REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kto dostanie rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku?

Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
Kto dostanie rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku?
Kto dostanie rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Dla osób, które nie spełniają wymaganych warunków do uzyskania renty przepisy przewidują specjalny tryb ubiegania się o świadczenie. Wprawdzie decyzja Prezesa ZUS ma charakter uznaniowy, jednak jej granice są restrykcyjnie określone przez przepisy.

Dla kogo specjalna renta od Prezesa ZUS?

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może przyznać świadczenia w drodze wyjątku ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do renty. Tak naprawdę otrzymanie świadczenia w drodze wyjątku nie jest łatwe. Wynika to z konstrukcji samych przepisów. Otóż aby otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku wszystkie przesłanki muszą zostać spełnione łącznie. Chodzi tu o następujące wymogi:

REKLAMA

  • niespełnienie warunków do uzyskania tego świadczenia spowodowane szczególnymi okolicznościami;
  • niemożność podjęcia pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym spowodowaną całkowitą niezdolnością do pracy lub wiekiem;
  • brak niezbędnych środków utrzymania.
Ważne

Niespełnienie nawet jednej z tych przesłanek uniemożliwi przyznanie świadczenia w drodze wyjątku. 

Orzeczenia sądów administracyjnych [PRZYKŁADY]

Poniżej przykładowe orzeczenia dotyczące wymogów dla renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku.

Przykład

„Ustawa o emeryturach i rentach nie precyzuje, jak należy rozumieć "szczególne okoliczności", zaistnienie których może usprawiedliwiać niespełnienie warunków do uzyskania świadczeń w trybie zwykłym. Nie ulega jednak wątpliwości, że dokonując wykładni pojęcia szczególnych okoliczności, należy mieć na względzie cel, któremu służy tryb przyznawania świadczeń w drodze wyjątku. Celem tym jest to, żeby w indywidualnych i uzasadnionych przypadkach beneficjentami świadczeń przyznawanych w tym trybie były osoby, które nie mogły otrzymać świadczeń na zasadach ogólnych ze względu na niespełnienie wymaganych warunków ustawowych. Na szczególne okoliczności składają się zatem zdarzenia niezależne od ubezpieczonego. Chodzi tu o zdarzenia albo trwały stan wykluczający aktywność zawodową konkretnej osoby z powodów ich skutków niemożliwych lub obiektywnie trudnych do przezwyciężenia. "Szczególne okoliczności" to okoliczności obiektywne, niezależne i niezawinione przez ubiegającego się o świadczenie w drodze wyjątku. Za taką okoliczność orzecznictwo nie traktuje jednak świadomego zatrudniania się, wykonywania prac dorywczych lub prowadzenia działalności gospodarczej - bez zgłoszenia tego faktu do ubezpieczenia społecznego i odprowadzania składek (vide: wyroki NSA: z dnia 24 lipca 2001 sygn. akt 444/01, z dnia 30 maja 2001 r. sygn. akt II SA 435/01 i z dnia 18 kwietnia 2001 sygn. akt II SA 3238/00). Z kolei bezrobocie, jako zjawisko polegające na mniejszej ilości ofert pracy, niż liczba osób gotowych do podjęcia zatrudnienia, tylko wtedy może być szczególną okolicznością skutkującą niespełnianiem przez konkretną osobę warunków do uzyskania prawa do emerytury lub renty, gdy osoba ta wykaże, że jej przerwy w zatrudnieniu były spowodowane wyłącznie bezrobociem, a nie innymi okolicznościami (por. cyt. wyrok NSA z dnia 30 marca 2006 r., sygn. akt I OSK 1328/05)” – przypomniał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 października 2024 r. (III OSK 1334/24).

Przykład

W wyroku z 15 listopada 2024 r. (III OSK 1719/24) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż „wedle dyspozycji art. 14 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia lekarza orzecznika przysługuje osobie zainteresowanej prawo wniesienia sprzeciwu, które rozpatruje komisja lekarska ZUS dokonując oceny niezdolności do pracy oraz jej stopnia (ust. 2a-2f). Z kolei orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.”

Przykład

„Należy mieć na uwadze, że określenie "środki niezbędne", nie jest równoznaczne z określeniem "środki wystarczające". Odkodowując ww. sformułowanie nie należy więc odnosić się do subiektywnych odczuć i potrzeb wnioskodawcy, a do okoliczności o charakterze możliwie najbardziej obiektywnym. Stąd, ze wszech miar uzasadnionym będzie powiązanie określenia "niezbędnych środków utrzymania", z kwotą najniższej emerytury. Skoro bowiem Państwo Polskie, ustalając najniższą emeryturę uznało, że wystarczy ona dla zaspokojenia człowiekowi egzystencji, uprawnionym będzie badanie omawianej materii właśnie przez pryzmat tej kwoty.” – uznał z kolei Wojewódzki Sad Administracyjny w Warszawie w wyroku z 27 marca 2024 r. (sygn. II SA/Wa 1906/23).

Jak uzyskać rentę w drodze wyjątku?

Pierwszym krokiem jest uzyskanie odmownej decyzji ZUS w przedmiocie prawa renty. Dopiero w kolejnym kroku składamy odpowiedni wniosek do Prezesa ZUS. W przypadku decyzji odmownej można wnioskować o ponowne rozparzenie sprawy (w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji). Jeśli i to nie pomoże, stronie przysługuje prawo wniesienia skargi do WSA. Skargę wnosi sią w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji. Gdy skarga zostanie przez sąd oddalona, pozostaje możliwości złożenia skargi do NSA (może to zrobić tylko profesjonalny pełnomocnik: adwokat lub radca prawny).

Polecamy: Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych 66 praktycznych przykładów PDF (wersja elektroniczna)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Oprocentowanie lokat i kont oszczędnościowych: koniec grudnia 2024 r. [ranking] Średnio ok. 4-5 proc. ale zdarza się i 8 proc.

5,53% - tyle wynosi aktualnie (koniec grudnia 2024 r.) średnie oprocentowanie najlepszych lokat i rachunków oszczędnościowych – wynika z danych zebranych przez HREIT. To nieznacznie mniej niż miesiąc temu. Nadal można dostać nawet 8% na lokacie. Czy wiosną 2025 roku spadną stopy procentowe NBP a razem z nimi oprocentowanie depozytów bankowych?

Czy MOPS wypłaci kilka zasiłków jednocześnie? [Wyrok NSA]

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż pomoc społeczna zależy nie tylko od potrzeb osoby ubiegającej się o świadczenie, ale także od aktualnej sytuacji finansowej ośrodka pomocy społecznej.

Nowy obowiązek: Czujniki dymu i czadu w mieszkaniach, wynajmowanych domach, pokojach oraz miejscach noclegowych. Przepisy weszły już w życie

Od 23 grudnia 2024 r. obowiązują przepisy nakładające obowiązek posiadania czujki dymu i czadu w pomieszczeniach i lokalach mieszkalnych. Obowiązkowe czujki dymu to reakcja na tragiczne statystyki dotyczące pożarów i zatruć.

Kto dostanie rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku?

Dla osób, które nie spełniają wymaganych warunków do uzyskania renty przepisy przewidują specjalny tryb ubiegania się o świadczenie. Wprawdzie decyzja Prezesa ZUS ma charakter uznaniowy, jednak jej granice są restrykcyjnie określone przez przepisy.

REKLAMA

Absurd renty wdowiej: Świadczenia nie otrzyma wdowa, która została „porzucona” przez męża dla innej kobiety (nawet jeżeli formalnie się nie rozwiedli)

Renta wdowia, to nowe świadczenie dla wdów i wdowców, o które będzie można wnioskować już od 1 stycznia 2025 r. Okazuje się, że nie będzie ono jednak przysługiwało wdowom (i odpowiednio – wdowcom), którzy w dniu śmierci współmałżonka – nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej. Przy czym owa wspólność małżeńska, to nie to samo co ustawowa wspólność majątkowa między małżonkami.

ZUS: wdowy i wdowcy już teraz powinni sprawdzić, czy mają prawo do renty wdowiej. 1 stycznia 2025 r. rusza przyjmowanie wniosków

ZUS przypomina, że od nowego roku ruszy przyjmowanie wniosków o tzw. rentę wdowią. Osoby uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym małżonku oraz innego świadczenia emerytalno-rentowego będą mogły łączyć te świadczenia od 1 lipca 2025 roku, o ile spełniają określone kryteria.

Wolna Wigilia w 2025 r.? Prezydent Andrzej Duda zabrał głos

Prezydent Andrzej Duda w poniedziałek 23 grudnia 2024 r. był gościem RMF 24. W trakcie rozmowy został zapytany o ustawę wprowadzającą dodatkowy dzień wolny od pracy - Wigilię. Co z wolną Wigilią w 2025 r.?

Równy wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn w Polsce. Profesor z SGH: to absolutna konieczność; minimum 65 lat. Większość państw Europy to zrozumiała

Jaki wpływ zmiany demograficzne wywrą na życie Polaków, wyjaśniała w rozmowie z Polską Agencją Prasową dyrektorka Instytutu Statystyki i Demografii Szkoły Głównej Handlowej prof. Agnieszka Chłoń-Domińczak. Jej zdaniem zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn to absolutna konieczność. A rozwój sztucznej inteligencji i praca cudzoziemców mogą pomóc w utrzymaniu stabilnego rynku pracy.

REKLAMA

Nie będzie Centralnej Informacji Emerytalnej

Nie będzie Centralnej Informacji Emerytalnej (CIE). Zdaniem resortu cyfryzacji, CIE nie przyniesie oczekiwanych korzyści. Jest projekt ustawy. Czy brak CIE zmieni stan bieżący w zakresie informacji emerytalnej?

Renta wdowia – ile wynosi [obliczenia]. Różne przykłady świadczeń w zbiegu

W dniu 1 stycznia 2025 roku wejdą w życie nowe przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które dadzą prawo do tzw. renty wdowiej.  Chodzi o możliwość łączenia wypłaty renty rodzinnej (nie tylko tej wypłacanej przez ZUS) z innym świadczeniem wypłacanym przez ZUS, np. emeryturą, rentą. Od tego dnia będzie można składać wnioski o to świadczenie ale wypłata nastąpi najwcześniej od 1 lipca przyszłego roku. Ile wyniesie renta wdowia i jak oblicza to świadczenie ZUS?

REKLAMA