Inwalida wojenny
W świetle ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin inwalidą wojennym jest żołnierz zaliczony do jednej z grup inwalidów, a jego inwalidztwo powstało w związku z działaniami wojennymi lub mającymi taki charakter w czasie:
- służby w Wojsku Polskim w okresie wojny 1939–1945, w polskich formacjach wojskowych przy armiach sojuszniczych oraz w oddziałach ruchu podziemnego lub partyzanckiego prowadzących na obszarze Państwa Polskiego walkę z hitlerowskim okupantem;
- uczestniczenia w walkach z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii oraz grupami Wehrwolfu.
Inwalidą wojennym z punktu widzenia ustawy jest także żołnierz obywatelstwa polskiego zaliczony do jednej z grup inwalidów na skutek inwalidztwa powstałego w związku z działaniami wojennymi lub mającymi charakter wojennych w czasie pełnienia w czasie II wojny światowej służby w Armii Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich oraz w innych armiach sojuszniczych, a także w oddziałach antyfaszystowskiego ruchu podziemnego lub partyzanckiego działających na obszarze innych państw.
Polecamy: Pracownicze plany kapitałowe. Nowe obowiązki pracodawców i płatników.
Inwalidztwem powstałym w związku z działaniami wojennymi lub mającymi charakter wojennych jest inwalidztwo będące następstwem zranień, kontuzji i innych obrażeń lub chorób doznanych:
- w walce z wrogiem;
- na froncie lub w związku z pobytem na froncie;
- wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej w wyżej omówionych okresach;
- w związku z pobytem w niewoli lub w obozie dla internowanych;
- w związku z udziałem w ruchu podziemnym lub partyzanckim oraz z pobytem w niewoli, w obozach koncentracyjnych lub w więzieniach za udział w tym ruchu.
Ponadto inwalidą wojennym jest także osoba mająca obywatelstwo polskie, której inwalidztwo powstało w związku z:
- pełnieniem służby w wojskowych oddziałach ludowych w czasie wojny domowej w Hiszpanii lub w okresie internowania w następstwie tej służby;
- udziałem w obronie Poczty Gdańskiej we wrześniu 1939 r. i w walkach o Cytadelę Poznańską w lutym 1945 r.;
- uczestniczeniem w konwojach w okresie wojny 1939–1945 w charakterze członka załóg handlowych statków morskich;
- udziałem w Powstaniu Wielkopolskim oraz Powstaniach Śląskich;
- rozminowywaniem kraju w czasie pełnienia służby w Siłach Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej po zakończeniu wojny 1939–1945.
Renta inwalidzka
Inwalida wojenny ma prawo do renty inwalidzkiej. Co istotne, dotyczy to także przypadku powstania inwalidztwa już po ukończeniu służby.
Inwalidztwo zawsze musi powstać wskutek działań wojennych lub mających charakter wojenny.
Renta inwalidzka zależy od grupy inwalidztwa i podstawy wymiaru renty, która jest corocznie waloryzowana z dniem 1 marca. Zaliczenie do I i II grupy inwalidzkiej daje prawo do renty w wysokości 100% podstawy jej wymiaru, a III grupa daje prawo do renty w wysokości 75% podstawy jej wymiaru. Od 1 marca 2019 r. do 29 lutego 2020 r. podstawą wymiaru jest kwota 2629,17 zł. Jest to więc również kwota renty inwalidzkiej dla osoby z I lub II grupą inwalidztwa. Wysokość renty dla osoby z III grupy inwalidzkiej wynosi natomiast 1971.8775 (75% x 2629,17 zł).
Dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego i inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji
Do renty inwalidzkiej można otrzymać dodatek pielęgnacyjny. Dotyczy to osób, które ukończyły 75 lat lub należą do I grupy inwalidzkiej. Wysokość dodatku pielęgnacyjnego również podlega corocznej waloryzacji. Od 1 marca 2019 r. do 29 lutego 2020 r. wynosi 222,01 zł. W przypadku zaliczenia do I grupy inwalidzkiej wysokość dodatku zwiększa się o 50% czyli wynosi obecnie 333,02 zł.
Więcej o dodatku pielęgnacyjnym przeczytasz w artykule: Dodatek pielęgnacyjny - wniosek, wysokość 2019/2020.
Dodatek pieniężny do renty inwalidzkiej
Od 10 maja 2019 r. do renty inwalidzkiej przysługuje dodatek pieniężny. Jego wysokość to 850 zł. Dodatek wyłączony jest od potrąceń i egzekucji realizowanych ze świadczeń emerytalno-rentowych. Nie jest także oskładkowany, natomiast podlega opodatkowaniu.
Zmiany kwoty dodatku dokonuje się na zasadach i w terminach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (coroczna waloryzacja z dniem 1 marca). Art. 12a ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych wprowadzający dodatek pieniężny został dodany do ustawy na mocy Ustawy z dnia 15 marca 2019 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz niektórych innych ustaw. Nowe świadczenie wyraża zasadę określoną w art. 19 Konstytucji RP:
„Rzeczpospolita Polska specjalną opieką otacza weteranów walk o niepodległość, zwłaszcza inwalidów wojennych.”
Szczególne wsparcie ze strony państwa polskiego należy się bowiem osobom, które utraciły zdrowie oraz zdolność do pracy, a czasem nawet do samodzielnej egzystencji w walce o wolność Ojczyzny. Osoby te potrzebują dodatkowych środków finansowych na zakup lekarstw, zabiegów rehabilitacyjnych, sprzętu rehabilitacyjnego i pomocniczego.
Wypłata renty i dodatku
Wypłaty renty wraz z dodatkiem pieniężnym właściwy organ rentowy dokonuje z urzędu. Nie ma więc obowiązku składania wniosku w tej sprawie.
W przypadku inwalidów zamieszkałych za granicą w państwie członkowskim UE, państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub w państwie, z którym Polska podpisała umowę międzynarodową o zabezpieczeniu społecznym przewidującą transfer emerytur lub rent, rentę inwalidzką, dodatek pielęgnacyjny lub dodatek pieniężny do renty inwalidzkiej, wypłaca się na wniosek zainteresowanego z emeryturą, uposażeniem w stanie spoczynku lub innymi świadczeniami, w państwie zamieszkania, na rachunek bankowy tej osoby za granicą lub w innej formie wskazanej przez organ emerytalny lub rentowy, w terminach i trybie ustalonym przez ten organ. Wypłata dokonywana jest w walucie wymienialnej.
Dotyczy to także inwalidów zamieszkałych za granicą w państwie, z którym Rzeczypospolitej Polskiej nie łączy umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych przewidująca transfer emerytur i rent.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dziennik Ustaw rok 2017 poz. 2193)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dziennik Ustaw rok 1997 nr 78 poz. 483)