Pobyt seniora w domu pomocy społecznej – zasady, opłaty

Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
rozwiń więcej
Prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej przysługuje osobom wymagającym całodobowej opieki, które z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności nie mogą samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, a nie można zapewnić im niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych./Fot. Shutterstock / fot. Shutterstock
Zasady dotyczące pobytu seniora w domu pomocy społecznej oraz odpłatności za świadczone przez te placówki usługi określa ustawa o pomocy społecznej. Co powinien wiedzieć o nich senior?

Kto może zostać przyjęty do domu pomocy społecznej?

Prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej przysługuje osobom wymagającym całodobowej opieki, które z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności nie mogą samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, a nie można zapewnić im niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.

Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy

Domy pomocy społecznej oferują różnorodną pomoc i przeznaczone są dla:

1) osób w podeszłym wieku;

2) osób przewlekle somatycznie chorych;

3) osób przewlekle psychicznie chorych;

4) dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;

5) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;

6) osób niepełnosprawnych fizycznie;

7) osób uzależnionych od alkoholu.

Osoba ubiegająca się o umieszczenie w domu pomocy społecznej powinna złożyć odpowiedni wniosek. Formularze dokumentów oraz szczegółowe informacje można uzyskać w ośrodkach pomocy społecznej w danej gminie. Decyzja podejmowana jest po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego.

Co ze zgodą seniora na umieszczenie w DPS?

Umieszczenie w domu pomocy społecznej może nastąpić po uzyskaniu zgody przyszłego mieszkańca lub jego przedstawiciela ustawowego. Daną osobę bez jej zgody można umieścić w domu pomocy społecznej po wcześniejszym uzyskaniu odpowiedniego orzeczenia sądu. Ośrodki pomocy społecznej występują o taką zgodę, w przypadku osób bezwzględnie wymagających pomocy.

Jakie usługi świadczą domy pomocy społecznej?

Domy pomocy społecznej świadczą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu. Zakres i forma takich usług wynikają z potrzeb mieszkańców i powinny uwzględniać w szczególności wolność, intymność, godność i poczucie bezpieczeństwa mieszkańców domu oraz stopień ich fizycznej i psychicznej sprawności.

Wyjście poza teren domu pomocy społecznej – nowe przepisy

Od 4 października 2019 r. obowiązują nowe przepisy, dające DPS-om możliwość określenia zasad zgłaszania przez mieszkańców personelowi wyjść poza teren placówki. W przypadku osób z zaburzeniami psychicznymi możliwe jest wprowadzenie ograniczeń możliwości samodzielnego opuszczania terenu domu pomocy społecznej przez mieszkańca. Ustanawia je dyrektor lub kierownik placówki na podstawie zwolnienia lekarskiego na czas nie dłuższy niż 6 miesięcy. Ograniczenie to jednak może uchylić sąd opiekuńczy.

Kto ponosi opłaty za pobyt mieszkańca?

Przepisy określają kolejność, w jakiej ponoszą opłaty poszczególne osoby. Po pierwsze, obowiązek taki ma mieszkaniec domu. Jeżeli nie ponosi on pełnej odpłatności, to za pobyt w DPS opłaty uiszczają małżonek, zstępni (dzieci, wnuki) przed wstępnymi (np. rodzicami). Ostatnia w kolejności jest gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej.

Opłaty mogą wnosić również inne osoby.

Jaką kwotę ponosi senior za swój pobyt? Nie więcej niż 70 procent swojego dochodu.

Mieszkaniec wnosi opłatę do kasy domu lub na rachunek bankowy. Za jego zgodą może być ona potrącana z emerytury, renty lub zasiłku stałego.

Jeżeli przebywa on u innej osoby, to nie ponosi opłat za okres nieobecności nieprzekraczającej 21 dni w roku kalendarzowym. Podobnie osoba, u której przebywa i która ma obowiązek ponoszenia takich opłat.

Zwolnienia z opłat za pobyt w domu pomocy społecznej

Możliwe jest częściowe lub całkowite zwolnienie z ponoszenia opłat osób wnoszących je za mieszkańca lub zobowiązanych do tego. Odbywa się to na wniosek tych osób po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli:

1) wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;

2) występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;

3) małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;

4) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko;

5) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty lub jej rodzic przebywała w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, na podstawie orzeczenia sądu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej osobie kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańcowi domu;

6) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu.

Zwolnienie dla osób, które mają obowiązek ponoszenia opłat za bliskich, od których w dzieciństwie nie otrzymały odpowiedniej opieki i pomocy obowiązuje od 4 października 2019 r. Na mocy nowych przepisów wprowadzone zostało całkowite zwolnienie z opłaty na wniosek osoby, która przedstawia:

- prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej nad nią (i oświadczy, że władza rodzicielska nie została przywrócona) albo

- prawomocne orzeczenie sądu o skazaniu za umyślne przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica.

Zwolnienie to obejmuje zstępnych, czyli dzieci, wnuki osoby wnoszącej opłatę.

Całkowite lub częściowe zwolnienie dotyczy kombatantów i osób represjonowanych, które ponoszą opłaty za swój pobyt. Takie osoby można zwolnić z opłat na ich wniosek lub z urzędu, biorąc pod uwagę możliwości i sytuację finansową gminy.

Polecamy serwis: Opieka nad seniorem

Prawo
Podwyżka dla nauczycieli w roku szkolnym 2024/2025. Decyzja ma zapaść 22 sierpnia. Spłaszczenie wynagrodzeń to duży problem
27 lip 2024

Podwyżka dla nauczycieli mianowanych w roku szkolnym 2024/2025. Decyzja ma zapaść 22 sierpnia 2024 roku. Spłaszczenie wynagrodzeń jest dużym problemem i w praktyce utrudnia funkcjonowanie systemu awansu zawodowego.

W 2025 r. kolejna waloryzacja progów dochodowych w świadczeniach z ZUS
26 lip 2024

Od 1 marca 2024 r. kryterium dochodowe uprawniające do otrzymania świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji wynosi 2419,33 zł, w 2025 r. zostanie zwaloryzowane. Z informacji przekazanych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika, iż próg dochodowy dla tzw. świadczenia 500 plus nie zostanie w najbliższym czasie zniesiony. 

Renta wdowia: od kiedy i dla kogo 2024, czy będzie działała wstecz
26 lip 2024

W piątek, 26 lipca komisja rozpatrzyła poprawki zgłoszone w drugim czytaniu do obywatelskiego projektu nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Chodzi o wprowadzenie tzw. renty wdowiej.

Czy renta wdowia weszła już w życie?
26 lip 2024

Przepisy wprowadzające instytucję renty wdowiej nie weszły jeszcze w życie. Ustawa została uchwalona przez Sejm w piątek 26 lipca, jednak to nie koniec prac legislacyjnych. Nowelizacją zajmie się teraz Senat. Co już wiemy o rencie wdowiej? Jakie rozwiązania zaproponował rząd i kiedy miałyby wejść w życie?

Zadania na egzamin ósmoklasisty w roku szkolnym 2024/2025. W Dzienniku Ustaw ukazało się rozporządzenie dotyczące informatorów
26 lip 2024

W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty. Chodzi o informatory zawierające przykładowe zadania na egzamin ósmoklasisty w roku szkolnym 2024/2025 r.

Emerytury stażowe w lipcu? OPZZ informuje co się dzieje z projektem
26 lip 2024

Na piątek, 26 lipca 2024 r. na godzinę 12:15 zaplanowane jest posiedzenie sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, która zajmie się kwestią emerytur stażowych. Jest to odpowiedź na wniosek OPZZ przypominający o projekcie ustawy OPZZ i Lewicy dotyczący emerytur stażowych.

2520 zł dodatku dopełniającego do renty socjalnej, ale nie dla wszystkich
26 lip 2024

Trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o rencie socjalnej. Zakłada on wypłatę dodatku dopełniającego osobom uprawnionym do renty socjalnej, które są całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji. Od kiedy będzie przysługiwał nowy dodatek?

Wydłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności. Co zadecydował Senat?
26 lip 2024

Senat obradował nad nowelizacją ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Nowe przepisy mają przedłużyć maksymalnie o 6 miesięcy ważność orzeczeń o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności, które wygasają 30 września 2024 r.

Renta wdowia: Będą dalsze prace – projekt został skierowany do komisji sejmowej
25 lip 2024

W czwartek, 25 lipca 2024 r., podczas debaty w Sejmie wszystkie kluby zadeklarowały chęć dalszej pracy nad projektem w sprawie renty wdowiej. Regulacja została skierowana do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Jej posiedzenie zaplanowano na piątek, 26 lipca.

Lista organizacji mających prawo do otrzymania 1,5% podatku rolnego. Wnioski w wpis do końca roku
25 lip 2024

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje, że do 31 grudnia 2024 r. można składać wnioski o wpis na listę podmiotów uprawnionych do otrzymania 1,5 proc. podatku rolnego za bieżący rok.

pokaż więcej
Proszę czekać...