Emerytura nauczyciela
Nauczyciel może ubiegać się w ZUS o otrzymanie różnych świadczeń emerytalnych:
- emerytura w powszechnym wieku emerytalnym,
- emerytura z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze,
- emerytura nauczycielska,
- nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
- emerytura pomostowa.
Przedmiotem niniejszego artykułu będzie emerytura nauczycielska czyli przyznawana na podstawie Karty nauczyciela.
Polecamy: Emerytury - zmiany 2019 (PDF)
Warunki
Emeryturę nauczycielską może otrzymać nauczyciel, wychowawca lub inna pracownik pedagogiczny placówki oświatowej wymienionej w Karcie nauczyciela. Powinien mieć co najmniej 30 lat zatrudnienia, w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej co najmniej w połowie obowiązkowego wymiaru zajęć. Jeśli jest członkiem OFE, za pośrednictwem ZUS składa się wniosek o przekazanie środków Z rachunku w OFE na dochody budżetu państwa. Co więcej, stosunek pracy powinien być rozwiązany na wniosek nauczyciela.
Emerytura nauczycielska zostanie przyznana także wówczas, gdy umowa zostanie rozwiązana z inicjatywy szkoły lub wygaśnie w związku z:
- likwidacją całkowitą lub częściową albo nastąpią zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów lub zmiany planu nauczania uniemożliwiające dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć;
- pozostawaniem w stanie nieczynnym (po sześciu miesiącach bądź dlatego, że nauczyciel odmówi podjęcia pracy, kiedy będzie można go do niej przywrócić).
Co ciekawe, w 2017 r. można było przejść na emeryturę nauczycielską w związku z wygaszaniem kształcenia w gimnazjach w Polsce.
Jak już zostało wspomniane jednym z warunków uzyskania prawa do emerytury nauczycielskiej jest rozwiązanie stosunku pracy z inicjatywy nauczyciela. A co w przypadku pracy w kilku szkołach? Zgodnie z prawem należy zrezygnować z pracy nauczycielskiej we wszystkich miejscach zatrudnienia.
Wiek
Oprócz stażu pracy przy ustalaniu prawa do emerytury liczy się także wiek nauczyciela, który określony jest inaczej dla kobiety i dla mężczyzny. Wiek przy emeryturze nauczycielskiej jest taki sam jak przy emeryturach powszechnych czyli 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Emerytura nauczycielska należy się tylko takim nauczycielom, którzy nie mają przyznanego prawa do emerytury z art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Wysokość emerytury nauczycielskiej
Wysokość emerytury nauczycielskiej uzależniona jest od trzech czynników:
- kwoty bazowej obowiązującej w dniu, od którego przyznano emeryturę,
- podstawy wymiaru emerytury,
- okresów składkowych i nieskładkowych (okresy nieskładkowe uwzględnia się tylko w części nieprzekraczającej 1/3 okresów składkowych).
W celu obliczenia wysokości emerytury dodaje się do siebie trzy składniki: część socjalną (24% kwoty bazowej, obowiązującej w dniu przyznania emerytury), część składkową (po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych z uwzględnieniem pełnych miesięcy), część nieskładkową (po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych z uwzględnieniem pełnych miesięcy).
Kwota bazowa to 100% przeciętnego wynagrodzenia funkcjonującego w poprzednim roku kalendarzowym. Od 1 marca 2019 r. do 29 lutego 2020 r. wynosi 4003,88 zł.
Podstawę wymiaru emerytury szczegółowo opisuje art. 15 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Powrót wcześniejszej emerytury?
Kończąc artykuł, warto nadmienić, że PiS proponuje wprowadzenie zmian w Karcie nauczyciela skutkujących powrotem wcześniejszej emerytury dla nauczycieli. Można byłoby przejść na nią po 30 latach pracy, w tym 20 latach pracy nauczycielskiej. Wiek nie miałby przy tym żadnego znaczenia.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 1270)
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 967)