REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Świadek – prawa i obowiązki w procesie karnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewelina Koryńska

REKLAMA

REKLAMA

Świadek jest podstawowym źródłem dowodowym w procesie karnym. Może być nim każdy. Ponieważ nie obowiązuje żadna granica wieku świadkiem może być zarówno małoletni, osoba ubezwłasnowolniona całkowicie lub częściowo jak i osoba z zaburzeniami psychicznymi (w tych przypadkach przesłuchanie odbędzie się z udziałem biegłego).

Pozycja świadka w świetle kodeksu karnego:

REKLAMA

Na gruncie Kodeksu Karnego pojęcie świadek występuje w dwóch znaczeniach:
• w znaczeniu faktycznym świadek oznacza osobę, która była obecna przy popełnieniu czynu zabronionego lub posiada wiedzę na ten temat
• w znaczeniu procesowym świadek oznacza osobę, która została wezwana do złożenia zeznań

Świadkiem więc będzie nie tylko osoba mająca styczność z popełnionym przestępstwem, lecz także osoba posiadająca informacje istotne dla danej sprawy. Dotyczy to m.in. specjalistów uczestniczących w oględzinach, osób przeprowadzających wywiad środowiskowy.

Zobacz: Kodeks Karny

Obowiązki świadka

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Podstawowym obowiązkiem świadka jest złożenie zeznań w danej sprawie. Świadek musi więc stawić się na rozprawie, chyba że pewne szczególne okoliczności mu to uniemożliwiają (np. choroba, kalectwo). W takim wypadku świadek może zostać przesłuchany w miejscu swojego pobytu przez sędziego wyznaczonego ze składu sądzącego lub przez sąd wezwany. 

Kolejny wyjątek od zasady uczestnictwa świadka w rozprawie wprowadza art. 333 k.p.k., który stanowi, że prokurator może wnieść o zaniechanie wezwania i odczytanie na rozprawie zeznań świadków przebywających za granicą lub mających stwierdzić okoliczności, którym oskarżony w wyjaśnieniach nie zaprzeczył, a okoliczności te nie są aż tak doniosłe dla sprawy żeby konieczne było bezpośrednie przesłuchanie świadków na rozprawie.

Jeżeli świadek nie stawi się na wezwanie sąd może nałożyć na niego grzywnę w wysokości do 3000 zł, a nawet zarządzić jego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie.
K.p.k. przewiduje jednak szereg zakazów przesłuchiwania określonych osób w charakterze świadka. 

I tak bezwzględny zakaz przesłuchiwania (który nie może zostać uchylony) dotyczy :

• obrońców co do faktów, o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę
• duchownych co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi
• osób, które w związku z postanowieniami ustawy o ochronie zdrowia psychicznego są zobowiązane do zachowania tajemnicy na okoliczność przyznania się osoby z zaburzeniami psychicznymi do popełnienia czynu zabronionego
• lekarza lub biegłego udzielającego jakiejkolwiek pomocy medycznej oskarżonemu na okoliczność przyznania się wobec nich do popełnienia zarzucanego mu czynu.

Zobacz: Umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym

Względny zakaz przesłuchiwania (taki, który może zostać uchylony) obejmuje:

• osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej, państwowej i funkcyjnej
• osoby objęte tajemnica notarialną, radcowską, adwokacką, dziennikarska i lekarską
• osoby objęte immunitetem dyplomatycznym i konsularnym
• świadków, którzy na mocy przysługującego im prawa skorzystały z prawa do odmowy zeznań

Świadek ma obowiązek mówienia prawdy i niezatajania prawdy. Za składanie fałszywych zeznań grozi mu odpowiedzialność karna, nawet do 3 lat pozbawienia wolności. 

Co do zasady świadek może zostać poddany oględzinom lub innemu badaniu, tylko jeśli wyrazi na to zgodę. Jeżeli zachodzi poważna wątpliwość co do stanu zdrowia psychicznego świadka, jego rozwoju umysłowego, zdolności postrzegania i komunikowania postrzeżeń świadek może zostać przesłuchany z udziałem biegłego lekarza lub psychologa.

Prawa świadka

REKLAMA


Podstawowym jest oczywiście prawo do odmowy zeznań (art. 182 k.p.k.). Z prawa tego może skorzystać osoba najbliższa dla oskarżonego (wstępni, zstępni, rodzeństwo, małżonek, osoba pozostająca z oskarżonym w stosunku przysposobienia lub we wspólnym pożyciu). Oświadczenie o odmowie składania zeznań musi zostać złożone przed rozpoczęciem pierwszego zeznania na rozprawie głównej. Sąd może zwolnić od zeznawania także osobę pozostającą z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym, jeżeli osoba ta wnosi o to oraz uprawdopodobni istnienie tego stosunku.

Niekiedy świadek może skorzystać także z prawa odmowy odpowiedzi na poszczególne pytanie. Dotyczy to sytuacji, gdy odpowiedź na pytanie mogłaby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność karną. 

K.p.k. przewiduje pewne ograniczenia w kwestii przesłuchiwania nieletnich. Mianowicie nieletni pokrzywdzony przestępstwem przeciwko wolności seksualnej i rodzinie może zostać przesłuchany tylko raz w toku całego postępowania, chyba że oskarżony w chwili przesłuchania nie miał jeszcze obrońcy i wnosi o ponowne przesłuchanie nieletniego.

Istnieją dwie instytucje służące ochronie świadka. Pierwszą jest instytucja tzw. świadka anonimowego. Polega ona na tym, że sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator może postanowić o zachowaniu w tajemnicy danych świadka pozwalających na ujawnienie jego tożsamości.

Zobacz: Jakie są obowiązki osoby skazanej

Drugą instytucją jest świadek koronny. W świetle ustawy o świadku koronnym jest nim osoba, która nie ponosi odpowiedzialności za popełnione przestępstwa w zamian za ujawnienie informacji mogących przyczynić się do wykrycia i ujęcia pozostałych współsprawców, wykrycia innych przestępstw lub zapobieżenia popełnianiu dalszych przestępstw. Świadek koronny musi spełniać określone w ustawie warunki.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ryszard Cyba (morderca pracownika biura PiS) zwolniony z zakładu karnego - przebywa w szpitalu psychiatrycznym

Ryszard Cyba skazany za zabójstwo Marka Rosiaka w biurze PiS w Łodzi w 2010 r. został zwolniony z zakładu karnego z uwagi na stan zdrowia. Nie oznacza to, że został uwolniony – poinformował rzecznik łódzkiego sądu okręgowego. Z więzienia Cyba trafił do DPS-u, a stamtąd do szpitala psychiatrycznego.

13 emerytura - terminy wypłat w 2025 roku

We wtorek 1 kwietnia pierwszej grupie emerytów i rencistów jest przekazywane dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, czyli tzw. trzynasta emerytura. To pierwsza transza tego świadczenia, w ramach którego 1,67 mld zł trafi tego dnia do 889 tys. osób. Co powinni wiedzieć uprawnieni do „trzynastki”, wyjaśnia ekspertka Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Aneta Adamiak z Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych w centrali ZUS i apeluje do seniorów, którzy jeszcze nie mają kont bankowych, o ich założenie ze względów bezpieczeństwa.

Znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu. Czym skutkuje w prawie karnym?

Przestępstwa są nagannymi, zabronionymi czynami. Ich popełnienie grozi określoną karą. Niemniej jednak sprawca nie zawsze będzie poddany karze. Co więcej, możliwa jest też sytuacja, w której takie zachowanie, choć wypełnia znamiona czynu określone w ustawie, to jednak w bardzo niewielkim stopniu narusza dobro chronione prawem i w konsekwencji nie będzie przestępstwem.

Orzeczenia o niepełnosprawności w 2025 r. Jak długo są ważne? [FAQ]

Kwestia ważności niektórych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności rodzi szereg praktycznych wątpliwości. W artykule odpowiadamy na kilka najważniejszych pytań.

REKLAMA

Jerzyki – naturalni pogromcy komarów. Czy te ptaki mogą skutecznie chronić nas przed owadami?

Walka z uciążliwymi komarami to temat powracający każdego lata. Coraz więcej miast decyduje się na ekologiczne rozwiązania, które są zarówno skuteczne, jak i przyjazne dla środowiska. Jednym z nich jest wspieranie jerzyków – ptaków potrafiących zjeść tysiące owadów dziennie. Jak wygląda akcja rozdawania budek lęgowych dla jerzyków i dlaczego warto wziąć w niej udział?

Masz wadę wzroku i prawo jazdy? Możesz dostać areszt, 1500 zł grzywny a nawet zakaz prowadzenia pojazdów jeśli nie stosujesz się do kodu na dokumencie

Jeśli masz wadę wzroku i jeździsz samochodem sprawdź swoje prawo jazdy. Chodzi o rewers i specjalne kody. Okazuje się, że na kierowców nakładane są wysokie grzywny a nawet odbierane są uprawnienia czy stosowany jest areszt, za to, że nie stosują się do wytycznych na dokumencie uprawniającym do poruszania się samochodem czy innym pojazdem mechanicznym.

MOPS czy ZUS? Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. [TABELA]

Jakie świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a które ośrodki pomocy społecznej? Prezentujemy proste zestawienie najważniejszych świadczeń w 2025 r.

Renta tytoniowa – czym jest, kto może się o nią ubiegać, na jakiej podstawie prawnej?

Renta tytoniowa to pojęcie, które choć w powszechnym użyciu nie funkcjonuje, coraz częściej pojawia się w kontekście dyskusji o świadczeniach z tytułu niezdolności do pracy. Choć alkoholizm jest uznawany za jedno z najpoważniejszych uzależnień, jego konsekwencje zdrowotne nie są jedynymi powodami przyznawania rent. W artykule wyjaśniamy, czym jest renta tytoniowa, kto może się o nią ubiegać oraz na jakiej podstawie prawnej można starać się o to świadczenie.

REKLAMA

Składka zdrowotna: 777 zł płaci pracownik a 315 zł przedsiębiorca (obaj zarabiają po 10 tys. zł miesięcznie). Czy to sprawiedliwe i zgodne z Konstytucją?

Temat składki zdrowotnej był przez kilka ostatnich lat poruszany wielokrotnie. Porównując różne poziomy wynagrodzenia (co znajdą Państwo w dalszej części artykułu) nie da się nie zauważyć, że pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę płacą co do zasady składkę zdrowotną w wyższej wysokości niż przedsiębiorcy. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego tak się dzieje, czy jest to obiektywnie sprawiedliwe i czy jest to zgodne z zasadą równości wobec prawa. Bo przecież dostęp do publicznej służby zdrowia mamy taki sam. A jakość tego leczenia nie zależy od wysokości składki.

Skoro nieznajomość prawa szkodzi, to czyja to jest wina, że go nie znamy? [5 POWODÓW]

Prawo dotyka wszystkich. Tymczasem prawdziwie poznają je osoby decydujące się na studia prawnicze. Brak znajomości prawa rodzi niesprawiedliwość społeczną. Jakie są powody nieznajomości prawa? Czy możliwe są zmiany pozwalające na zrozumienie przepisów prawnych przez każdego?

REKLAMA