REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie prawa przysługują pokrzywdzonemu w procesie karnym?

Joanna Grynfelder
Praktyk z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem w zarządzaniu projektami i doradztwie w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy i compliance. Pierwsze doświadczenia zawodowe zdobyła w Banku Pekao S.A,. monitorując transakcje klientów oraz tworząc zawiadomienia o transakcjach podejrzanych. Brała udział w budowie AML Hub dla Citibank, dostarczającego swoje usługi w 50 krajach. Występowała na międzynarodowych i krajowych wydarzeń poświęconych przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i compliance. Jest członkinią Polskiego Stowarzyszenia Prawników Przedsiębiorstw.
Jakie prawa przysługują pokrzywdzonemu w procesie karnym? /fot. Fotolia
Jakie prawa przysługują pokrzywdzonemu w procesie karnym? /fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Kodeks postępowania karnego w celu ochrony interesu pokrzywdzonego gwarantuje mu szereg uprawnień. Aby jednak skorzystać z niektórych praw, pokrzywdzony musi, z zachowaniem terminów, spełnić określone w kodeksie przesłanki. Właśnie dlatego warto wiedzieć jakie prawa przysługują pokrzywdzonemu w procesie karnym i jak z nich skorzystać.

Kto jest pokrzywdzonym w procesie karnym?

Pojęcie pokrzywdzonego w procesie karnym jest uregulowane w art. 49 kodeksu postępowania karnego, który dopuszcza, że pokrzywdzonym może być każda osoba fizyczna i prawna, instytucja państwowa, samorządowa lub społeczna, a także zakład ubezpieczeń, w zakresie w jakim pokrył szkodę wyrządzoną pokrzywdzonemu przez przestępstwo lub jest zobowiązany do jej pokrycia.

REKLAMA

Zapytaj na Forum

Pokrzywdzonym jest podmiot, którego dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.

Aktywny udział pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym

REKLAMA

Pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym jest stroną uprawnioną do działania we własnym imieniu i zgodnie z własnym interesem. W przypadku, gdy pokrzywdzonym jest małoletni, ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo, a także osoba nieporadna ze względu na wiek lub stan zdrowia, prawa pokrzywdzonego może wykonywać przedstawiciel ustawowy, bądź osoba, pod której pieczą pokrzywdzony pozostaje. Pokrzywdzonemu przysługuje prawo do ustanowienia pełnomocnika. Jeżeli warunki materialne pokrzywdzonego nie pozwalają na pokrycie kosztów takiego pełnomocnictwa i wywołałyby uszczerbek dla niego i rodziny, istnieje możliwość ubiegania się o przedstawiciela z urzędu.

W postępowaniu karnym pokrzywdzony ma prawo do ochrony swojego wizerunku – w razie okazania osoby podejrzewanej  może domagać się, aby czynność tę przeprowadzono wyłączając możliwość rozpoznania pokrzywdzonego przez rozpoznawanego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kolejnym prawem pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym jest prawo dostępu do informacji. Pokrzywdzony, za zgodą prowadzącego postępowanie, może przeglądać akta i sporządzać z nich odpisy. Powinien również być zawiadamiany o wszczęciu, odmowie lub umorzeniu śledztwa w ciągu sześciu tygodni od złożenia zawiadomienia o przestępstwie.

Zarówno na odmowę udostępnienia akt  jak i na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa i jego umorzenie, a także na inne czynności naruszające prawa pokrzywdzonego przysługuje zażalenie.

Kodeks postępowania karnego umożliwia pokrzywdzonemu domaganie się w toku postępowania przygotowawczego przesłuchania świadka, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo, że nie będzie go można przesłuchać na rozprawie.

Kiedy pokrzywdzony może wystąpić w sprawie w roli oskarżyciela?

Pokrzywdzony jako oskarżyciel posiłkowy w postępowaniu przed sądem

Po zakończeniu postępowania przygotowawczego oraz po wniesieniu aktu oskarżenia przez oskarżyciela publicznego, ale przed rozpoczęciem przewodu sądowego pokrzywdzony ma prawo działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela publicznego lub zamiast niego. Prawo bycia oskarżycielem posiłkowym wiąże się z możliwością obecności pokrzywdzonego na całej rozprawie, składaniem wniosków dowodowych, zadawaniem pytań świadkom, a także ze złożeniem apelacji od wyroku.

Czy pokrzywdzony jest stroną w sądzie?

Prawa pokrzywdzonego w procesie karnym - stanowisko TK

Trybunał Konstytucyjny 24 lipca 2014 r. wydał na posiedzeniu niejawnym wyrok w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej uprawnień pokrzywdzonego w procesie karnym i pokrzywdzonego jako oskarżyciela posiłkowego.

Trybunał miał rozstrzygnąć, czy niedotrzymanie terminu złożenia przez pokrzywdzonego oświadczenia, że chce być oskarżycielem posiłkowym, skutkujące wykluczeniem go jako stronę z postępowania przed sądem i uniemożliwienie złożenia zażalenia na postanowienie sądu o umorzeniu postępowania w jego sprawie jest pozbawieniem prawa do sądu i naruszeniem konstytucyjnej zasady państwa prawnego.

Ogłoszenie stanowiska TK zostało odroczone bezterminowo.

Polecamy serwis: Pokrzywdzony

Podstawa prawna:

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lipca 2014 r., SK 22/13.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego. (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555 ze zm.).

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kwoty emerytur i rent wolne od egzekucji i potrąceń w 2025 roku – zmiany od 1 marca

Po każdej waloryzacji emerytur i rent rosną też kwoty tych świadczeń wolne od potrąceń i egzekucji. Nie inaczej będzie w 2025 roku. Prezes ZUS wydał już 18 lutego 2025 r. komunikat w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń.

Orzekanie o niepełnosprawności: będzie nowy system. MRPiPS: projekt zatwierdzony

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało 21 lutego 2025 r., że dzień wcześniej Komitet Monitorujący FERS zatwierdził projekt przebudowy modelu orzekania o niepełnosprawności oraz uporządkowania systemu świadczeń. MRPiPS dodało, że nowy system uwzględnia postulaty osób z niepełnosprawnościami, w tym orzekanie przez specjalistów z danych dziedzin.

Zakaz sprzedaży szampanów bezalkoholowych: Sejmowa komisja rozpatrzyła petycję. Czas na stanowisko resortu zdrowia

Czy zostanie wprowadzony zakaz sprzedaży szampanów bezalkoholowych? Co z produktami bezalkoholowymi imitującymi opakowania napoi alkoholowych? Sejmowa komisja rozpatrzyła w czwartek petycję w tej sprawie.

Świadczenia dla dzieci z niepełnosprawnością 2025 r.

Świadczenia dla dzieci z niepełnosprawnością 2025 r. O jakie świadczenia mogą wystąpić rodzice i opiekunowie dzieci niepełnosprawnych w 2025 r.? Ile wynoszą poszczególne świadczenia? Gdzie złożyć wniosek?

REKLAMA

Od 1 marca 2025 r. nowe, wyższe limity dorabiania dla rencistów i emerytów

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomniał w piątek, że od 1 marca zmianie ulegną limity dorabiania do świadczeń dla rencistów i dla wcześniejszych emerytów. Przekroczenie limitów może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem wypłaty świadczenia przez ZUS.

Krwiodawcy bez ogólnopolskiej ulgi na komunikację? Rząd umywa ręce, odbija piłeczkę do samorządów

Honorowi krwiodawcy oddają krew, ratując życie, ale czy mogą liczyć na darmowe przejazdy komunikacją miejską w całym kraju? Posłanka Paulina Matysiak apeluje o jednolitą ulgę, jednak rząd odbija piłeczkę do samorządów. Czy to koniec nadziei na realne wsparcie dla dawców?

100 tys. emerytów oraz renciści rodzinni nie otrzymają wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń – MRPiPS rozwiewa wszelkie wątpliwości

Konstrukcja wyrównania i odsetek może być stosowana, jeżeli ponowne ustalenie wysokości świadczenia wynikałoby z tego, że świadczenie zostało ustalone w wysokości niezgodnej z obowiązującymi przepisami – informuje MRPiPS. Osobom, którym przyznano emerytury lub renty rodzinnej w czerwcu w latach 2009-2019 i które przez lata miały wypłacane zaniżone świadczenia, świadczenia te – w opinii MRPiPS – zostały wyliczone zgodnie z prawem, a konstrukcja waloryzacji rocznej i kwartalnej jest zgodna z konstytucją, zatem – nie przysługują im jednorazowe wyrównania (które sięgałyby nawet kilkunastu tysięcy złotych), ani odsetki od tych wyrównań.

MRPiPS: Korzystne zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności coraz bliżej

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki w przesłanym w piątek komunikacie poinformowało, że Komitet Monitorujący FERS zatwierdził projekt przebudowy modelu orzekania w Polsce oraz uporządkowania systemu świadczeń. Zmiany te - w ocenie resortu - mają rozwiązać problemy osób z niepełnosprawnościami dotyczącymi systemu orzekania o niepełnosprawności.

REKLAMA

Rząd: Opóźnia o 6 miesięcy utrudnienia w budowie domów. Jak za daleko do szkoły i lasu domu nie wybudujesz. Tak dziś w przepisach

W 2026 r. utrudnienia w budowie domów. Nie tylko najdalej 1,5 km do szkoły podstawowej (w mieście - na wsi 3 km). Blisko domu musi być (nie dalej niż 3 km) o powierzchni 20 ha park, ogródek jordanowski albo las. Park i ogródek jordanowski muszą mieć infrastrukturą. Przepisy miały wejść w życie od 1 stycznia 2026 r. (decyzja rządu premiera M. Morawieckiego). Wejdą pół roku później (decyzja rządu premiera D. Tuska).

Gość Infor.pl: Dzieci uzależnione od smartfonów to lenistwo rodziców?

Czy powinno się zakazać używania smartfonów w szkołach? Jak media społecznościowe wykorzystują słabości naszego mózgu? Jak zbudować zdrową relację z technologiami? Czy gry komputerowe to sztuka? Gościem Infor.pl jest Krzysztof M. Maj z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

REKLAMA