Prawa seniora

W dniu 1 stycznia 2025 roku wejdą w życie nowe przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które dadzą prawo do tzw. renty wdowiej.  Chodzi o możliwość łączenia wypłaty renty rodzinnej (nie tylko tej wypłacanej przez ZUS) z innym świadczeniem wypłacanym przez ZUS, np. emeryturą, rentą. Od tego dnia będzie można składać wnioski o to świadczenie ale wypłata nastąpi najwcześniej od 1 lipca przyszłego roku. Ile wyniesie renta wdowia i jak oblicza to świadczenie ZUS?

Długość stażu pracy w przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. zgodnie ze zreformowanymi zasadami emerytalnymi nie wpływa na prawo do świadczenia emerytalnego. Ma jednak bardzo istotne znaczenie przy ustalaniu jego wysokości i ewentualnej dopłacie do minimalnej gwarantowanej emerytury – pisze Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.

Nawet rażące naruszanie obowiązku alimentacyjnego i innych obowiązków rodzinnych nie jest równoznaczne z całkowitym zwolnieniem z obowiązku ponoszenia opłat za pobyt rodzica w domu pomocy społecznej – uznał Naczelny Sąd Administracyjny.

Z początkiem 2025 roku wejdą w życie nowe przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które dadzą prawo do tzw. renty wdowiej. Chodzi o możliwość łączenia wypłaty renty rodzinnej (nie tylko tej wypłacanej przez ZUS) z innym świadczeniem wypłacanym przez ZUS, np. emeryturą, rentą. Ile wyniesie renta wdowia i jak oblicza to świadczenie ZUS?

Jest spory problem odnośnie emerytur funkcjonariuszy służb mundurowych, którzy po zakończeniu służby byli objęci ubezpieczeniem społecznym z tytułu „cywilnego” zatrudnienia. Niektóre z takich osób (pozostające w służbie przed 2 stycznia 1999 r. mogą pobierać tylko jedną z przysługujących mu emerytur – emeryturę „mundurową” albo emeryturę z FUS. Pozostali emeryci mundurowi po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego mogą uzyskać prawo do drugiej emerytury (z powszechnego ubezpieczenia społecznego), która zostanie obliczona wyłącznie za „cywilne” okresy zatrudnienia. Wyjaśnienia w tym zakresie udzielają przedstawiciele rządu. I jednocześnie mówią o zmianie przepisów. 

Już od 1 stycznia 2025 r. ZUS, KRUS i inne organy emerytalne będą przyjmowały wnioski o tzw. rentę wdowią. ZUS będzie mógł wypłacać to świadczenie najwcześniej od lipca 2025 roku. Ile wynosić będzie renta wdowia i jakie kryterium wieku musi spełnić wdowa lub wdowiec?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych na początku grudnia opublikował na swojej stronie ankietę do samodzielnego sprawdzenia posiadania uprawnień do tzw. renty wdowiej. „Od stycznia 2025 r. ankieta zostanie połączona z kalkulatorem do wyliczenia szacunkowej kwoty połączonych świadczeń” – informuje w wiceminister rodziny Sebastian Gajewski w odpowiedzi na interpelację poselską.

Są dwa wyroki Trybunału Konstytucyjnego (z 2023 r. i z 2024 r.) Nie są opublikowane więc, aby ZUS mógł wypłacić emerytom należne im pieniądze (często za okres od 2009 r.), to muszą zostać uchwalone przez Sejm specustawy dedykowane do wdrożenia poszczególnych wyroków - są niezbędne zarówno dla poszkodowanych emerytów (żeby mogli złożyć wnioski) jak i ZUS (żeby mógł je rozpatrzyć). Stan na dziś jest taki:  Specustawa nr 1, to projekt wniesiony do Sejmu przez posłów opozycji (prawdopodobnie nigdy nie zacznie działać). Specustawa nr 2 zapowiedziana jest przez rząd (zacznie działać od połowy 2025 r.). I najważniejsza Specustawa nr 3 (omówiona na końcu artykułu), nie jest zapowiedziana przez premiera - jest jednak powszechnie oczekiwana przez emerytów i ekspertów rynku ubezpieczeń społecznych. 

Wdowy i wdowcy, którzy po śmierci małżonka mają prawo do własnego świadczenia, jak i do renty rodzinnej po tym małżonku, obecnie pobierają tylko jedno świadczenie wyższe lub wybrane. Od 2025 roku osoby w takiej sytuacji będą mogły wystąpić do ZUS z wnioskiem o zwiększenie pobieranego świadczenia. Zbieg prawa do świadczeń (tzw. renta wdowia) będzie przysługiwał po spełnieniu kilku, określonych w przepisach warunków.

Prawie 200 tys. emerytów powinno otrzymać wyrównanie świadczeń na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z czerwca bieżącego roku, który jednak do dnia dzisiejszego nie został opublikowany. Z zapowiedzi Rządu wynika również, że nie należy się spodziewać, że orzeczenie to zostanie opublikowane. Brak publikacji wyroku w Dzienniku Ustaw jest tłumaczony tym, że w składzie orzekającym TK byli tzw. sędziowie dublerzy. Co w takiej sytuacji powinien zrobić emeryt, którego dotyczy ten wyrok. Jaki wniosek złożyć do ZUS-u? Wyjaśnia Katarzyna Kalata, doktor nauk prawnych i radca prawny.

ZUS przypomina, że od nowego roku ruszy przyjmowanie wniosków o tzw. rentę wdowią. Osoby uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym małżonku oraz innego świadczenia emerytalno-rentowego będą mogły łączyć te świadczenia od 1 lipca 2025 roku, o ile spełniają określone kryteria.

Kto otrzyma rentę wdowią? ZUS wyjaśnia, co należy zrobić, aby otrzymać nowe świadczenie, dostępne od 2025 r. Przede wszystkim ZUS musi najpierw ustalić prawo do świadczeń w zbiegu. Może się okazać konieczne złożenie odpowiedniego wniosku.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiada na ważną interpelację dotyczącą osób z niepełnosprawnościami. Problem dotyczy możliwości korzystania z niektórych form specjalistycznej opieki.

Te dodatki do emerytury należą Ci się w nadchodzącym 2025 r. Wypłaci je ZUS w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu. Które ze świadczeń przyznawane są na wniosek, a które z urzędu? Co z bonem senioralnym?

Renta wdowia będzie dostępna już wkrótce. Od 1 stycznia 2025 roku pojawi się możliwość składania wniosków o przyznanie tego nowego świadczenia. Renta wdowia przysługuje po ostatnim małżonku i wygasa z dniem poprzedzającym zawarcie nowego związku małżeńskiego. Jest jeszcze kilka innych warunków.

Przeciętne trwanie życia się wydłuża, a wraz z nim rośnie liczba seniorów. Narastają też problemy związane z koniecznością zapewnienia im niezbędnej opieki. Odpowiedzią na te problemy ma być odwrócone babciowe, czyli bon senioralny.

O bon senioralny już od 2026 roku będzie mogła ubiegać się osoba uprawniona do złożenia wniosku o przyznanie bonu na rzecz seniora, czyli zstępny, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny. Maksymalna wartość świadczenia wyniesie 2150 zł miesięcznie. Co istotne, wartość dodatku pielęgnacyjnego będzie wliczana do przychodu seniora uprawnionego do bonu.

W odpowiedzi na interpelację poselską oraz na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej informuje, że trwają prace analityczne o charakterze prawnym, ekonomicznym i organizacyjnym, mające określić sposób rozwiązania tej kwestii. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej współdziała w tym zakresie z Ministrem Finansów oraz ZUS-em. Ale zdaniem MRPiPS, zniesienie mechanizmu potrącania, wynikającego z art. 25 ust. 1b (którego niekonstytucyjność orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku 4 czerwca 2024 r.), wobec ubezpieczonych z roczników innych niż 1953, wywołałoby taki skutek, że wcześniejsi emeryci korzystaliby ze sztucznej kapitalizacji wartości emerytury powszechnej. W opinii MRPiPS powstałaby wtedy sytuacja, w której im dłużej pobierana byłaby emerytura wcześniejsza, tym wyższa byłaby wysokość emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Taki stan rzeczy kolidowałby – zdaniem MRPiPS - z fundamentalną, ubezpieczeniową zasadą powiązania wysokości świadczenia z wysokością odprowadzonych składek. 

Jak donoszą media niemieckie w październiku tego roku sytuacja ekonomiczna w niemieckim sektorze opieki nadal się pogarsza. Zgodnie z najnowszymi rocznymi sprawozdaniami finansowymi za rok obrotowy 2023 z bazy danych Curacon (firmy zajmującej się audytem księgowym i doradztwem dla branży opieki w Niemczech) szczególnie placówki opieki zmagają się z rosnącymi trudnościami finansowymi a marża ze sprzedaży spadła prawie do zera procent.

Świadczenie przedemerytalne to szczególna forma wsparcia dla osób, które utraciły pracę z przyczyn niezależnych od siebie przed uzyskaniem prawa do emerytury. Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać zasiłek przedemerytalny? Ile wynosi w 2025 roku? Oto szczegóły, zasady i wymagania, o których warto wiedzieć. 

Pech emerytki polegał na tym, że nie wiedziała o tym jak poważne konsekwencje będzie miało opóźnienie przez nią przejścia na emeryturę (spóźniła się o 8 miesięcy). Pobierała od 2009 r. emeryturę wcześniejszą. Zamiast przejść na emeryturę powszechną (60 lat w 2012 r.) zrobiła to w 2013 r. W efekcie ma do dziś obniżoną wysokość tej emerytury o świadczenia wypłacone w czasie emerytury (tej wcześniejszej). 8 miesięcy opóźnienia w przejściu na emeryturę (60 lat) pozbawiło jej istotnej części comiesięcznej emerytury (tej powszechnej). Podstawa obliczenia emerytury została pomniejszona o aż 48 833,57 zł. To efekt wprowadzonej od 1 stycznia 2013 r. zasady - wcześniejsza emerytura pomniejsza emeryturę powszechną (60 i 65 lat).

Wzory wniosków o rentę wdowią będą dostępne już w grudniu 2024 r. na stronie internetowej KRUS i we wszystkich jednostkach organizacyjnych. Wypłaty pierwszych świadczeń nastąpią od 1 lipca 2025 r., ale wnioski do KRUS o ustalenie prawa do renty wdowiej można składać już od 1 stycznia 2025 r.

Jeden z warunków nabywania prawa do renty wdowiej jest związany z limitem wieku wdowy lub wdowca. Chodzi o to, że nabycie prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku jest możliwe nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Dlaczego taki limit został wprowadzony?

Projekt ustawy o bonie senioralnym będzie konsultowany do 12 grudnia 2024 r. - poinformowała 4 listopada minister ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz. Bon ten ma przysługiwać od 2026 roku aktywnym zawodowo zstępnym (dzieciom, wnukom, prawnukom) osoby w wieku 75 lat lub więcej, która potrzebuje wsparcia w codziennym życiu. Maksymalna kwota bonu wyniesie 2150 zł na osobę. Przyznanie i wypłata tego bonu nastąpi tylko wtedy, gdy dochody zarówno osoby starszej, jak i jej potomków nie przekroczą określonych limitów przychodów. Minister ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz szacuje, że ok. 300 tys. osób może zostać objętych bonem senioralnym w 2026 roku.

Warunek „nieotrzymywania emerytury”, jako warunek do ulgi dla pracującego seniora, powinien być spełniony na moment otrzymania przychodu, tj. na moment wypłaty należności ze stosunku pracy.