Renta wdowia - ile wyniesie? ZUS opublikował konkretne przykłady i obliczenia. Uwaga na limit kwotowy i limity wieku

• Renta wdowia to potoczne sformułowanie - w przepisach jest wyrażenie „świadczenia w zbiegu”
• Komu ZUS przyzna prawo do renty rodzinnej
• Dla kogo renta wdowia
• Jak ZUS obliczy rentę wdowią (świadczenia w zbiegu dla wdów i wdowców)?
• Zasady obliczenia renty wdowiej dla rencistów pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy 
• Wniosek o rentę wdowią
• Wypłata renty wdowiej 
• Limit renty wdowiej: trzykrotność najniższej emerytury
• Wniosek o rentę wdowią - druk ERWD

Renta wdowia to potoczne sformułowanie - w przepisach jest wyrażenie „świadczenia w zbiegu”

Renta wdowia nie jest odrębnym, nowym świadczeniem. Potoczną nazwą "renta wdowia" (która nie pojawia się w przepisach) określa się możliwość wypłaty wdowie lub wdowcowi uprawnionemu do emerytury lub renty - części świadczenia emerytalno-rentowego po zmarłym małżonku. Albo na odwrót - jeżeli to będzie korzystniejsze dla osoby owdowiałej: pełnego świadczenia po małżonku i części swojego własnego świadczenia. Z tego m.in. powodu przepisy posługują się wyrażeniem „świadczenia w zbiegu”. Te „świadczenia w zbiegu” to właśnie świadczenia przysługującego wdowcowi lub wdowie z własnego ubezpieczenia emerytalno-rentowego i drugiego świadczenia (a raczej jego części) po zmarłym małżonku.

Na podstawie zmienionego lipcową nowelizacją art. 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:
„1. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego, z zastrzeżeniem art. 95a.”;

W dotychczasowym stanie prawnym (do końca 2024 roku), w przypadku zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych obowiązywała zasada wypłaty jednego świadczenia. Osoba uprawniona do takich świadczeń musiała dokonać wyboru, które świadczenie chce otrzymywać. Jeśli samodzielnie nie podęła takiej decyzji, otrzymywała świadczenie wyższe. Zasada ta odnosiła się także do zbiegu prawa do renty rodzinnej z innymi świadczeniami emerytalno-rentowymi.

Od 2025 roku wdowy i wdowcy, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych (w tym renty rodzinnej po zmarłym małżonku) mogą wybrać, czy chcą otrzymywać całą rentę rodzinną i 15 proc. własnego świadczenia, czy odwrotnie. 

Komu ZUS przyzna prawo do renty rodzinnej

ZUS przypomina, że do renty rodzinnej mają prawo członkowie rodziny (dzieci, wnuki, małżonek) osoby, która w chwili śmierci:
- miała ustalone prawo do emerytury, albo spełniała warunki do jej uzyskania,
- miała ustalone prawo do emerytury pomostowej;
- miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- pobierała zasiłek przedemerytalny;
- pobierała świadczenie przedemerytalne;
- pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Więcej na ten temat:

Dla kogo renta wdowia

Warto wiedzieć, kto może otrzymać od 2025 roku rentę wdowią. Jak informuje ZUS, prawo do renty wdowiej ma wdowa lub wdowiec, który ma prawo do:

1. renty rodzinnej oraz
2. własnego świadczenia: emerytury, emerytury rolniczej, emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty szkoleniowej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej,

Aby ZUS mógł wypłacić rentę wdowią (czyli inne świadczenie razem z rentą rodzinną) wdowa lub wdowiec musi spełnić wszystkie poniższe warunki:

1) mieć co najmniej 60 lat (kobieta) i 65 lat (mężczyzna) – czyli osiągnąć tzw. powszechny wiek emerytalny,
2) do dnia śmierci swojego małżonka pozostawać z nim we wspólności małżeńskiej,
3) nabyć prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż w dniu ukończenia przez siebie 55 lat (jeśli jesteś kobietą) lub 60 lat (jeśli jesteś mężczyzną),
4) nie pozostawać obecnie w związku małżeńskim.

Przy czym prawo do wypłaty świadczeń łącznie z rentą rodzinną (tj. prawo do tzw. renty wdowiej) ustaje z dniem poprzedzającym dzień, w którym ww. wdowa lub wdowiec zawrze nowy związek małżeński.
ZUS wyjaśnił to na przykładzie: 
Wdowa, która liczy sobie 60 lat, ma prawo do renty rodzinnej po małżonku, który zmarł 4 lata wcześniej, oraz do emerytury policyjnej. Ta osoba spełnia wszystkie warunki wymagane do renty wdowiej i w maju 2025 r. zgłasza w tej sprawie wniosek. Od 1 lipca 2025 r. nabędzie prawo do wypłaty renty rodzinnej łącznie z emeryturą policyjną. 6 września 2025 r. wdowa planuje wstąpić w nowy związek małżeński. Jeżeli zrealizuje to zamierzenie, to 5 września 2025 r. utraci prawo do łącznej wypłaty świadczeń i będzie pobierała jedno z nich – korzystniejsze lub to, które sama wybierze.

Jak ZUS obliczy rentę wdowią (świadczenia w zbiegu dla wdów i wdowców)?

Osoba (wdowia lub wdowiec), która spełni wyżej opisane warunki może (co do zasady) wybrać od 2025 r. jeden z dwóch poniższych wariantów wypłaty przez ZUS renty wdowiej:
Wariant 1: 100% renty rodzinnej oraz 15% własnego świadczenia albo
Wariant 2: 100% własnego świadczenia oraz 15% renty rodzinnej.

Co ważne, jak informuje Katarzyna Krupicka,  regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa podlaskiego wybór wariantu będzie zależał od decyzji wnioskodawcy lub od możliwości dokonania wyboru przez instytucję emerytalno- rentową, która na prośbę seniora podejmie najkorzystniejszą decyzję. Aby decyzję za wnioskodawcę podjął ZUS, we wniosku, w punkcie dotyczącym wysokości świadczenia, należy wsadzać wybór wyższego świadczenia.

ZUS przygotował tu przykład jak będzie obliczona tzw. renta wdowia:

W sytuacji, gdy wdowia lub wdowiec wybierze 100% renty rodzinnej i ma przyznane prawo do emerytury i okresowej emerytury kapitałowej, ZUS wypłaci takiej osobie:
- 15% przysługującej emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i 
- 15% przysługującej okresowej emerytury kapitałowej.

Zmienione przepisy emerytalne już teraz stanowią, że od 1 stycznia 2027 r. wdowy i wdowcy spełniający ww. warunki będą otrzymywać 25% drugiego świadczenia.

Co więcej, gdy wdowia lub wdowiec ma prawo do:
- specjalnej emerytury lub renty przyznanej przez Prezesa Rady Ministrów,
- świadczenia honorowego przyznanego w związku z ukończeniem 100 lat,
ZUS także w takiej sytuacji może ustalić wypłatę tych świadczeń łącznie.

ZUS informuje również, że gdy wdowa lub wdowiec ma prawo do świadczenia pieniężnego z ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia, ZUS także może ustalić zasady jego łącznej wypłaty z innym świadczeniem.

Również w tym przypadku ZUS pokazał to na przykładzie:

Zasady obliczenia renty wdowiej dla rencistów pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy 

ZUS informuje ponadto, że nieco inne zasady dotyczą wdów i wdowców, którzy mają:
a) prawo do renty rodzinnej oraz jednocześnie 
b) prawo do emerytury i do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
Takim osobom (na ich wniosek) ZUS może wypłacać:
- 100% renty rodzinnej, 15% emerytury i 50% renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego albo
- 100% emerytury, 15% renty rodzinnej i 50% renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego, albo
- 100% renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego, 15% renty rodzinnej i 50% emerytury.

Te zasady ZUS zastosuje także, gdy dana osoba ma prawo do renty rodzinnej oraz do innych świadczeń, o których mowa w przepisach ustawy z 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.

Wniosek o rentę wdowią

ZUS sam z siebie nie przyzna renty wdowiej. Trzeba złożyć w tym celu wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną na druku ERWD. Wzór tego wniosku ZUS udostępnił na swojej stronie zus.pl  a także we wszystkich oddziałach ZUS - od 1 stycznia 2025 r. Wniosek ERWD można składać od 1 stycznia 2025 r.

ZUS opublikował 1 stycznia 2025 r. wzór wniosku (w formacie pdf) o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną (druk ERWD). Wniosek ERWD można złożyć od 1 stycznia 2025 r.
Jak radzi ZUS, aby wypełnić i wydrukować formularz na komputerze, trzeba skorzystać z pliku „Wypełnij i wydrukuj”. Najpierw trzeba zapisać plik wniosku na komputerze, a potem wypełnić w programie Adobe Reader (darmowy) lub Adobe Acrobat. Bowiem - jak wyjaśnia ZUS - przeglądarki internetowe (np. Chrome, Edge, Safari, Internet Explorer) nie
zapewniają odpowiedniej walidacji i dostępności formularzy.

Wzór tego wniosku ZUS udostępnił na swojej stronie zus.pl a także we wszystkich oddziałach ZUS - od 1 stycznia 2025 r.  Ponadto wzór tego wniosku w formie elektronicznej jest dostępny na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) / eZUS.

Wniosek ERWD można składać od 1 stycznia 2025 r.

Można złożyć wniosek ERWD (w formie papierowej) w placówce ZUS i uzyskać na kopii wniosku potwierdzenie jego złożenia. Można też wysłać wniosek pocztą (tu najlepiej za potwierdzeniem odbioru). Można również złożyć wniosek elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) / eZUS.

ZUS informuje, że gdy wdowa lub wdowiec ma już przyznane prawo do renty rodzinnej oraz do własnego świadczenia, to do wniosku ERWD o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną nie musi dołączać żadnych dokumentów.
Ale gdy wdowa lub wdowiec nie ma dotąd złożonego wniosku o rentę rodzinną lub własne świadczenie (np. emeryturę) to musi taki wniosek złożyć (i przejść całą dalszą procedurę przyznawania tego świadczenia, by móc później się ubiegać o tzw. rentę wdowią.

W instrukcji wypełniania wniosku ERWD ZUS pisze:
Wypełnij ten wniosek, jeśli starasz się o wypłatę renty rodzinnej wraz z innym świadczeniem emerytalno-rentowym, do którego masz uprawnienia oraz łącznie spełniasz warunki: 
– jesteś w wieku emerytalnym (masz 60 lat, jeśli jesteś kobietą lub 65 lat, jeśli jesteś mężczyzną), 
– jeśli jesteś kobietą, prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nabyłaś nie wcześniej niż w dniu ukończenia 55 lat, a jeśli jesteś mężczyzną, nabyłeś to prawo nie wcześniej niż w dniu ukończenia 60 lat, 
– pozostawałeś we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka (wspólnie zamieszkiwaliście lub prowadziliście wspólne gospodarstwo domowe lub łączył Was inny rodzaj więzi),
 – nie pozostajesz obecnie w związku małżeńskim. 

Ważne! Jeśli masz ustalone prawo do świadczenia w ZUS oraz w innym organie emerytalno-rentowym, dane z innego organu pozyskamy we własnym zakresie. Po ustaleniu zbiegu świadczeń, każdy organ emerytalno-rentowy wypłacał będzie odrębnie świadczenie, do którego wypłaty jest właściwy. 

Ważne! Jeśli dane adresowe lub dane dotyczące sposobu wypłaty świadczenia przyznanego przez ZUS podane w tym wniosku są inne niż ostatnio zgłoszone w ZUS, dane te przyjmiemy jako obowiązujące i ich podanie potraktujemy na równi z wnioskiem o ich zmianę. Aby zmienić dane adresowe i/lub dotyczące sposobu wypłaty w innym organie rentowym musisz tam złożyć stosowny wniosek. 

1. Wypełnij WIELKIMI LITERAMI 
2. Pola wyboru zaznacz znakiem X 
3. Wypełnij kolorem czarnym lub niebieskim (nie ołówkiem).

Najpierw trzeba podać Dane wnioskodawcy (wdowy lub wdowca) i jego Adres zamieszkania.

Odrębna rubryka (Adres ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce / adres miejsca pobytu) jest przeznaczona dla wnioskodawców, którzy obecnie mieszkają za granicą, ale wcześniej mieszkali w Polsce. Osoby te jeśli nie mają obecnie adresu zamieszkania, powinny podać adres miejsca pobytu lub adres ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce.
Osoby te powinny także podać Adres do korespondencji jest inny niż adres zamieszkania lub adres ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce / adres miejsca pobytu.

Następnie we wniosku ERWD jest miejsce na przekazanie informacji, czy wnioskodawca:
- ma przyznaną rentę rodzinną lub ma złożony wniosek o rentę rodzinną i oczekuje na decyzję w tej sprawie,
- ma przyznane inne świadczenie lub ma złożony wniosek o inne świadczenie i oczekuje na decyzję w tej sprawie.

Potem we wniosku jest miejsce na złożenie oświadczeń (poprzez zaznaczenia kwadracika TAK albo NIE), czy:

- Do dnia śmierci współmałżonka wnioskodawca pozostawał we wspólności małżeńskiej (wspólnie zamieszkiwali lub prowadzili wspólne gospodarstwo domowe lub łączył ich inny rodzaj więzi),
- wnioskodawca jest obecnie w związku małżeńskim (dotyczy nowego związku po śmierci małżonka).

Następnie jest rubryka Zakres wniosku, w którym wnioskodawca wnosi o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną i jednocześnie musi wybrać, które świadczenie chce by było wypłacane w 100% (renta rodzinna, inne własne świadczenie emerytalno-rentowe, czy wyższe świadczenie).

Dalej we wniosku ERWD jest miejsce na podanie rachunku bankowego albo miejsca zamieszkania, gdzie ma być przekazywana renta wdowia (czyli świadczenia w zbiegu).

Dalej jest miejsce na wskazanie:
- jakie załączniki są dołączane do wniosku,
- sposobu odbioru odpowiedzi (czy w placówce ZUS, samodzielnie lub przez osobę upoważnioną, czy pocztą na adres wskazany we wniosku, czy na koncie na Platformie Usług Elektroniczych (PUE) / eUS.

ZUS informuje, że gdy wdowa lub wdowiec ma już przyznane prawo do renty rodzinnej oraz do własnego świadczenia, to do wniosku ERWD o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną nie musi dołączać żadnych dokumentów.
Ale gdy wdowa lub wdowiec nie ma dotąd złożonego wniosku o rentę rodzinną lub własne świadczenie (np. emeryturę) to musi taki wniosek złożyć (i przejść całą dalszą procedurę przyznawania tego świadczenia, by móc później się ubiegać o tzw. rentę wdowią.

Wypłata renty wdowiej 

ZUS informuje, że prawo do wypłaty świadczeń łącznie z rentą rodzinną (czyli prawo do tzw. renty wdowiej) przyzna osobie uprawnionej i od miesiąca, w którym złoży wniosek, jednak nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r. (dotyczy to wniosków złożonych do 31 lipca 2025 roku).  I nie wcześniej niż od lipca 2025 r. to łączne świadczenie będzie mogło być wypłacane.

Gdy wdowa lub wdowiec spełni warunki do łącznej wypłaty świadczeń po 31 lipca 2025 r. lub po tej dacie złoży wniosek ERWD, to rentę wdowią (czyli połączone świadczenia) ZUS będzie wypłacał  od momentu spełnienia tych warunków ale nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożono wniosek.

Limit renty wdowiej: trzykrotność najniższej emerytury

Zgodnie z przepisami emerytalno-rentowymi, wysokość renty wdowiej nie może w żadnym przypadku przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. Na podstawie nowego przepisu art. 95a ust. 4-8 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (analogicznie jest w art. 33a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników) wysokość sumy świadczeń wypłacanych w zbiegu, nie może przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do limitu ustalonych świadczeń w zbiegu, uwzględnia się wskazane w ustawie świadczenia, a także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz świadczenia i dodatki o charakterze innym niż jednorazowe wypłacane na podstawie ustawy lub na podstawie odrębnych przepisów wraz ze świadczeniami, o których mowa powyżej. 

W przypadku przekroczenia kwoty trzykrotności kwoty najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2, świadczenia, o których mowa w ust. 1, ulegają pomniejszeniu o kwotę przekroczenia według kolejności:
1) świadczenia finansowane z budżetu państwa:
a) świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego żołnierzy zawodowych,
b) świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej,
c) inne świadczenia;
2) świadczenia finansowane z Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
3) świadczenia finansowane z Funduszu Pracy;
4) świadczenia finansowane z Funduszu Emerytur Pomostowych;
5) świadczenia finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Od 1 marca 2025 r. do 28 lutego 2026 r. najniższa emerytura wynosi 1 878,91 zł brutto. A jej trzykrotność wynosi 5636,73 zł. Zatem tyle wynosi limit renty wdowiej od lipca 2025 r. do końca lutego 2026 r.

Wniosek o rentę wdowią - druk ERWD

ZUS opublikował 1 stycznia 2025 r. wzór wniosku o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną (druk ERWD).
Jak radzi ZUS, aby wypełnić i wydrukować formularz na komputerze, trzeba skorzystać z pliku „Wypełnij i wydrukuj”. Najpierw trzeba zapisać ten plik na komputerze, a potem wypełnić w programie Adobe Reader (darmowy) lub Adobe Acrobat.

Podstawa prawna: 
- ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1631),
- ustawa z 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw , opublikowana w Dzienniku Ustaw z 16 sierpnia 2024 r., poz. 1243.