Od 1 kwietnia 2024 roku do 31 marca 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w toku obliczania wysokości emerytury korzysta z nowej tablicy średniego dalszego trwania życia opublikowanej 26 marca 2024 r. przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Ta nowa tablica nie dotyczy zasadniczo osób, które już wcześniej przeszły na emeryturę. ZUS wyjaśnia, że przeliczenie wcześniej przyznanej emerytury wg nowej tabeli jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy są nowe składki lub nowe dowody. Ale w takim przypadku najnowszą tablicę dalszego trwania życia ZUS zastosuje wyłącznie do dodatkowych składek, a nie do całego świadczenia.
- Tablica średniego dalszego trwania życia. Jak wpływa na wysokość emerytury?
- Wzór na obliczenie emerytury
- Jak ZUS ustala podstawę obliczenia emerytury?
- Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 26 marca 2024 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn
- Drugi rok z rzędu wydłużenia średniego dalszego trwania życia Polaków
- Kiedy możliwe przeliczenie (ponowne) emerytury? Tylko gdy są nowe składki lub nowe dowody
Tablica średniego dalszego trwania życia. Jak wpływa na wysokość emerytury?
Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ma obowiązek ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” komunikatu w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (wyrażonego w miesiącach). Obowiązek ten wynika z art. 26 ust. 4 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, z późn. zm.).
Tablice te są podstawą do wyliczenia emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, a emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy - ustalonej w sposób, o którym mowa w art. 25 - przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny.
Te tablice służą również do obliczenia wysokości hipotetycznej emerytury (art. 50 ust. 2 i ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, z późn. zm.).
ZUS wyjaśnia, że średnie dalsze trwanie życia jest to przewidywana liczba miesięcy, przez którą emeryt będzie pobierać emeryturę.
ZUS korzysta z nowych tablic GUS od 1 kwietnia 2024 r. m.in. do obliczenia emerytury ze zreformowanego systemu dla osoby, które przejdzie na to świadczenie między kwietniem 2024 r. a marcem 2025 roku. Przyszli emeryci, którzy kończą wiek emerytalny w tym okresie, nie muszą spieszyć się z przejściem na emeryturę, aby skorzystać z tegorocznej tablicy. Przyznając emeryturę, ZUS zawsze sprawdza, czy dla zainteresowanego korzystniejsze jest przyjęcie do obliczeń danych z tablicy trwania życia, która obowiązuje w momencie złożenia wniosku o emeryturę, czy ukończenia wieku emerytalnego - wyjaśnia Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie podlaskim.
Wzór na obliczenie emerytury
ZUS obliczając emeryturę dla osób, które urodziły się po 1948 roku, dzieli podstawę obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia.
Wzór na obliczenie emerytury: E=P/Śdtż
E - emerytura,
P - podstawa obliczenia emerytury,
Śdtż - średnie dalsze trwanie życia.
- Tablica jest kluczowym elementem przy wyliczaniu emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku. Ustalenie wysokości świadczenia opiera się na prostym działaniu matematycznym. Polega na podzielić kapitał emerytalnego przez przeciętne dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach, które statystycznie emeryt powinien przeżyć. Im większy licznik oraz mniejszy mianownik tym wysokość emerytury, będzie wyższa - informuje Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie podlaskim.
ZUS wyjaśnia, że im większa liczba miesięcy życia na emeryturze przyjęta do obliczenia, tym świadczenie jest niższe. W przypadku 60-latka, w tablicach, które będą obowiązywać od 1 kwietnia 2024 r. jego średnie dalsze trwanie życia wynosi 264,2 miesiąca. Dla osoby w wieku 65 lat wartość ta wzrosła o 8,9 miesiąca do 218,9 miesięcy. Oznacza to, że w przypadku 60-latki z kapitałem 500 tys. zł emerytura wyniesie 1 892,51 zł, czyli o 73,67 zł mniej. W przypadku 65-latka z takim samym kapitałem, emerytura wyniesie 2 284,15 zł, co daje niższe świadczenie o 96,80 zł.
Jak ZUS ustala podstawę obliczenia emerytury?
Ustalając podstawę obliczenia emerytury ZUS uwzględnia:
- zwaloryzowany kapitał początkowy (jeśli ubezpieczony był objęty ubezpieczeniem społecznym przed 1 stycznia 1999 r.);
- zwaloryzowane składki na ubezpieczenie emerytalne, które zostały zapisane na koncie w ZUS tej osoby po 1998 r. (do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zacznie być wypłacana emerytura);
- zwaloryzowane środki, które są zapisane na subkoncie w ZUS (w tym również przeniesione z OFE) - jeżeli dana osoba jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE).
Jeśli ubezpieczony był objęty ubezpieczeniem społecznym przed 1999 r. i nie był objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi po 1998 r. do ustalenia podstawy jego emerytury ZSUS przyjmie jedynie kapitał początkowy tej osoby.
Jeśli ubezpieczony ubiega się o:
- wcześniejszą emeryturę,
- emeryturę obliczaną w tzw. mieszanej wysokości,
- emeryturę i spełnia warunki do przyznania okresowej emerytury kapitałowej,
do ustalenia wysokości emerytury takiej osoby ZUS nie uwzględni środków, które są zapisane na subkoncie.
Gdy dana osoba otrzymywała wcześniejszą emeryturę, to przy obliczeniu wysokości zasadniczej emerytury (gdy ta osoba osiągnie wiek emerytalny), ZUS pomniejszy podstawę obliczenia emerytury o łączną kwotę świadczeń, którą dotąd ta osoba otrzymała.
Więcej na ten temat: Wzór na emeryturę z ZUS. Jak obliczyć? Staż pracy, okresy składkowe, waloryzacja składek i kapitału początkowego
Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 26 marca 2024 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn
Na podstawie art. 26 ust. 4 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672) Prezes GUS ogłosił tablicę średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn, stanowiącą załącznik do komunikatu.
Załącznik do ww. komunikatu:
| Ukończone lata życia | Miesiące ukończone powyżej pełnego roku życia | |||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | |
| 30 | 588,7 | 587,8 | 586,8 | 585,8 | 584,9 | 583,9 | 583,0 | 582,0 | 581,0 | 580,1 | 579,1 | 578,2 |
| 31 | 577,2 | 576,2 | 575,3 | 574,3 | 573,4 | 572,4 | 571,4 | 570,5 | 569,5 | 568,6 | 567,6 | 566,6 |
| 32 | 565,7 | 564,7 | 563,8 | 562,8 | 561,8 | 560,9 | 559,9 | 559,0 | 558,0 | 557,0 | 556,1 | 555,1 |
| 33 | 554,2 | 553,2 | 552,3 | 551,3 | 550,4 | 549,4 | 548,5 | 547,5 | 546,6 | 545,6 | 544,7 | 543,7 |
| 34 | 542,8 | 541,8 | 540,9 | 539,9 | 539,0 | 538,0 | 537,1 | 536,1 | 535,2 | 534,2 | 533,3 | 532,3 |
| 35 | 531,4 | 530,4 | 529,5 | 528,5 | 527,6 | 526,6 | 525,7 | 524,7 | 523,8 | 522,8 | 521,9 | 520,9 |
| 36 | 520,0 | 519,0 | 518,1 | 517,1 | 516,2 | 515,3 | 514,3 | 513,4 | 512,4 | 511,5 | 510,6 | 509,6 |
| 37 | 508,7 | 507,7 | 506,8 | 505,8 | 504,9 | 503,9 | 503,0 | 502,0 | 501,1 | 500,1 | 499,2 | 498,2 |
| 38 | 497,3 | 496,4 | 495,4 | 494,5 | 493,6 | 492,6 | 491,7 | 490,8 | 489,8 | 488,9 | 488,0 | 487,1 |
| 39 | 486,1 | 485,2 | 484,2 | 483,3 | 482,4 | 481,4 | 480,5 | 479,5 | 478,6 | 477,7 | 476,7 | 475,8 |
| 40 | 474,8 | 473,9 | 473,0 | 472,1 | 471,1 | 470,2 | 469,3 | 468,3 | 467,4 | 466,5 | 465,5 | 464,6 |
| 41 | 463,7 | 462,7 | 461,8 | 460,9 | 459,9 | 459,0 | 458,0 | 457,1 | 456,2 | 455,2 | 454,3 | 453,3 |
| 42 | 452,4 | 451,5 | 450,6 | 449,6 | 448,7 | 447,8 | 446,9 | 446,0 | 445,0 | 444,1 | 443,2 | 442,3 |
| 43 | 441,4 | 440,4 | 439,5 | 438,6 | 437,6 | 436,7 | 435,8 | 434,9 | 433,9 | 433,0 | 432,1 | 431,1 |
| 44 | 430,2 | 429,3 | 428,4 | 427,5 | 426,6 | 425,7 | 424,7 | 423,8 | 422,9 | 422,0 | 421,1 | 420,2 |
| 45 | 419,3 | 418,4 | 417,4 | 416,5 | 415,6 | 414,7 | 413,8 | 412,8 | 411,9 | 411,0 | 410,1 | 409,2 |
| 46 | 408,2 | 407,3 | 406,4 | 405,5 | 404,6 | 403,7 | 402,8 | 401,9 | 401,0 | 400,1 | 399,1 | 398,2 |
| 47 | 397,3 | 396,4 | 395,5 | 394,6 | 393,7 | 392,8 | 391,9 | 391,0 | 390,1 | 389,2 | 388,3 | 387,4 |
| 48 | 386,5 | 385,6 | 384,7 | 383,8 | 382,9 | 382,0 | 381,1 | 380,2 | 379,3 | 378,4 | 377,5 | 376,6 |
| 49 | 375,7 | 374,8 | 374,0 | 373,1 | 372,2 | 371,3 | 370,4 | 369,6 | 368,7 | 367,8 | 366,9 | 366,0 |
| 50 | 365,2 | 364,3 | 363,4 | 362,5 | 361,6 | 360,8 | 359,9 | 359,0 | 358,1 | 357,2 | 356,4 | 355,5 |
| 51 | 354,6 | 353,7 | 352,8 | 352,0 | 351,1 | 350,2 | 349,3 | 348,4 | 347,6 | 346,7 | 345,8 | 344,9 |
| 52 | 344,0 | 343,2 | 342,3 | 341,5 | 340,6 | 339,7 | 338,9 | 338,0 | 337,2 | 336,3 | 335,4 | 334,6 |
| 53 | 333,7 | 332,9 | 332,0 | 331,1 | 330,3 | 329,4 | 328,6 | 327,7 | 326,8 | 326,0 | 325,1 | 324,3 |
| 54 | 323,4 | 322,6 | 321,7 | 320,9 | 320,0 | 319,2 | 318,3 | 317,5 | 316,6 | 315,8 | 314,9 | 314,1 |
| 55 | 313,2 | 312,4 | 311,5 | 310,7 | 309,9 | 309,1 | 308,2 | 307,4 | 306,6 | 305,7 | 304,9 | 304,1 |
| 56 | 303,2 | 302,4 | 301,6 | 300,8 | 299,9 | 299,1 | 298,3 | 297,4 | 296,6 | 295,8 | 294,9 | 294,1 |
| 57 | 293,3 | 292,5 | 291,6 | 290,8 | 290,0 | 289,2 | 288,4 | 287,5 | 286,7 | 285,9 | 285,1 | 284,3 |
| 58 | 283,4 | 282,6 | 281,8 | 281,0 | 280,2 | 279,4 | 278,6 | 277,8 | 277,0 | 276,2 | 275,3 | 274,5 |
| 59 | 273,7 | 272,9 | 272,1 | 271,4 | 270,6 | 269,8 | 269,0 | 268,2 | 267,4 | 266,6 | 265,8 | 265,0 |
| 60 | 264,2 | 263,5 | 262,7 | 261,9 | 261,1 | 260,3 | 259,6 | 258,8 | 258,0 | 257,2 | 256,4 | 255,7 |
| 61 | 254,9 | 254,1 | 253,3 | 252,6 | 251,8 | 251,0 | 250,3 | 249,5 | 248,7 | 248,0 | 247,2 | 246,4 |
| 62 | 245,6 | 244,9 | 244,1 | 243,4 | 242,6 | 241,8 | 241,1 | 240,3 | 239,6 | 238,8 | 238,0 | 237,3 |
| 63 | 236,5 | 235,8 | 235,0 | 234,3 | 233,6 | 232,8 | 232,1 | 231,3 | 230,6 | 229,9 | 229,1 | 228,4 |
| 64 | 227,6 | 226,9 | 226,2 | 225,5 | 224,7 | 224,0 | 223,3 | 222,5 | 221,8 | 221,1 | 220,3 | 219,6 |
| 65 | 218,9 | 218,2 | 217,5 | 216,8 | 216,0 | 215,3 | 214,6 | 213,9 | 213,2 | 212,5 | 211,8 | 211,1 |
| 66 | 210,4 | 209,7 | 209,0 | 208,3 | 207,6 | 206,9 | 206,2 | 205,5 | 204,8 | 204,1 | 203,4 | 202,7 |
| 67 | 202,0 | 201,3 | 200,6 | 199,9 | 199,2 | 198,5 | 197,8 | 197,1 | 196,4 | 195,8 | 195,1 | 194,4 |
| 68 | 193,7 | 193,0 | 192,3 | 191,6 | 191,0 | 190,3 | 189,6 | 188,9 | 188,2 | 187,6 | 186,9 | 186,2 |
| 69 | 185,5 | 184,9 | 184,2 | 183,5 | 182,8 | 182,2 | 181,5 | 180,8 | 180,2 | 179,5 | 178,8 | 178,2 |
| 70 | 177,5 | 176,8 | 176,2 | 175,5 | 174,8 | 174,2 | 173,5 | 172,9 | 172,2 | 171,5 | 170,9 | 170,2 |
| 71 | 169,6 | 168,9 | 168,3 | 167,6 | 167,0 | 166,3 | 165,7 | 165,0 | 164,4 | 163,7 | 163,1 | 162,4 |
| 72 | 161,8 | 161,1 | 160,5 | 159,8 | 159,2 | 158,6 | 157,9 | 157,3 | 156,6 | 156,0 | 155,4 | 154,7 |
| 73 | 154,1 | 153,5 | 152,8 | 152,2 | 151,6 | 150,9 | 150,3 | 149,7 | 149,0 | 148,4 | 147,8 | 147,2 |
| 74 | 146,5 | 145,9 | 145,3 | 144,7 | 144,0 | 143,4 | 142,8 | 142,2 | 141,6 | 140,9 | 140,3 | 139,7 |
| 75 | 139,1 | 138,5 | 137,9 | 137,3 | 136,7 | 136,1 | 135,5 | 134,9 | 134,3 | 133,7 | 133,1 | 132,5 |
| 76 | 131,9 | 131,3 | 130,7 | 130,1 | 129,5 | 128,9 | 128,3 | 127,8 | 127,2 | 126,6 | 126,0 | 125,4 |
| 77 | 124,8 | 124,2 | 123,6 | 123,1 | 122,5 | 121,9 | 121,3 | 120,7 | 120,2 | 119,6 | 119,0 | 118,4 |
| 78 | 117,8 | 117,3 | 116,7 | 116,1 | 115,6 | 115,0 | 114,4 | 113,9 | 113,3 | 112,7 | 112,1 | 111,6 |
| 79 | 111,0 | 110,5 | 109,9 | 109,4 | 108,8 | 108,3 | 107,7 | 107,2 | 106,6 | 106,1 | 105,5 | 105,0 |
| 80 | 104,4 | 103,9 | 103,3 | 102,8 | 102,2 | 101,7 | 101,2 | 100,6 | 100,1 | 99,5 | 99,0 | 98,5 |
| 81 | 97,9 | 97,4 | 96,9 | 96,4 | 95,9 | 95,4 | 94,9 | 94,4 | 93,8 | 93,3 | 92,8 | 92,3 |
| 82 | 91,8 | 91,3 | 90,8 | 90,3 | 89,8 | 89,3 | 88,8 | 88,3 | 87,8 | 87,3 | 86,8 | 86,3 |
| 83 | 85,8 | 85,3 | 84,9 | 84,4 | 83,9 | 83,5 | 83,0 | 82,5 | 82,0 | 81,6 | 81,1 | 80,6 |
| 84 | 80,2 | 79,7 | 79,3 | 78,8 | 78,4 | 78,0 | 77,5 | 77,1 | 76,6 | 76,2 | 75,8 | 75,3 |
| 85 | 74,9 | 74,5 | 74,0 | 73,6 | 73,2 | 72,8 | 72,4 | 71,9 | 71,5 | 71,1 | 70,7 | 70,3 |
| 86 | 69,8 | 69,5 | 69,1 | 68,7 | 68,3 | 67,9 | 67,5 | 67,1 | 66,7 | 66,3 | 65,9 | 65,6 |
| 87 | 65,2 | 64,8 | 64,4 | 64,1 | 63,7 | 63,4 | 63,0 | 62,6 | 62,3 | 61,9 | 61,6 | 61,2 |
| 88 | 60,8 | 60,5 | 60,2 | 59,9 | 59,5 | 59,2 | 58,9 | 58,5 | 58,2 | 57,9 | 57,5 | 57,2 |
| 89 | 56,9 | 56,6 | 56,2 | 55,9 | 55,6 | 55,3 | 55,0 | 54,6 | 54,3 | 54,0 | 53,7 | 53,4 |
| 90 | 53,0 | 52,8 | 52,5 | 52,2 | 51,9 | 51,6 | 51,3 | 51,0 | 50,7 | 50,4 | 50,1 | 49,9 |
Drugi rok z rzędu wydłużenia średniego dalszego trwania życia Polaków
ZUS wyjaśnił, że ta nowa tablica średniego dalszego trwania życia oparta jest na danych o śmiertelności za 2023 r. Wynika z nich, że w ubiegłym roku odnotowano 408 tys. zgonów, czyli o 39 tys. mniej w stosunku do 2022 r. (447 tys.).
To już drugi rok po pandemii, gdy w tablicach ogłoszonych przez GUS nastąpił wzrost średniego dalszego trwania życia. Tablica przedstawia przeciętną liczbę miesięcy, jaką mają do przeżycia osoby w wieku od 30 do 90 lat. Każdy przedział wiekowy wzrasta o różną liczbę miesięcy. Osoba w wieku 30 lat będzie żyła dłużej o: 12,7 miesiąca, 60-latek o 9,9 miesiąca, a 80-latek o 6,1 miesiąca niż wskazywały tablice w roku ubiegłym.
Jeżeli umieralność jest mniejsza, tak jak miało to miejsce w ubiegłym roku, wówczas zwiększa się statystyczna długość średniego dalszego trwania życia.
Kiedy możliwe przeliczenie (ponowne) emerytury? Tylko gdy są nowe składki lub nowe dowody
ZUS informuje, że nowa tablica średniego dalszego trwania życia nie dotyczy osób, które już przeszły na emeryturę i nie odprowadzały nowych składek emerytalnych.
Przeliczenie świadczenia (emerytury lub renty) jest możliwe wyłącznie w pewnych dokładnie określonych sytuacjach. Na przykład emeryt, który wciąż pracował i odprowadzał składki emerytalne może raz na rok lub po zakończeniu zatrudnienia doliczyć je do świadczenia, które już otrzymuje. Ale w takim przypadku najnowszą tablicę dalszego trwania życia ZUS zastosuje wyłącznie do dodatkowych składek, a nie do całego świadczenia - podkreśla ZUS.