Prezydencka inicjatywa ustawodawcza po wyroku TK w sprawie aborcji
Prezydent złożył w Sejmie projekt nowelizacji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Projekt przewiduje wprowadzenie nowej przesłanki warunkującej możliwość przerwania ciąży w przypadku wystąpienia u dziecka tzw. wad letalnych.
Przesłanka ta ma umożliwiać przerwanie ciąży w sytuacji, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskażą na wysokie prawdopodobieństwo, że dziecko urodzi się martwe albo obarczone nieuleczalną chorobą lub wadą, prowadzącą niechybnie i bezpośrednio do śmierci dziecka, bez względu na zastosowane działania terapeutyczne.
Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!
„Przyjęcie takiego rozwiązania wynika z przekonania, że prawo do życia jest wartością, którą należy bezwzględnie chronić. Jednak w przypadku wystąpienia tzw. wad letalnych śmierć dziecka jest nieunikniona, nawet wówczas gdy urodzi się ono żywe. Ochrona życia dziecka mającego tzw. wady letalne wykracza zatem poza możliwości ludzkie. Z tego względu, biorąc pod uwagę ochronę innych wartości konstytucyjnych, przede wszystkim zasady nienaruszalności i poszanowania godności człowieka, decyzję w zakresie przerwania ciąży należy w takich przypadkach pozostawić matce (rodzicom) dziecka, mając na uwadze fakt, że odbywa się to każdorazowo pod nadzorem lekarza. W sytuacji gdy aktualna wiedza medyczna nie daje nadziei, to kobieta, kierując się własnym sumieniem i wyznawanymi wartościami i mając zapewnioną profesjonalną pomoc lekarską, powinna móc podjąć decyzję o donoszeniu ciąży bądź jej przerwaniu, jeżeli donoszenie ciąży jest ponad jej siły” – czytamy w uzasadnieniu do projektu.
Nowa przesłanka dotyczy jedynie tzw. wad letalnych. Oznacza to, iż przerwanie ciąży nie będzie możliwe w przypadku wystąpienia u dziecka innego rodzaju wad rozwojowych.
Aby przepisy dotyczące występowania tzw. wad letalnych mogły być stosowane, konieczne będzie jednoczesne zaistnienie następujących okoliczności:
1) przeprowadzenie badań prenatalnych lub istnienie innych przesłanek medycznych;
2) ustalenie, w wyniku przeprowadzenia ww. badań bądź innych przesłanek medycznych, wysokiego prawdopodobieństwa, że dziecko urodzi się martwe albo obarczone nieuleczalną chorobą lub wadą, prowadzącą niechybnie i bezpośrednio do jego śmierci.
Do potwierdzenia powyższych okoliczności będzie zobowiązany lekarz.
W sytuacji zaistnienia nowej przesłanki przerwanie ciąży będzie dopuszczalne do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej. Przerwania ciąży będzie dokonywał lekarz w szpitalu. Będzie to inny lekarz niż ten, który stwierdza wystąpienie wad letalnych.
Dopuszczalność aborcji – aktualne przepisy
Obecnie przerwanie ciąży jest możliwe wyłącznie przez lekarza w trzech przypadkach tj. wówczas, gdy:
1. ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej;
2. badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu;
3. zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.
Zobacz więcej: Kiedy kobiecie przysługuje prawo do przerwania ciąży?
Stanowi o tym art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 22 października 2020 r. (sygn. akt K 1/20,) uznał, iż art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. Nr 17, poz. 78, z 1995 r. Nr 66, poz. 334, z 1996 r. Nr 139, poz. 646, z 1997 r. Nr 141, poz. 943 i Nr 157, poz. 1040, z 1999 r. Nr 5, poz. 32 oraz z 2001 r. Nr 154, poz. 1792) jest niezgodny z art. 38 w związku z art. 30 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z art. 38 Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia. Artykuł 30 Konstytucji stanowi zaś, iż przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Kolejny przepis, czyli art. 31 ust. 3 Konstytucji wskazuje, iż ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Jak informuje Rządowe Centrum Legislacji wyrok Trybunału Konstytucyjnego ws. przepisów o dopuszczalności aborcji powinien zostać opublikowany najpóźniej 2 listopada 2020 r.
Polecamy serwis: Dziecko i prawo