Karę grzywny za przestępstwo wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa stawka wynosi 10 zaś najwyższa 540, natomiast w wypadku kary nadzwyczajnie obostrzonej 810. Ustalając stawkę dzienną sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Stawka dzienna nie może być niższa od 10 złotych ani też przekraczać 2000 tys. zł. Jeżeli zgodnie z nowymi przepisami sąd zaostrzając nadzwyczajnie karę wymierzy grzywnę w wysokości 810 stawek dziennych po 2 tysiące zł., skazany będzie musiał zapłacić w przybliżeniu 1,6 mln zł.
Problem z egzekucją grzywien
Sędziowie podważają zasadność wprowadzonych zmian. Uważają, że orzekanie tak wysokich grzywien, nie przyczyni się do spadku przestępczości, a jedynie zwiększy ilość kar, których nie udało się wyegzekwować. Należy mieć na uwadze, że skazani to zwykle osoby bezrobotne albo osiągające niskie dochody, dlatego w ich przypadku bezcelowe jest zasądzenie wysokiej grzywny, bo w rzeczywistości nie ma możliwości jej ściągnięcia. Zgodnie z przepisami wykonawczymi nie zarządza się egzekucji, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna. Sędziowie uważają, że problemem nie jest wysokość grzywien a sposób ich ściągania, dlatego postulują o przeniesienie egzekucji grzywien z sądów do urzędów skarbowych.
Zobacz: Podsłuch w przepisach kodeksu postępowania karnego
Grzywny będą ściągane przez urzędy skarbowe
Ministerstwo Sprawiedliwości wystosowało projekt zmian w kodeksie wykonawczym, przyjęty w kwietniu br. przez Komitet Rady Ministrów i skierowany na posiedzenie rządu, który przewiduje, że grzywny wymierzane przez sądy będą ściągane przez urzędy skarbowe, co ma przede wszystkim umożliwić usprawnienie procedur, zmniejszenie kosztów postępowania oraz skrócenie czasu ich trwania. Urzędy skarbowe będą upoważnione jedynie do egzekucji grzywien, nie będą natomiast miały kompetencji do ich umarzania, co leży w gestii sądu.
Głównym założeniem jest skuteczność egzekucji grzywien, dlatego proponowane zmiany przewidują rezygnację z instytucji jej odraczania i rozkładania na raty. Do tej pory skazani nagminnie wykorzystywali tę możliwość co powodowało kilku miesięczne odwlekanie wykonania kary. Poza tym termin na uiszczenie kary grzywny ma zostać skrócony z 30 do 14 dni.
Zobacz również serwis: Wymierzanie kar
Po wprowadzeniu nowej regulacji skazany nie będzie mógł zaskarżyć orzeczeń, które nie mają wpływu na treść jego praw i obowiązków (dotyczących np. właściwości sądu) oraz decyzji wydanych na jego korzyść, takich jak zmniejszenie liczby godzin wykonywanej pracy, czy też wysokości miesięcznych potrąceń z wynagrodzenia za pracę. Zaskarżeniu będą podlegały tylko niektóre decyzje w postępowaniu wykonawczym, m.in. postanowienia w przedmiocie zatarcia skazania, zmiany grzywny na pracę społecznie użyteczną i zarządzenia jej wykonania, zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności, umorzenia grzywny.
Zobacz również serwis: Prawo karne
Wartą uwagi zmianą jest także wyłączenie bezkarności osób, którym wymierzono grzywnę w wysokości 500 zł. Obecnie, gdy egzekucja okaże się bezskuteczna i nie ma możliwości zmiany na inny sposób wykonania grzywny, skazany pozostaje bezkarny.