Kuratorzy zajmujący się sprawami rodzinnymi i nieletnich są kuratorami społecznymi. Kuratorzy sądowi, sprawując nadzór nad nieletnim, organizują i prowadzą działania mające na celu pomoc nieletniemu w zmianie nagannych zachowań i postaw, w kierunku postaw społecznie akceptowanych.
Aby spełnić zadania postawione przed kuratorem ma on uprawnienia m.in. do
1) kontrolowania zachowania nieletniego w okresie wykonywania nadzoru,
2) odwiedzania osób, których dotyczy postępowanie, w miejscu ich zamieszkania lub pobytu oraz kontaktowanie się z ich rodziną i szkołą lub miejscem nauki zawodu,
3) żądania niezbędnych informacji i wyjaśnień od nieletniego lub innych osób objętych kontrolą lub, na które nałożono obowiązki,
4) współdziałania z właściwymi stowarzyszeniami, organizacjami i instytucjami w zakresie poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego,
5) przeglądania akt sądowych i sporządzanie z nich odpisów w związku z wykonywaniem czynności zleconych przez sąd,
6) przeprowadzania wywiadów środowiskowych i gromadzenie niezbędnych informacji uzyskanych od organów administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego, zakładów pracy, stowarzyszeń, organizacji i instytucji,
7) podejmowania innych czynności niezbędnych dla prawidłowego wykonywania środków wychowawczych,
8) udzielania nieletniemu innej stosownej pomocy,
Zobacz: Jak długo może trwać odwyk?
9) składania wniosków o zmianę lub uchylenie orzeczonego wobec nieletniego środka wychowawczego,
10) składania wniosków o zmianę lub uchylenie środka wychowawczego zastosowanego w okresie próby w związku z warunkowym zwolnieniem z zakładu poprawczego oraz o odwołanie warunkowego zwolnienia z zakładu poprawczego,
11) składania wniosków o zarządzenie wykonania środka poprawczego,
12) składania wniosków o zmianę lub uchylenie zastosowanego względem nieletniego środka tymczasowego,
13) składania wniosków o odroczenie wykonywania środka wychowawczego lub przerwę w jego wykonywaniu, o przedłużenie odroczenia lub przerwy oraz o odwołanie odroczenia lub przerwy w jego wykonywaniu,
14) składania wniosków o nałożenie, zmianę lub uchylenie obowiązków, o których mowa w art. 7 § 1, wobec rodziców lub opiekuna nieletniego,
15) udziału w posiedzeniach sądu dotyczących nieletniego, wobec którego zastosowano nadzór kuratora.
16) kontrolowania, na zarządzenie sędziego rodzinnego, wykonywania innych środków wychowawczych zastosowanych wobec nieletniego.
Jeżeli zachowanie nieletniego wskazuje, że jest on w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, kurator sądowy może zobowiązać nieletniego do poddania się badaniu w celu ustalenia w organizmie nieletniego obecności alkoholu lub innego środka.
Zobacz serwis: Postępowanie karne