Jak wynika ze statystyk policyjnych w 2009 roku zgłoszono około 34 tysiące przestępstw związanych ze znęcaniem się nad rodziną. Wskazuje to e na ogromną skalę problemu, którego nie należy lekceważyć.
Czym się charakteryzuje przemoc w rodzinie:
Jest intencjonalna: Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie
Siły są nierówne: W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy.
Narusza prawa i dobra osobiste: Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.).
Powoduje cierpienie i ból: Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.
Kara za znęcanie się
Sprawcy przemocy nie są bezkarni: art. 207 § 1 kodeksu karnego przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 dla osoby, która znęcała się fizycznie, lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny.
Kara pozbawienie wolności zostaje wydłużona do lat 10, jeżeli znęcanie się połączone ze szczególnym okrucieństwem.
Krzywdzenie dzieci może przyjmować kilka form:
-wszelkiego rodzaju działania wobec dziecka powodujące nieprzypadkowe urazy (stłuczenia, złamania, zasinienia itp.).
-seksualne wykorzystanie dzieci to każde zachowanie osoby dorosłej, silniejszej i/lub starszej, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia kosztem dziecka. W tym rozumieniu nadużycia seksualne obejmują zachowania ekshibicjonistyczne, uwodzenie, świadome czynienie z dziecka świadka aktów płciowych, zachęcanie do rozbierania się czy oglądania pornografii.
-przemoc emocjonalna to rozmyślne, nie zawierające aktów przemocy fizycznej zachowania dorosłych wobec dzieci, które powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka, w tym zaburzenia osobowości, niskie poczucie własnej wartości, stany nerwicowe i lękowe. Do kategorii tego typu zachowań zaliczyć można m.in. wyzwiska, groźby, szantaż, straszenie, emocjonalne odrzucenie, nadmierne wymagania nieadekwatne do wieku i możliwości psychofizycznych dziecka.
Zobacz: Skazani za pedofilie pod dozorem
Przemoc poprzez zaniedbywanie
Zaniedbywanie dziecka to niezaspokojenie jego podstawowych potrzeb zarówno fizycznych (właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja), jak i psychicznych (poczucie bezpieczeństwa, miłość rodzicielska, troska).
Każdy z nas może być świadkiem przemocy w stosunku do dzieci-na ulicy, wśród znajomych, sąsiadów i warto pamiętać, że nie jesteśmy bezradni w takiej sytuacji.
Pamiętajmy, że mamy wynikający z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie obowiązek poinformowania Policji, prokuratora lub innego podmiotu działającego na rzecz przeciwdziałania przemocy.
Pomoc w tym zakresie można uzyskać w:
-ośrodku pomocy społecznej , który znajduje się w każdej gminie,
-na Policji pod numerem 997, oraz na prokuraturze.
Interwencja w sądzie
Świadek przemocy w stosunku do dziecka może również złożyć do sądu (wydział rodzinny i nieletnich) wniosek o wgląd w sytuację dziecka, w którym należy podać dane dziecka, adres zamieszkania dziecka i rodziny oraz opisać sytuację, którą jest Pan zaniepokojony. Wniosek ten jest zwolniony od kosztów.
Lepsza ochrona ofiar przemocy
Ustawa antyprzemocowa,która weszła w życie 1 sierpnia 2010 roku przewiduje lepszą ochronę ofiar przemocy domowej.
Nowelizacja wprowadziła zapis do Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego zakazujący stosowania kar cielesnych, zadawania cierpień psychicznych i innych form poniżania dziecka.
W razie złamania tego zakazu pracownik socjalny może podjąć interwencję polegającą na odebraniu dziecka z rodziny i umieszczenia u innej niezamieszkującej wspólnie osoby z rodziny, a jeśli jest to niemożliwe - w rodzinie zastępczej bądź placówce opiekuńczo-wychowawczej.
Odebranie dziecka tylko w wyjątkowych sytuacjach
Należy jednak pamiętać, że interwencja taka podjęta w celu zapewnienia dziecku bezpieczeństwa może być przeprowadzona jedynie w szczególnych sytuacjach, w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka i w związku z przemocą w np. gdy opiekunowie są nietrzeźwi.
Decyzje tą pracownik socjalny może podjąć wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także z lekarzem, lub ratownikiem medycznym lub pielęgniarką. Do jego obowiązków należy niezwłoczne-najpóźniej do 24 godzin powiadomienie sądu opiekuńczego o odebraniu dziecka.
Tekst opracowany m.in. na podstawie materiałów „Niebieskiej Linii”.