Świadczenie przedemerytalne to pieniądze dla osób, które utraciły pracę i zbliżają się do wieku emerytalnego. Może pomóc przetrwać ten trudny czas, ale aby je otrzymać, trzeba spełnić szereg specyficznych warunków. Dowiedz się, kto może liczyć na to świadczenie, w jakich przypadkach. Jakie są kryteria dotyczące wieku i stażu pracy oraz jak wygląda proces ubiegania się o to wsparcie finansowe?
- Prawo do świadczenia przedemerytalnego zależy od spełnienia warunków określonych w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych
- Kwota świadczenia przedemerytalnego w 2024 roku wynosi 1 794,70 zł brutto miesięcznie, jest waloryzowana
- Wniosek o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego oraz dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego
- Okres zatrudnienia u ostatniego pracodawcy i staż emerytalny
Świadczenie przedemerytalne to forma wsparcia finansowego, które jest wypłacane osobom spełniającym określone przez ustawodawcę warunki. Otrzymanie świadczenia wymaga spełnienia zarówno ogólnych kryteriów, jak i warunków indywidualnych, które zależą m.in. od stażu pracy, wieku oraz przyczyn zakończenia stosunku pracy. Jest to rozwiązanie mające na celu zapewnienie środków do życia osobom znajdującym się w okresie przejściowym przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
Prawo do świadczenia przedemerytalnego zależy od spełnienia warunków określonych w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych
Prawo do świadczenia przedemerytalnego precyzuje ustawa o świadczeniach przedemerytalnych (dalej także "ustawa"). Jak wynika z przepisów zawartych w art. 2 ust. 3 tej ustawy, prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:
- do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
- do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub
- do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
- zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych, lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana, i do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
- do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub
- do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.
Za okres uprawniający do emerytury uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Świadczenie przedemerytalne przysługuje po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ubiegająca się spełnia łącznie następujące warunki:
- nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;
- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;
- złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Do okresu 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych wlicza się:
- okresy, za które, zgodnie z art. 75 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia, prawo do zasiłku dla bezrobotnych nie przysługiwało;
- okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych podjętego w tym okresie; w przypadku gdy zatrudnienie lub inna praca zarobkowa ustanie po upływie 180-dniowego okresu, prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje, jeżeli wniosek o przyznanie tego świadczenia zostanie złożony w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.
Kwota świadczenia przedemerytalnego w 2024 roku wynosi 1 794,70 zł brutto miesięcznie, jest waloryzowana
Kwota świadczenia przedemerytalnego od 1 marca 2024 roku wynosi 1 794,70 zł brutto miesięcznie. Z wyjątkiem świadczeń dla osób, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, których świadczenie nie może być wyższe niż ostatnio otrzymywana renta. Kwota zasiłku podlega waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.
Wniosek o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego oraz dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego
Prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala się na wniosek osoby zainteresowanej, od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z dokumentami. Wniosek należy złożyć do organu rentowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.
Do wniosku dołącza się dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego, w tym decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Poza tym potrzebne są także dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości, określone przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zobacz: Warunki wymagane do przyznania świadczenia przedemerytalnego
Świadczenie przedemerytalne wypłaca się za miesiąc kalendarzowy w terminie płatności wskazanym w decyzji organu rentowego. Świadczenie za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę dni kalendarzowych w miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje.
Okres zatrudnienia u ostatniego pracodawcy i staż emerytalny
Jak jest obliczany okres zatrudnienia u ostatniego pracodawcy? Otóż, zgodnie z wyjaśnieniami ZUS, 6-miesięczny okres zatrudnienia u ostatniego pracodawcy nie musi być ciągły, nieprzerwany. "Jeśli bezpośrednio przed rozwiązaniem stosunku pracy pracowałeś u tego samego pracodawcy np. przez 4 miesiące, które były poprzedzone 3 miesięcznym urlopem bezpłatnym i 2 letnim zatrudnieniem u tego pracodawcy, to spełnisz warunek 6-miesięcznego okresu zatrudnienia" - czytamy na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
ZUS wskazuje ponadto: "Jeśli jednak pracowałeś u tego samego pracodawcy w ramach stosunku pracy np. w latach 2000-2010 i po przerwie ponownie zatrudniłeś się na okres krótszy niż 6 miesięcy także w ramach stosunku pracy, który został rozwiązany z przyczyn pracodawcy wtedy nie spełnisz warunku 6-miesięcznego okresu zatrudnienia". "Do 6-miesięcznego okresu zatrudnienia wliczymy okres, w którym pobierałeś zasiłek chorobowy, opiekuńczy czy wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy. Nie uwzględnimy okresu urlopu bezpłatnego" - wyjaśnia Zakład.
Natomiast przy ustalaniu świadczenia przedemerytalnego ZUS uwzględni "okresy uprawniające do emerytury, czyli:
- okresy składkowe oraz okresy nieskładkowe wymienione w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zwana ustawą emerytalną. Okresy nieskładkowe przyjmiemy w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych,
- okresy pracy w gospodarstwie rolnym lub prowadzenia tego gospodarstwa - ale tylko w zakresie niezbędnym, uzupełniając nimi brakujące do przyznania prawa okresy składkowe i nieskładkowe,
- okresy ubezpieczenia za granicą, czyli okresy przebyte w państwach, z którymi łączy Polskę dwustronna umowa w zakresie zabezpieczenia społecznego oraz okresy przebyte na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego".
ZUS podkreśla, że "w przypadku gdy sam opłacałeś składki na własne ubezpieczenia społeczne lub byłeś osobą współpracującą z osobą zobowiązaną do opłacania składek na własne ubezpieczenia, nie uwzględnimy okresów, za które nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w tych okresach". "A gdy okresy składkowe, nieskładkowe i uzupełniające zbiegają się w czasie, przy ustalaniu prawa do świadczeń uwzględnimy korzystniejszy okres" - podaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych.