Jakie przestępstwa są ścigane na wniosek pokrzywdzonego według Kodeksu karnego?

Sylwia Uścimiak
Prawnik, specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu prawa i postępowania karnego
rozwiń więcej
W przypadku gdy przestępstwa są ścigane na wniosek pokrzywdzonego, organ jest związany uzyskaniem wniosku o ściganie, który jest jednocześnie wolą pokrzywdzonego i sugeruje, że pokrzywdzony czuje się ofiarą przestępstwa./Fot. Shutterstock
W polskim porządku prawnym przestępstwa są ścigane z urzędu, na wniosek pokrzywdzonego lub z oskarżenia prywatnego. Często zdarza się, że sprawcy unikają odpowiedzialności karnej z uwagi na brak wiedzy pokrzywdzonych odnośnie swoich praw. W związku z powyższym pojawia się pytanie, jakie przestępstwa wymagają złożenia wniosku przez pokrzywdzonego.

W przypadku gdy przestępstwa są ścigane na wniosek pokrzywdzonego, organ jest związany uzyskaniem wniosku o ściganie, który jest jednocześnie wolą pokrzywdzonego i sugeruje, że pokrzywdzony czuje się ofiarą przestępstwa. Mówiąc o pokrzywdzonym, mamy na myśli definicję, która została uregulowana w art. 49 Kodeksu postępowania karnego (dalej: k.p.k.) i w myśl § 1 pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.

Wycofanie wniosku o ściganie

W sytuacji, gdy pokrzywdzony jednak nie chce, aby sprawca był ścigany, może wycofać wcześniej złożony wniosek, wówczas jest konieczna zgoda prokuratora w przypadku postępowania przygotowawczego lub sądu w przypadku postępowania sądowego do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie. Należy również zwrócić uwagę, na jeden istotny szczegół, a mianowicie, na fakt, że ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne. (art. 12 k.p.k.).

Polecamy: Serwis Inforlex Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – procedury

Przestępstwa ścigane na wniosek

Przestępstwa, które są ścigane na wniosek pokrzywdzonego, zostały uregulowane w Kodeksie karnym (dalej: k.k.). Według stanu prawnego obowiązującego na dzień publikacji niniejszego artykułu, na wniosek pokrzywdzonego są ścigane następujące przestępstwa:

- inny uszczerbek na zdrowiu, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 157 § 5 k.k.)

- narażenie na niebezpieczeństwo (art. 160 § 5 k.k.)

- narażenie na zarażenie (art. 161 § 3 k.k.)

- wypadek, jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa (art. 177 § 3 k.k.)

- groźba karalna (art. 190 § 2 k.k.)

- uporczywe nękanie (art. 190a § 4 k.k.)

- zmuszanie (art. 191 § 3 k.k.)

- utrwalanie wizerunku nagiej osoby bez jej zgody (art. 191a § 2 k.k.)

- zabieg leczniczy bez zgody (art. 192 § 2 k.k.)

- uchylanie się od alimentów (art. 209 § 2 k.k.)

- tajemnica służbowa (art. 266 § 3 k.k.)

- nielegalne uzyskanie informacji (art. 267 §5 k.k.)

- niszczenie informacji (art. 268 §4 k.k.)

- szkoda w bazach danych (art. 268a §3 k.k.)

- kradzież, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 278 §4 k.k.)

- kradzież z włamaniem, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 279 §2 k.k.)

- przywłaszczenie, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 284 §4 k.k.)

- kradzież impulsów telefonicznych, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 285 §2 k.k.)

- oszustwo, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 286 §4 k.k.)

- oszustwo komputerowe, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 287 §3 k.k.)

- naruszenie integralności rzeczy (art. 288 §4 k.k.)

- zabór pojazdu, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 289 §5 k.k.)

- nadużycie zaufania, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa (art. 296 §4a k.k.)

- niezaspokojenie roszczeń wierzyciela, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa (art. 300 §4 k.k.)

- nierzetelna dokumentacja, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa (art. 303 §4 k.k.)

- zakłócanie przetargu publicznego, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa (art. 305 §3 k.k.)

- znieważenie przełożonego, może być również ścigane na wniosek dowódcy jednostki (art. 347 §2 k.k. - część wojskowa)

- poniżenie i znieważenie, może być również ścigane na wniosek dowódcy jednostki (art. 350 §2 k.k. - część wojskowa)

Dodatkowo w myśl art. 215 k.k. pokrzywdzony może złożyć wniosek do sądu o podanie wyroku skazującego do wiadomości publicznej.

Polecamy serwis: Prawo karne

Prawo
Renta wdowia. Kiedy wejdzie w życie? Ministra podała termin, jest zmiana
16 lip 2024

Projekt wprowadzający rentę wdowią wróci już niedługo pod obrady Sejmu. Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk przekazała, że ma się to wydarzyć jeszcze w lipcu. Podała też termin, kiedy w związku z tym ustawa o rencie wdowiej może ostatecznie wejść w życie.

Jak przekazać darowiznę swojemu dziecku i uniknąć podatku? W 2024 r. zrób te trzy rzeczy, a będziesz mógł spać spokojnie
16 lip 2024

Jak przekazać darowiznę swojemu dziecku i uniknąć podatku? Zrób trzy rzeczy, a będziesz mógł spać spokojnie. Darowizny w najbliższej rodzinie są co do zasady zwolnione od podatku, jednak czasami trzeba złożyć druk SD-Z2.

Wycieczki szkolne – sukces programu Podróże z klasą. Wkrótce rusza kolejny nabór
16 lip 2024

W ramach programu „Podróże z klasą” pozytywnie rozpatrzono 2283 wniosków o dofinansowanie wycieczek szkolnych. Barbara Nowacka, minister edukacji, ogłasza nowy nabór w programie, na który przeznaczy dodatkowe 20 mln zł.

15 sierpnia mija termin wdrożenia przepisów z tzw. ustawy Kamilka
16 lip 2024

Na wdrożenie „Standardów ochrony”, wprowadzonych w ramach tzw. ustawy Kamilka pozostał jedynie miesiąc. Niestety, większość placówek, których dotyczą przepisy ma duży problem z przygotowaniem i implementacją wymaganych dokumentów i procedur. 

Od 1 stycznia 2025 r. wzrosną kryteria dochodowe w pomocy społecznej, a także zasiłki
16 lip 2024

Są już nowe kwoty kryteriów dochodowych, uprawniających do świadczeń z pomocy społecznej od dnia 1 stycznia 2025 r. Odpowiednie rozporządzenie w tej sprawie zostało właśnie opublikowane w Dzienniku Ustaw.

Pracowałeś przed 1999 rokiem i masz te dokumenty? Możesz mieć wyższą emeryturę w 2024 roku – tylko złóż wniosek do ZUS
16 lip 2024

Warto przeszukać swoje szafki i segregatory. W nich można znaleźć dokumenty, które mogą pozwolić ZUS-owi przeliczyć ponownie emeryturę i przyznać wyższe świadczenie. Mogą to być np. wpisy w starym „książeczkowym” dowodzie osobistym o zatrudnieniu. Konieczny jest też wniosek do ZUS w tej sprawie. Jest to ważne przede wszystkim dla osób za które były opłacane składki przed 1999 rokiem. Bo po tej dacie wszystkie składki są ujmowane na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS.

Zdrowie jest najważniejsze, dlatego akcyza musi pójść w górę. Jest jednak podejrzenie, że chodzi o coś innego
16 lip 2024

Chodzi o podniesienie podatku akcyzowego na papierosy i inne wyroby nikotynowe. Resort finansów poinformował o swoich planach dotyczących wysokości akcyzy na 2025 rok. Ruch ten podyktowany jest rzekomą troską o zdrowie Polaków, ale wiadomo, że jest próbą zaradzenia kryzysowi budżetowemu.

Kiedy ZUS ponownie przeliczy emeryturę? 3 powody. Ważne zwłaszcza dla osób zatrudnionych przed 1999 rokiem
16 lip 2024

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnia, że wniosek o ponowne przeliczenie emerytury może skutecznie złożyć emeryt, jeśli są ku temu podstawy.  Jest to możliwe na przykład, gdy emeryt dysponuje nowymi dokumentami dotyczącymi dodatkowego stażu pracy czy dodatkowych zarobków uzyskanych przed lub po przyznaniu świadczenia emerytalnego. 

Będzie drożej. W 2025 r. zapłacimy 59,50 zł podatku za 50-metrowe mieszkanie i 178,50 zł za 150-metrowy dom. W 2020 r. było to 40,50 zł i 121,50 zł.
16 lip 2024

Będzie drożej. Wiemy to, bo wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszego półrocza roku wzrósł o 2,7 proc. Zapłacimy 59,50 zł za 50-metrowe mieszkanie i 178,50 zł za 150-metrowy dom.

Sprzątali w biurowcu i kradli wartościowe rzeczy
16 lip 2024

Para zatrudniona do sprzątania w warszawskim biurowcu po godzinach kradła wartościowe przedmioty. Skradzione rzeczy oszacowany na blisko 15 tys. zł. 

pokaż więcej
Proszę czekać...