Wyrok taki zapaść może tylko w przypadku zachodzenia pewnych szczególnych przesłanek, które należy przedstawić. Postępowanie nakazowe jest szczególnym trybem postępowania w procedurze karnej. Z uwagi na to ustawodawca przewidział ściśle określone przesłanki, kiedy może on być wydany (tzw. przesłani pozytywne wydania wyroku nakazowego) oraz kiedy kategorycznie jest to niemożliwe (tzw. negatywne przesłanki wydania wyroku nakazowego). Obie wskazane kategorie przesłanek wymagają przedstawienia.
Przesłanki pozytywne wydania wyroku nakazowego
Należy wskazać, iż aby wyrok nakazowy mógł być wydany muszą zachodzić następujące przesłanki:
Po pierwsze, sąd na podstawie materiału dowodowego zebranego w postępowaniu przygotowawczym musi uznać, iż okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, a także, iż nie zachodzi potrzeba przeprowadzenia rozprawy. Będzie to zatem sytuacja, gdy z założenia wina sprawcy będzie ewidentna.
Po drugie, z uwagi na to, że sąd w wyroku nakazowym może orzec tylko karę ograniczenia wolności lub grzywnę w wysokości do 100 stawek dziennych (albo do 200.000 złotych) to będą istniały ograniczenia w zakresie wydawania wyroku nakazowego do określonych przestępstw. Chodzi o to, że sąd będzie mógł orzec tylko wówczas, gdy za dane przestępstwo ustawodawca przewidział możliwość orzeczenia wskazanych kar.
Za przestępstwo zwykłej kradzieży ustawodawca nie przewidział możliwości orzeczenia kary grzywny lub ograniczenia wolności (bo grozi za nią od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności), a zatem w stosunku do złodzieja nie może być wydany wyrok nakazowy.
Po trzecie, sąd musi orzekać w sprawie, w której prowadzone było uprzednio dochodzenie w tzw. trybie uproszczonym. Oznacza to, iż nie można wydać wyroku nakazowego w stosunku do spraw, w których toczyło się śledztwo.
Zobacz: Oskarżony
Przesłanki negatywne wydania wyroku
Zgodnie z powyższymi uwagami, negatywne przesłankami wydania wyroku nakazowego są:
1. sytuacja, gdy w sprawie prowadzone było śledztwo
2. sytuacja, gdy dane przestępstwo w kodeksie karnym jest zagrożone tylko karą pozbawienia wolności
3. sytuacja, gdy oskarżony jest pozbawiony wolności (w tej lub w innej sprawie)
4. gdy zachodzi sytuacja obligatoryjnej obrony (opisana w art. 79 § 1 Kodeksu postępowania karnego)
5. w sprawach z oskarżenia prywatnego
Zobacz serwis: Postępowanie karne