Kiedy stosuje się tymczasowy areszt
Tymczasowe aresztowanie stosuję się tylko wtedy, gdy inny środek zapobiegawczy jest niewystarczający, aby zapewnić prawidłowy bieg postępowania. Tymczasowe aresztowanie stosuje się do sprawcy, co do którego zachodzą następujące okoliczności:
- wysokie prawdopodobieństwo popełnienia przez niego przestępstwa
- uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego
- uzasadniona obawa utrudniania postępowania karnego
- grożąca oskarżonemu surowa kara
- uzasadniona obawa popełnienia przez oskarżonego nowego przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu lub przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu.
Zarówno obawa ucieczki, ukrywania się jak i utrudniania postępowanie nie może być hipotetyczna. Organ występujący z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania musi uprawdopodobnić powyższe przesłanki konkretnymi okolicznościami.
Grożąca oskarżonemu surowa kara dotyczy sytuacji, gdy oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata.
Kiedy nie znajduje zastosowania
Pomimo wystąpienia powyższych okoliczności sąd nie stosuje tymczasowego aresztowania, jeśli zastosowanie tego środka:
- spowodowałoby dla życia lub zdrowia oskarżonego poważne niebezpieczeństwo
- pociągnęłoby za sobą wyjątkowo ciężkie skutki dla oskarżonego lub jego rodziny
Tymczasowego aresztowania nie stosuje się również, gdy:
- przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nie przekraczającą jednego roku
- na podstawie okoliczności sprawy można przewidzieć, że sąd orzeknie wobec oskarżonego karę inną niż pozbawienie wolności lub karę pozbawienia wolności w niewielkich rozmiarach.
Ograniczenie to nie dotyczy jednak sytuacji, gdy oskarżony ukrywa się, nie stawia się na wezwanie lub w inny sposób utrudnia postępowanie.
Ile trwa
Termin trwania tymczasowego aresztowania:
- w postępowaniu przygotowawczym:
na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Jeśli 3 miesiące upłyną, a nadal zachodzi potrzeba aresztowania oskarżonego, sąd może przedłużyć stosowanie tego środka, jednak w postępowaniu przygotowawczym tymczasowe aresztowanie może trwać maksymalnie 12 miesięcy.
- w postępowaniu sądowym:
łącznie z postępowaniem przygotowawczym do chwili wydania pierwszego wyroku w pierwszej instancji aresztowanie nie może trwać w sumie dłużej niż 2 lata.
Zażalenie
Na postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania przysługuje oskarżonemu zażalenie.
Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni do sądu wyższej instancji za pośrednictwem sądu, który wydał postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania (fizycznie zażalenie składa się w sądzie, który wydał zaskarżone postanowienie).
Złożenie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia o tymczasowym aresztowaniu. Jednakże sąd, który wydał takie postanowienie, albo sąd odwoławczy może z własnej inicjatywy lub na wniosek oskarżonego wstrzymać wykonanie postanowienia do czasu rozpatrzenia zażalenia .