Głównym założeniem nowelizacji jest zwiększenie poziomu ochrony małoletnich a także osób nieporadnych ze względu na swój stan psychiczny lub fizyczny. Ma to się odbyć poprzez dodanie do art. 240 Kodeksu karnego (dalej: k.k.) przestępstwa spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu oraz niektórych przestępstw natury seksualnej.
Ustawodawca także zwiększa karalność niektórych innych przestępstw, zwłaszcza tych wymierzonych przeciwko wolności, rodzinie lub opiece, małoletnim oraz osobom nieporadnym ze względu na swój stan psychiczny lub fizyczny.
Obowiązek informowania organów ścigania
Prawny obowiązek informowania organów ściągania wyznacza art. 240 k.k., którego brzmienie zostało rozszerzone a także art. 304 Kodeksu postępowania karnego (dalej: k.p.k.). Należy zaznaczyć, ze ten obowiązek dotyczy tylko niektórych przestępstw.
Z art. 304 k.p.k. wynika, że obowiązek zawiadomienia Policji lub prokuratora o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma każda osoba.
Zobacz też: Kara ograniczenia wolności - praca na cele społeczne
Do 13 lipca, pochodzący z art. 240 k.k. obowiązek informowania organów ścigania o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego dotyczy przestępstwa:
- zamachu stanu;
- zamachu na prezydenta;
- zabójstwa;
- szpiegostwa;
- eksterminacji ludności;
- wzięcia zakładnika;
- piractwa;
- sprowadzenia niebezpieczeństwa katastrofy;
- usuwania przemocą organu konstytucyjnego;
- o charakterze terrorystycznym.
W przypadku niepoinformowaniu organu ścigania pomimo posiadania informacji o karalnym przygotowaniu lub usiłowaniu popełnienia w/w przestępstw, grozi kara pozbawienia wolności do lat 3.
Do wyżej wymienionego katalogu przestępstw dodano przestępstwa:
- ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
- zgwałcenia (wspólnie z inną osobą lub wobec małoletniego poniżej 15 lat lub wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry) – również ze szczególnym okrucieństwem;
- wykorzystania seksualnego bezradności, niepoczytalności;
- seksualnego wykorzystania małoletniego (pedofilii).
Wymiar kary za niepoinformowanie organów ścigania o przestępstwie pomimo takiego obowiązku nie zmienił się (wciąż do 3 lat pozbawienia wolności).
W przypadku pedofilii obowiązek informowania będzie dotyczył przestępstw, o których dowiedziano się po 13 lipca, ale mogły być popełnione także przed tą datą.
Obowiązek zawiadomienia dotyczy co do zasady każdego kto posiada odpowiednie informacje. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu dowiedział się duchowny w trakcie spowiedzi. W każdym innym przypadku taki duchowny będzie miał obowiązek informowania organów ścigania. Karalności nie będzie podlegać także osoba pokrzywdzona na skutek jednego z w/w przestępstw, jeżeli zaniecha zawiadomienia o tym czynie.
Zaostrzona karalność
Jak już zostało wspomniane, ustawodawca zdecydował się także na zwiększenie karalności niektórych innych przestępstw. Nowelizacja wprowadza m.in. zwiększony wymiar kary za przestępstwo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – do 13 lipca przestępstwo to będzie groziła kara pozbawienia wolności nie mniejsza niż 3 lata, a więc stało się zbrodnią.
Zaostrzona została także kara za uprowadzenie i porzucenie. Według nowych przepisów, za te przestępstwa będzie teraz grozić kara do 5 lat pozbawienia wolności.
W przypadku przestępstwa znęcania się wyodrębniono osobną kategorię: znęcanie się nad osobą nieporadną ze względu na wiek lub stan zdrowia, które jest karane karą pozbawienia wolności do lat 10.
Opracowano na podstawie:
Ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz ustawy – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 773);
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1137)
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (j.t. Dz. U. z 2016 r. poz. 1749, 1948, 2138, 2261, z 2017 r. poz. 244, 768, 773, 966, 1139.)