Czym jest transport medyczny
Odpowiedzi na tak postawione pytanie należy szukać przede wszystkim w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2016, poz. 1793 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 5 pkt. 33 a ustawy transport sanitarny wykonywany jest specjalistycznymi środkami transportu lądowego, wodnego i lotniczego, a środki te muszą spełniać cechy techniczne i jakościowe określone w polskich normach przenoszących europejskie normy zharmonizowane (art. 161 ba w.w. ustawy).
Nie ulega też wątpliwości, że w świetle aktualnych regulacji prawnych transport sanitarny nie jest wykonywaniem działalności leczniczej, nie jest też więc świadczeniem zdrowotnym.
POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej
Komu przysługuje bezpłatny transport sanitarny
Krąg świadczeniobiorców (pacjentów) uprawnionych do bezpłatnego transportu sanitarnego wskazuje art. 41 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Transport ten przysługuje pacjentowi, na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego do najbliższego podmiotu leczniczego, udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem w przypadkach:
- konieczności podjęcia natychmiastowego leczenia w podmiocie leczniczym;
- wynikających z potrzeby zachowania ciągłości leczenia.
Ponadto transport sanitarny przysługuje także pacjentowi z dysfunkcją narządu ruchu uniemożliwiającą korzystanie że środków transportu publicznego, w celu odbycia leczenia – do najbliższego podmiotu leczniczego udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem. Także i w tym przypadku warunkiem przyznania pacjentowi bezpłatnego transportu sanitarnego jest zlecenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego.
Bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego przysługuje jednak tylko tej osobie, dla której ze względu na dysfunkcję ruchu w ogóle nie ma możliwości korzystania z takiego transportu. Uprawnienie to nie przysługuje osobie, dla której ze względu na dysfunkcję ruchu skorzystanie z takiego transportu będzie bardzo trudne, ale możliwe np. przy pomocy osób trzecich (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 listopada 2016 roku II GSK 1053/15 LEX nr 2190630).
Zobacz: Prawa pacjenta
Transport sanitarny za częściową odpłatnością
W sytuacji, gdy zachodzi konieczność transportu sanitarnego na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera, ale nie występują przesłanki wskazane w art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, pacjentowi przysługuje przejazd środkami transportu sanitarnego odpłatnie lub za częściową odpłatnością.
Przejazd środkami transportu sanitarnego finansowany jest w 40% ze środków publicznych w przypadku:
- chorób krwi i narządów krwiotwórczych;
- chorób nowotworowych;
- chorób oczu;
- chorób przemiany materii;
- chorób psychicznych i zaburzeń zachowania;
- chorób skóry i tkanki podskórnej;
- chorób układu;
- chorób układu moczowo-płciowego;
- chorób układu nerwowego;
- chorób układu ruchu;
- chorób układu trawiennego;
- chorób układu oddechowego;
- chorób układu wydzielania wewnętrznego;
- chorób zakaźnych i pasożytniczych;
- urazów i zatruć;
- wad rozwojowych wrodzonych, zniekształceń i aberracji chromosowych.
Na podstawie § 4 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 roku w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. 2016, poz. 86) pacjent uprawniony do skorzystania z częściowo odpłatnego transportu sanitarnego, poza wymienionym wyżej schorzeniem powinien być zdolny do samodzielnego poruszania się bez stałej pomocy innej osoby, ale jednocześnie jego stan zdrowia przy korzystaniu ze środków transportu publicznego wymaga pomocy innej osoby lub środka transportu publicznego dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Zobacz także: Konsument i umowy
Zasady świadczenia transportu sanitarnego
Szczegółowe warunki realizacji umowy dot. transportu sanitarnego określa Zarządzenie Nr 65/2016/DSM Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 30 czerwca 2016 roku w sprawie określania warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju pomoc doraźna i transport sanitarny. Zostały w nim wskazane warunki w jakich usługa transportu sanitarnego może być realizowana.
W razie nagłego pogorszenia stanu zdrowia dziecka od jego urodzenia do ukończenia 4. tygodnia życia, a w przypadkach uzasadnionych medycznie – do końca pierwszego roku życia zdrowia dziecka, bezpłatny transport sanitarny, przy użyciu zestawu inkubatora transportowego przysługuje w szczególności w następujących stanach chorobowych:
- niewydolność oddechowa wymagająca sztucznej wentylacji;
- niewydolność układu krążenia;
- stany wymagające interwencji chirurgicznej i po zabiegach;
- inne (np. drgawki, niska waga urodzeniowa).
Ponadto dzieciom do pierwszego roku życia przysługuje także transport sanitarny w szczególności w przypadkach:
- konieczności niezwłocznego wykonania zabiegu w innym podmiocie leczniczym – transport na zlecenie świadczeniodawcy, u którego hospitalizowane jest dziecko;
- konieczności kontynuacji leczenia w innym podmiocie leczniczym – transport dziecka chorego odpowiednio do lub z ośrodka referencyjnego znajdującego się w rejonie lub poza rejonem działania, na podstawie zlecenia świadczeniodawcy, u którego jest hospitalizowane dziecko.
Trzeba mieć na uwadze, że wskazane wyżej katalogi nie mają charakteru zamkniętego, tak więc mogą zdarzyć się inne stany chorobowe uzasadniające korzystanie z transportu sanitarnego.
Transportu sanitarnego nie wykonują zespoły ratownictwa medycznego, które zgodnie z ustawą z dnia 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. 2016, poz. 1868, z późn. zm.) udzielają świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
Co zatem powinien zrobić pacjent, któremu lekarz ubezpieczenia zdrowotnego (felczer) odmawia zorganizowania bezpłatnego transportu sanitarnego? Przepisy dot. transportu sanitarnego są dość skomplikowane i w praktyce budzą wiele wątpliwości. W takiej sytuacji najlepiej zwrócić się do właściwego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia w celu wyjaśnienia spornej sprawy, bądź też złożenia skargi.
Autorka: Ewa Bem – wspólnik i radca prawny w Kancelarii Bem & Wspólnicy