Czym jest zabytek?
Zabytek to nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich część lub zespół:
1) który jest dziełem człowieka lub związanym z jego działalnością i stanowiący świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia,
2) którego zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową.
Czy pozwolenie zawsze jest obowiązkowe?
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami przewiduje, że wywóz niektórych zabytków za granicę wymaga jednorazowego pozwolenia na stały wywóz.
Wśród kilkunastu kategorii, jakie wskazuje ustawa, można wymienić:
1) zabytki archeologiczne, które mają więcej niż 100 lat i wchodzą w skład zbiorów archeologicznych lub zostały pozyskane w wyniku badań archeologicznych bądź przypadkowych odkryć;
2) wykonanych dowolną techniką i na dowolnym materiale dzieł malarstwa, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 40 000 zł;
3) oryginalnych rzeźb, posągów lub ich kopii wykonanych tą samą techniką co oryginał, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 20 000 zł;
4) pojedynczych fotografii, filmów oraz ich negatywów, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 6 000 zł;
5) pojedynczych lub znajdujących się w zbiorach książek, które mają więcej niż 100 lat i ich wartość jest wyższa niż 6 000 zł;
6) kolekcji i przedmiotów z kolekcji zoologicznych, botanicznych, mineralnych lub anatomicznych, których wartość jest wyższa niż 16 000 zł;
7) środków transportu, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 32 000 zł.
W praktyce oznacza to, że bez pozwolenia można wywozić wyłącznie te przedmioty, które nie spełniają ustawowych kryteriów dotyczących rodzaju, wieku i wartości przedmiotu. Ale i w takiej sytuacji nieunikniona może okazać się kontrola Straży Granicznej, która może zażądać pewnych dokumentów związanych z wywożonym przedmiotem, np. jego wyceny.
Zobacz serwis: Kodeks karny
Odpowiedzialność karna
Przepisy wyżej wskazanej ustawy wskazują, jaka odpowiedzialność karna czeka tych, którzy wywożą zabytek za granicę bez pozwolenia. Wysokość kary będzie jednak zależała od tego, czy sprawca nie zdawał sobie sprawy, że łamie przepisy czy też działał z premedytacją.
Wywóz zabytku za granicę bez pozwolenia jest zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Jeżeli sprawca działał nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Dodatkowo sąd może orzec nawiązkę na wskazany cel społeczny, związany z opieką nad zabytkami w wysokości od 3-krotnego do 30-krotnego minimalnego wynagrodzenia.
Sąd może również orzec przepadek zabytku, nawet jeśli nie stanowił on własności sprawcy.
Zobacz serwis: Prawo karne