Nabycie prawa do wcześniejszej emerytury
Wcześniejsza emerytura, to prawo do przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wymaganego wieku emerytalnego. Prawo do wcześniejszej emerytury nie powstaje z mocy samego prawa, a na wniosek ubezpieczonego. Zasadniczym skutkiem tego uregulowania jest to, że w razie zmiany albo uchylenia właściwych przepisów nie istnieje możliwość powołania się na wcześniejsze spełnienie warunków – wniosek nie może być złożony, a prawo nabyte.
Do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury konieczny jest wniosek ubezpieczonego.
Wcześniejsza emerytura a OFE
Jeżeli dana osoba nabyła prawa do wcześniejszej emerytury, ale wcześniej przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego, jest ona zobowiązana do złożenia wniosku o przeniesienie na rzecz budżetu państwa środków zgromadzonych w OFE.
Zobacz także: Jakie zawody uprawniają do wcześniejszej emerytury
Komu przysługuje?
Dla kobiet, które urodziły się przed 1 stycznia 1949 proces nabywania prawa do wcześniejszej emerytury zakończył się z dniem 31 grudnia 2007r., natomiast dla mężczyzn urodzonych przed ową datą, zakończy się 31 grudnia 2013 r. Natomiast w przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. proces nabywania uprawnień do wcześniejszej emerytury zakończył się 31 grudnia 2008 r.
Aby przejść na wcześniejszą emeryturę trzeba spełnić następujące warunki wskazane w art. 29 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej:
1) do wieku emerytalnego powszechnego nie brakuje więcej niż 5 lat,
2) osiągnięto pełny staż emerytalny – 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,
3) wydano orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy albo ubezpieczony ma wyższy o 10 lat staż ubezpieczeniowy.
Nie jest pozbawione znaczenia to, aby stosunek pracy był ostatnim tytułem do ubezpieczenia, a tytuł ten stanowił minimum 6 miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, gdy istnieje konieczność zmniejszenia zatrudnienia, pracodawca może do zwolnienia w pierwszej kolejności wytypować osoby, które spełniają warunki do nabycia wcześniejszej emerytury.
Zobacz także: Dla kogo wcześniejsza emerytura pracownicza
Spełnienie warunków po rozwiązaniu stosunków pracy
Przejście na wcześniejszą emeryturę może nastąpić w określonym czasie po ustaniu stosunku pracy, jeżeli spełniony zostanie jeden, zasadniczy warunek. Mianowicie, w okresie między ustaniem stosunku pracy a złożeniem wniosku o wcześniejszą emeryturę nie możne nastąpić zmiana statusu danej osoby.
Jeżeli w tym okresie nawet na kilka dni dana osoba zawrze np. umowę zlecenie, prawo do wcześniejszej emerytury nie będzie przysługiwać.
Wysokość wcześniejszej emerytury
Wysokość wypłacanej emerytury jest uzależnione od przepisów, z których się skorzysta przechodząc na wcześniejszą emeryturę. Dla osób, które warunki stażowe i wiekowe spełniły do 2008 roku wysokość świadczeń zależy od trzech czynników: wysokości tzw. podstawy wymiaru, okresu składkowego i nieskładkowego oraz kwoty bazowej.
Kwoty bazowej nie trzeba wyliczać, gdyż ogłasza ją corocznie GUS i obowiązuje od 1 marca do końca lutego roku następnego.
Każda emerytura to suma 24 proc. z kwoty bazowej, 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych i 0,7 proc. za każdy rok okresów nieskładkowych.
Natomiast w inny sposób będzie liczona wysokość emerytury w wypadku osób, które warunków wiekowych i stażowych nie spełniły do 2008 r., ale do końca 1998 r. Miały 20/25 lat stażu, z czego 15 lat w warunkach szczególnych. Świadczenie, które uzyskają stanowią sumę dwóch części. Pierwsza będzie obliczana według starych zasad, natomiast wysokość drugiej zostanie określona przez podzielenie składki zebranej na indywidualnym koncie ubezpieczonego przez średnie dalsze trwanie życia.
W roku 2012 proporcja części będzie wynosiła 35 proc. dotychczasowej i 65 proc. nowej.
Zobacz także: Kiedy wcześniejsza emerytura dla osób uprawnionych do renty