Jeden z warunków nabywania prawa do renty wdowiej jest związany z limitem wieku wdowy lub wdowca. Chodzi o to, że nabycie prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku jest możliwe nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Dlaczego taki limit został wprowadzony?
- Limit wieku emerytalnego decydujący o prawie do renty wdowiej - pytania i odpowiedzi
- Dlaczego limit 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn? Skąd się wzięło 5 lat?
- Renta wdowia, czyli możliwość łączenia renty rodzinnej z innym świadczeniem emerytalno-rentowym
- Limit trzykrotności najniższej emerytury i przepisy działające wstecz
Przepisy o rencie wdowiej zakładają, że to nowe świadczenie wypłacane będzie począwszy od 1 lipca 2025 r. Renta wdowia oznacza, że owdowiała osoba może łącznie pobierać swoje świadczenie oraz rentę rodzinną po zmarłym małżonku. Jeden z przepisów zakłada konieczność osiągnięcia określonego wieku przez współmałżonka, aby móc starać się o rentę wdowią. Chodzi o warunek nabywania prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego, czyli 55 lat (jeśli jesteś kobietą) i 60 lat (jeśli jesteś mężczyzną). Pozostałe dwa warunki to:
- pozostawanie we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka i
- osiągnięcie wieku emerytalnego, 60 lat (jeśli jesteś kobietą) i 65 lat (jeśli jesteś mężczyzną).
Limit wieku emerytalnego decydujący o prawie do renty wdowiej - pytania i odpowiedzi
Pytanie: Jestem emerytowaną policjantką, na emeryturę przeszłam w wieku 43 lat, mój mąż zmarł, jak miałam 53 lata, czy będę mogła skorzystać z renty wdowiej?
Odpowiedź Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: W świetle przepisów ustawy o „rencie wdowiej” prawo do pobierania dwóch świadczeń, czyli w Pani przypadku, np. własnej emerytury i części renty rodzinnej po mężu w wysokości od 1 lipca 2025 r. 15 % renty rodzinnej, będzie przysługiwać pod warunkiem nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego, który na gruncie przepisów ubezpieczeniowych wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Ponieważ w Pani przypadku nabycie prawa do renty rodzinnej nastąpiło dużo wcześniej, niż wymagane przez przepisy 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego, to niestety nie będzie Pani miała prawa do pobierania obydwu świadczeń.
Pytanie: Razem z mężem pracowaliśmy w Policji i dwa lata temu przeszliśmy na emerytury. Mąż zmarł w tamtym roku. Aktualnie mam 58 lat. Czy nabędę prawo do renty wdowiej?
Odpowiedź Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: Ustawa o „rencie wdowiej” zakłada, że prawo do pobierania dwóch świadczeń, czyli w Pani przypadku emerytury policyjnej i części renty rodzinnej po mężu, przysługuje pod warunkiem osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, który dla kobiet wynosi 60 lat. W Pani sytuacji nie będzie zatem możliwości pobierania od przyszłego roku obydwu świadczeń. Jednak z chwilą osiągnięcia przez Panią 60 lat taka możliwość powstanie, pod warunkiem, że pani emerytura albo renta rodzinna po mężu nie przekroczy trzykrotności miesięcznej kwoty najniższej emerytury. Zobacz inne pytania i odpowiedzi dotyczące renty wdowiej.
Dlaczego limit 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn? Skąd się wzięło 5 lat?
Z przepisów o rencie wdowiej wynika więc, że współmałżonek musi umrzeć nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Skąd się w ogóle wziął ten limit czasowy? Dlaczego 5 lat, a nie 7 cz 10 lat?
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Sebastian Gajewski wyjaśnił: "Oczywiście jak zawsze powstaje pytanie, dlaczego 5 lat, a nie 3 albo 6. Przyznam, że jest tutaj uzasadnienie systemowe. W przepisach o rencie rodzinnej te 5 lat pojawia się w wielu miejscach, np. w przypadku… Podam jeden przykład, dotyczący zasad nabywania prawa do renty rodzinnej z powodu ukończenia 50 lat. Co do zasady nabywamy prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku wraz z ukończeniem 50 lat, czyli wówczas, gdy zgon małżonka nastąpił po ukończeniu przez nas 50 lat, ale także wtedy, gdy nastąpił on do 5 lat wcześniej. No, wtedy nabywamy je, niejako z tytułu tego zgonu, rok, 2 lata, 3 lata, 4 lata czy 5 lat wcześniej, choć oczywiście po ukończeniu pięćdziesiątego roku życia… A więc stąd te 5 lat.
"Zastanawialiśmy się, ile to ma być lat, czy 3 lata, czy np. 6 lat, ale to ma pewne uzasadnienie systemowe. Po prostu 5 lat pojawia się już w kilku przepisach ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w odniesieniu do renty rodzinnej" - uzasadnił Sebastian Gajewski.
Renta wdowia, czyli możliwość łączenia renty rodzinnej z innym świadczeniem emerytalno-rentowym
Przepisy o rencie wdowiej wejdą w życie od 1 stycznia 2025 r. Wprowadzą możliwość łączenia renty rodzinnej z innym świadczeniem emerytalno-rentowym, np. emeryturą czy rentą z tytułu niezdolności do pracy, wypłacanym między 1 lipca 2025 roku, a 31 grudnia 2026 roku w wymiarze 15 proc., a od 1 stycznia 2027 r. w wysokości 25 proc. Świadczenie to może być zwiększane w kolejnych latach.
Co piąta osoba powyżej 65 roku życia zagrożona jest w Polsce ubóstwem. Wprowadzane przepisy mają zapewnić stabilność finansową i bezpieczeństwo materialne osobom starszym po śmierci ich małżonka. "Gdy ludzie są ze sobą przez całe życie, a jedna osoba odchodzi, to jest to ogromna osobista tragedia. Nie chcemy, żeby była to również tragedia finansowa. Koszty życia maleją niewiele, a budżet domowy kurczył się dotychczas o ponad połowę" – wyjaśnia Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.
Dotychczas, gdy w małżeństwie emerytów umierał mąż, żona musiała wybierać między zachowaniem swojej emerytury, a rentą rodzinną. Wprowadzany mechanizm jest korzystniejszy. Wdowa lub wdowiec będą mogli zachować swoją emeryturę, a do tego uzyskać część renty rodzinnej po małżonku, lub wybrać rentę rodzinną i do kwoty tego świadczenia dodać część własnej emerytury.
Limit trzykrotności najniższej emerytury i przepisy działające wstecz
Do przekroczenia limitu, równego trzykrotności najniższej emerytury, wypłacanie renty wdowiej nie będzie skutkować zmniejszeniem sumy świadczeń. Nie będzie miało znaczenia, czy emerytura pochodziła z KRUS-u, ZUS-u czy z innego systemu. Prawo do dodatkowych pieniędzy zyskają również osoby, które małżonka straciły kilka lat temu. Według szacunków, z ustawy skorzysta około około 2 milionów Polek i Polaków.
Ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2025 roku, a korzystać ze świadczenia będzie można od 1 lipca 2025 roku. Rozwiązanie to ma umożliwić Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych oraz innym organom emerytalno-rentowym przygotowanie się do realizacji programu.
Ustawa z 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw - Dziennik Ustaw z 16 sierpnia 2024 roku, poz. 1243