych została zatwierdzona.

 

Nowelizacja ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych uchwalona z poprawkami przez Sejm
28 cze 2024

Wyczekiwana i szeroko komentowana w środowisku artystycznym nowelizacja ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych została uchwalona z poprawkami przez Sejm. Nowelizacja wdraża do polskiego porządku prawnego dwie dyrektywy PE. Ustawa trafi teraz do Senatu.

Nowa definicja zgwałcenia. Nowelizacja Kodeksu karnego
28 cze 2024

Nowelizacja Kodeksu karnego została w piątek uchwalona przez Sejm. Jaka jest nowa definicja zgwałcenia? Ile będzie wynosić kara? 

pokaż więcej
Proszę czekać...