Każdy pozbawiony wolności nie na podstawie wyroku sądowego ma prawo odwołania się do sądu w celu niezwłocznego ustalenia legalności tego pozbawienia. O pozbawieniu wolności powiadamia się niezwłocznie rodzinę lub osobę wskazaną przez pozbawionego wolności.
Każdy zatrzymany powinien być niezwłocznie i w sposób zrozumiały dla niego poinformowany o przyczynach zatrzymania. Łączny czas pozbawienia wolności bez postanowienia sądu wynosi 72 godz.Zatrzymany powinien być w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przekazany do dyspozycji sądu. Zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania do dyspozycji sądu nie zostanie mu doręczone postanowienie sądu o tymczasowym aresztowaniu wraz z przedstawionymi zarzutami.
Każdy bezprawnie pozbawiony wolności ma prawo do odszkodowania. Zasady dochodzenia odszkodowania określa k.p.k. jeśli pozbawienie wolności wynikało z decyzji podjętej w postępowaniu karnym, tj. zatrzymanie, aresztowanie, skazanie – art. 552 – 559 k.p.k. oraz k.c. odszkodowanie – 415 k.c., zadośćuczynienie – 445 § 2 k.c.
Zasadą z art. 42 ust. 1 Konstytucji, uznawaną także w polskim prawie karnym, jest że przestępstwem jest czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
Nie można więc stosować odpowiedzialności karnej ani też wymierzać kary na podstawie ustawy wprowadzonej w życie już po popełnieniu przestępstwa.
Jest to zasada powszechnie stosowana w społeczeństwach cywilizowanych, objęta także normami prawa międzynarodowego.
Od zasady tej jest jednak dopuszczalny wyjątek, który nie narusza jej istoty. Konstytucja bowiem dopuszcza możliwość odpowiedzialności karnej za czyn uznany przez późniejszą ustawę za podlegający karze, o ile w czasie jego popełnienia był on uznawany za przestępstwo w myśl prawa międzynarodowego.
Źródło: www.forum.prawnikow.pl