W toku postępowania karnego strona procesu obowiązana jest podać organom procesowym (w tym sądowi) adres, pod którym jest „dostępna” tj. odbiera korespondencję (niezależnie od miejsca jej zameldowania). Obowiązek ten służy oczywiście temu, aby organy procesowe mogły skutecznie doręczać stronie różnego rodzaju pisma procesowego.
Zgodnie z sugestiami wskazanymi w tezie opracowania, odbiór pisma procesowego może wywoływać potencjalnie trzy rodzaje skutków procesowych. Wskazane skutki są następujące:
Po pierwsze, odbiór pisma może uruchamiać termin na wykonanie czynności procesowej. Chodzi tu przykładowo o zaskarżenie postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego, o odmowie wszczęcia takiego postępowania, czy też zaskarżenie sprzeciwem wyroku nakazowego, wyroku zaocznego lub zaskarżenie wyroku sądu pierwszej instancji apelacją.
Zobacz: Postępowanie przed sądem
Ustawodawca zawsze precyzyjnie określa termin do zaskarżenia danej czynności i jest on wówczas stronie przedstawiony w dołączonym do pisma pouczeniu (które zawsze jest doręczane stronie). Termin ten zawsze jest obliczany od dnia następnego po odbiorze pisma.
Rozumując zatem a contrario brak odbioru takiego pisma lub odmowa jego przyjęcia (które skutkują przyjęciem fikcji prawnej skutecznego doręczenia takiego pisma) może przynieść stronie dużą szkodę, bo po prostu nie mając wiedzy o treści danego rozstrzygnięcia nie będzie go mogła zaskarżyć (jeśli będzie dla niej niekorzystne).
Po drugie, pismo może zawierać wezwanie do dokonania danej czynności lub uczestnictwa w danej czynności procesowej (np. wezwanie na rozprawę w charakterze świadka,wezwania do przedstawienia określonych dokumentów). Realizacja takiego wezwania potencjalnie chroni interesy strony (udział w czynności może być ważny dla obrony jej praw i interesów).
Odbiór pisma chroni również stronę przed potencjalnymi karami porządkowymi (które mogą być bardzo wysokie, a także w skrajnych przypadkach mieć formę zarządzenia doprowadzenia świadka lub oskarżonego do sądu, czy też kary porządkowej aresztu do 30 dni), a w przypadku oskarżonego nawet potencjalnie chroniący go od zastosowania wobec niego środków zapobiegawczych (lub ich zmianie na środki „silniejsze” np. zamianie dozoru policyjnego na tymczasowe aresztowanie).
Po trzecie, pismo może mieć charakter informacyjny, czyli zawierać pewien przekaz informacji (np. o przekazaniu aktu oskarżenia do sądu, czy też zawiadomienie o terminie, na którym obecność strony jest fakultatywna). W takim przypadku brak odbioru pisma w terminie skutkuje brakiem informacji strony o przebiegu danej sprawy (co czasem samo w sobie jest dla kary dużą stratą).
Zobacz serwis: Pisma i druki