Przesłanką ustanowienia tłumacza dla oskarżonego jest to, iż nie włada on dostatecznie językiem polskim. Oceny tej dokonuje każdorazowo sąd, nie mniej wydaje się, iż powinien zawsze przyznać oskarżonemu tłumacza, jeśli ten zgłosi problem z rozumieniem języka polskiego, pojawią się problemy w komunikacji z oskarżonym lub sąd oceni, iż zagwarantuje to prawidłowy przebieg postępowania karnego (i zrealizuje prawo oskarżonego do obrony).
Obok udziału tłumacza w poszczególnych czynnościach procesowych oskarżonemu przysługuje również prawo do otrzymywania podstawowych dokumentów przetłumaczonych na język, którym włada. Zgodnie z treścią przepisu art. 72 § 3 Kodeksu postępowania karnego oskarżonemu należy doręczyć postanowienie o przedstawieniu, uzupełnieniu lub zmianie zarzutów, akt oskarżenia oraz orzeczenie podlegające zaskarżeniu (w tym wyrok) lub kończące postępowanie. Przepis ten przewiduje również wyjątek, w myśl którego, za zgodą oskarżonego można poprzestać na ogłoszeniu przetłumaczonego orzeczenia kończącego postępowanie, jeżeli nie podlega ono zaskarżeniu.
Zobacz serwis: Oskarżony
W odniesieniu do kwestii postanowień należy wskazać, iż przepisy Kodeksu postępowania karnego ustanawiają w tym zakresie wyjątek od reguły dotyczącej zaskarżania postanowień określając, iż w przypadku cudzoziemca termin do złożenia zażalenia biegnie od daty doręczenia mu przetłumaczonego postanowienia. Również ustanowienie przez cudzoziemca adresu dla doręczeń w Polsce nie zwalnia organów od obowiązku dokonywania tłumaczeń.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego znacząco rozwinęło zakres przedmiotowy dokumentów, które powinny być oskarżonemu doręczane. Przykładowo SN uznał, iż powinien to być środek odwoławczy wniesiony przez inną stronę procesu (wyrok SN z dnia 24.07.2008, LEX nr 438505). Wydaje się również, iż powinna to być również ewentualna odpowiedź strony przeciwnej na apelację oskarżonego (bo w ramach jego prawa do obrony mieści się polemika z drugą stroną).
Wskazane powyżej uregulowania są zgodne z standardami prawa międzynarodowego i zapewniają oskarżonemu cudzoziemcowi pełne prawo do obrony (przysługujące mu w takim samym zakresie jak obywatelowi polskiemu).
Zobacz serwis: Prawo karne