Uiszczenie przez konsumenta przedpłaty jest częstą praktyką sklepów, szczególnie jeżeli towar jest sprowadzany na zamówienie. Kupujący powinien mieć jednak świadomość tego czy wpłacone przez niego pieniądze maja charakter zadatku czy zaliczki. Może to być dla niego znamienne w skutkach. O tym czy kwota wpłacona jest zadatkiem czy zaliczką decyduje zawarta pomiędzy stronami umowa. Jeżeli chcemy, aby nasza przedpłata była uznana za zadatek należy to jednoznacznie wskazać w umowie
Przyjmuje się, że zaliczką jest cześć ustalonej wcześniej ceny za towar lub usługę. Jeżeli więc umowa jest wykonana – konsument płaci cenę pomniejszoną o wcześniej wpłaconą zaliczkę. Powinna być natomiast zwrócona kupującemu w przypadku niewykonania lub wykonania nienależycie umowy. Ponieważ nie ma szczególnych regulacji na temat zaliczki należy odwołać się do ogólnych zasad dotyczących umów wzajemnych. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy. Może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Przy czym szkodę musi udowodnić
Jeśli konsument odstępuje od umowy może domagać się zwrotu wpłaconej zaliczki.
Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku zadatku. Jeżeli inaczej strony się nie umówiły, on również zalicza się na poczet świadczenia strony, która go dała, czyli konsumenta. Jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. Dokonanie przedpłaty w postaci zadatku ma jednak duże znaczenie w przypadku, gdy mamy do czynienia z nieuczciwym kontrahentem. Jego funkcja jest bardziej ochronna niż ma to miejsce przy zapalcie zaliczki.
W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
Jeżeli zarówno przedsiębiorca, jak i konsument zgodzą się na rozwiązanie umowy, to zadatek powinien być zwrócony, ale w takiej kwocie w jakiej został wpłacony, a nie dwukrotnie wyższej. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.
Podstawa prawna:
ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Zadaj pytanie: Forum
Zobacz serwis: Prawa konsumenta