Dowody

Niedopuszczalne jest przeprowadzenie i wykorzystanie dowodu uzyskanego do celów postępowania karnego za pomocą czynu zabronionego.

Przeszukanie jest instytucją prawa karnego, która wielokrotnie budzi emocje osób, które jej doświadczyły. Szczegółowe regulacje w tym temacie zawiera Kodeks postępowania karnego.

Zgodnie z treścią Kodeksu postępowania karnego, jeżeli zachodzi podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci, przeprowadza się oględziny i otwarcie zwłok. Oględzin zwłok dokonuje prokurator, a w postępowaniu sądowym sąd, z udziałem biegłego lekarza, w miarę możności z zakresu medycyny sądowej.

Zgodnie z treścią przepisu art. 173 KPK osobie przesłuchiwanej można okazać inną osobę, jej wizerunek lub rzecz w celu jej rozpoznania. Okazanie powinno być przeprowadzone tak, aby wyłączyć sugestię. Z czynności tej obligatoryjnie sporządza się protokół, można również jej przebieg zarejestrować za pomocą aparatury rejestrującej dźwięk lub obraz. Jest to, co do zasady czynność niepowtarzalna, a jej przebieg może w istotny rzutować na dalszy tok procesu karnego.

Zgodnie z treścią przepisu art. 358 Kodeksu postępowania karnego, jeżeli nie przemawia przeciw temu wzgląd na prawidłowość postępowania, sąd na wniosek strony wyraża zgodę na utrwalenie przez nią przebiegu rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk.

Prywatna opinia biegłego złożona przed sądem lub prokuratorem nie ma charakteru dowodu w sprawie, zaś jej autor nie jest traktowany jako biegły w sprawie. Złożenie takiej opinii może mieć charakter jedynie informacji dla organu, który po zapoznaniu się z jej treścią może zdecydować o formalnym powołaniu biegłego.

Oskarżony (oraz podejrzany) w procesie karnym w przeciwieństwie do świadków nie składają zeznań, a składają wyjaśnienia. Najpoważniejszą konsekwencją tego stanu prawnego jest to, iż wyjaśnienia te nie są objęte rygorem odpowiedzialności karnej przewidzianej w art. 233 Kodeksu karnego (czyli odpowiedzialności za fałszywe zeznania). Wskazana okoliczność z mocy prawa nie czyni wyjaśnień oskarżonego (podejrzanego) dowodem gorszym od innych dowodów w procesie karnym, aczkolwiek jest to dowód którego wiarygodność sądy oceniają ze szczególną ostrożnością. W procesie karnym nie funkcjonuje również zasada w myśl której samo przyznanie się oskarżonego jest naczelnym dowodem w sprawie.

Zasada in dubio pro reo wyrażona jest w art. 5 § 2 Kodeksu postępowania karnego i jest ona ściśle powiązana z zasadą domniemania niewinności. Istotą tej zasady jest to, iż wątpliwości nie dające się usunąć w drodze czynności dowodowych sąd musi rozstrzygać na korzyść oskarżonego.

Zgodnie z treścią przepisu art. 193 Kodeksu postępowania karnego, biegłego (lub biegłych) powołuje się wówczas gdy w sprawie konieczne jest stwierdzenie okoliczności wymagających wiadomości specjalnych. Powołanie biegłego może nastąpić na wniosek strony lub nastąpić wskutek postanowienia sądu wydanego z urzędu. Opinia może być udzielona pisemnie lub ustnie.

W procedurze karnej istnieje ściśle określony katalog przyczyn pozwalających na oddalenie wniosku dowodowego. Oddalenie wniosku dowodowego następuje niezaskarżalnym postanowieniem, które musi być uzasadnione. Należy pamiętać również o tym iż raz udzielona odmowa nie stoi na przeszkodzi aby taki wniosek przeprowadzić w późniejszej fazie postępowania. Nieuzasadniona odmowa przeprowadzenia danego dowodu może być również poddana kontroli sądu wyższej instancji w razie wniesienia przez stronę apelacji.

Życie polityczne kilku ostatnich lat obfituje w rożnego rodzaju wydarzenia, w których szczególną rolę odegrał podsłuch. Zdarzenia te wywołują w społeczeństwie powszechne wrażenie o możliwości wszechstronnego, nieograniczonego stosowania kontroli i utrwalania rozmów telefonicznych. Tymczasem stosowanie tej instytucji jest ścisłe uregulowane i to nie tylko w zakresie samego zastosowania posłuchu, ale także w kwestii możliwości jego późniejszego wykorzystania w charakterze dowodu w sprawie.