Nieświadome reakcje organizmu
Wariograf jest urządzeniem, które pozwala osobom go używającym sprawdzić, czy osoba, która skład zeznania, mówi prawdę. Odbywa się to za pomocą badania reakcji człowieka na zadawane mu pytania.
Takie badanie może przeprowadzić tylko odpowiednio przeszkolona osoba (biegły). Osobie badanej zadawane są różne pytania (od zupełnie obojętnych, tj. „czy jest dziś ciepło?”, przez kontrolne – „czy nazywa się pan…?”, po te, które bezpośrednio dotyczą sprawy). Badane są zmiany fizjologiczne, jakie zachodzą w człowieku na skutek zadawanych pytań (np. oddech, ciśnienie krwi).
Zobacz serwis: Wykroczenia
Podstawa prawna
Generalną zasadą, wyrażona w kodeksie postępowania karnego jest, że niedopuszczalne jest stosowanie hipnozy albo środków chemicznych lub technicznych wpływających na procesy psychiczne osoby przesłuchiwanej albo mających na celu kontrolę nieświadomych reakcji jej organizmu w związku z przesłuchaniem.
Wariograf można jednak zastosować w celu ograniczenia kręgu osób podejrzanych lub ustalenia wartości dowodowej ujawnionych śladów, o czym mówi wprost art. 192a kodeksu postępowania karnego. Należy jednak podkreślić, że jest to sytuacja wyjątkowa i może mieć miejsce wyłącznie za zgodą osoby badanej.
Po wykorzystaniu takiego materiału, jeżeli będzie on zbędny dla postępowania, należy go usunąć z akt sprawy i zniszczyć. Oznacza to, że jeśli osoba badana zostanie w późniejszym czasu uznana za podejrzaną, dowód z badania wariograficznego nie może stanowić dowodu w sprawie.
Natomiast, na mocy art.199a, jeżeli takie badanie jest przeprowadzane na osobie już oskarżonej (za jej zgodą, może być dowodem w postępowaniu karnym.
Zobacz serwis: Sprawy karne
Kontrowersje
Stosowanie wariografu jest jednak kwestią budzącą szerokie kontrowersje. Trudno bowiem do końca uwierzyć w bezbłędność takiej metody, biorąc pod uwagę złożoność psychiki człowieka i różnorodność jego reakcji. Dla niektórych już samo oskarżenie i prowadzenie badania będzie sytuacją na tyle stresującą, że wariograf może wykazać nieprawdę…