Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej „Prezes UOKiK”) wydał w dniu 13 marca 2012 r. decyzję dotyczącą stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przez przedsiębiorcę zajmującego się sprzedażą wyrobów w postaci: materacy do masażu, nakładek rehabilitacyjnych na materac oraz naczyń kuchennych (Decyzja Nr RPZ 2/2012, dalej „Decyzja”). Tekst niniejszej publikacji, kierujemy przede wszystkim do przedsiębiorców, aby zwracali większą uwagę na zapisy we wzorcach stosowanych w swoje działalności gospodarczej umów sprzedaży oraz w ulotkach reklamowych, czy instrukcjach obsługi sprzedawanych towarów.
Decyzja Prezesa OUKiK
Wydając Decyzję, Prezes UOKiK podkreślił m.in., że postanowienie wzorca umowy sprzedaży o treści: „Wszelkie dodatkowe ustalenia poczynione w formie ustnej pomiędzy Kupującym a Reprezentantem a będące w sprzeczności z treścią niniejszej umowy są nieważne i nie rodzą żadnych skutków prawnych” jest zbieżne z postanowieniami wpisanymi do rejestru niedozwolonych postanowień umownych w pozycji: 261 i 308. Prezes UOKiK wskazał jednocześnie, że Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej „SOKiK”) wielokrotnie uznawał za niedozwolone klauzule, które w sposób niezgodny z prawem wyłączały lub istotnie ograniczały odpowiedzialność przedsiębiorcy w związku z działaniami (zaniechaniami) jego agentów (osób, którym powierzał wykonanie usługi). Tym samym, w ocenie Prezesa UOKiK, wyłączenie odpowiedzialności przedsiębiorcy za informacje udzielane przez jego przedstawicieli i poczynione z nimi ustalenia, ma szczególny wymiar zwłaszcza przy organizowaniu sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa. W takim przypadku, agent (będący reprezentantem przedsiębiorcy) jest jedyną osobą, z którą klient ma kontakt podczas pokazu. To on udziela konsumentowi wszelkich informacji dotyczących nabywanego towaru, a także warunków samej transakcji. Konsument nie ma faktycznej możliwości zweryfikowania prawdziwości twierdzeń takiego przedstawiciela handlowego.
Zobacz serwis: Konsument i umowy
Niedozwolone postanowienie umowne
Za tożsame z postanowieniem uznanym za niedozwolone na mocy wyroku SOKiK z dnia 6 sierpnia 2009 r. (sygn. akt XVII Amc 624/09), Prezes UOKiK uznał również postanowienie o treści: „W przypadku opóźnienia w dokonywaniu płatności Z. zobowiązuje się do telefonicznego lub listownego powiadomienia Kupującego o powstałej zaległości. Strony zgodnie postanawiają, iż Kupujący poniesie koszty takiego zawiadomienia. Koszt zawiadomienia telefonicznego strony ustalają na 10 zł za każdą przeprowadzoną rozmowę oraz 15 zł od każdego wysłanego listu. Koszty zawiadomień telefonicznych i listownych nie mogą przekroczyć w sumie kwoty 100 zł (…)”. Tym samym, brak określenia w kwestionowanym wzorcu umownym zasad obciążania konsumenta opłatami w przypadku nienależytego wykonywania przez konsumenta zobowiązań wynikających z umowy sprzedaży i procedur ich nakładania, pozwala w ocenie Prezesa UOKiK na uznanie, że ww. postanowienie ma zbliżone znaczenie jak treść niedozwolonej klauzuli wpisanej już do rejestru.
Pierwsza nieuczciwa praktyka rynkowa
Prezes UOKiK w Decyzji zarzucił jednocześnie przedsiębiorcy stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej, polegającej na informowaniu w ulotkach reklamowych, że osoby uczestniczące w pokazie będą mogły poddać się zabiegowi przy użyciu „absolutnej nowości w rehabilitacji kręgosłupa” w określonym zakresie leczniczym. Teksty z ulotek sugerowały tym samym konsumentom właściwości lecznicze i rehabilitacyjne sprzedawanego urządzenia, podczas gdy w rzeczywistości produkt ten jest urządzeniem relaksacyjnym, nieposiadającym ww. właściwości. Wskazano przy tym, że konsument ma prawo do rzetelnych i prawdziwych informacji dotyczących produktu, który jest w stanie wyleczyć określone choroby lub wady rozwojowe. Informowanie potencjalnych klientów o leczniczych i rehabilitacyjnych właściwościach sprzedawanego przez przedsiębiorcę urządzenia (których de facto ono nie posiada) w kontekście leczenia konkretnych schorzeń, może błędnie oddziaływać na konsumenta, że produkty te są wyższej jakości niż inne przeciętnie sprzedawane przez konkurentów wyroby tego rodzaju.
Zobacz: Prawa konsumenta
Druga nieuczciwa praktyka rynkowa
Prezes UOKiK zarzucił również w Decyzji stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej polegającej na informowaniu w instrukcji sprzedawanych produktów, że materiał, z którego są one wytwarzane, produkowany jest przy użyciu opatentowanej formuły. Tymczasem w rzeczywistości formuła wytwarzania ww. materiału nie została opatentowana. Wg Prezesa UOKiK nieuczciwą praktyką rynkową w każdych okolicznościach jest twierdzenie, że produkt został zatwierdzony, zaaprobowany lub uzyskał inne stosowne uprawnienie od organu publicznego lub podmiotu prywatnego, przy jednoczesnym niespełnieniu warunków zatwierdzenia, aprobaty lub warunków niezbędnych do uzyskania innego stosownego uprawnienia i w konsekwencji braku odpowiedniego dokumentu je potwierdzającego.
Podsumowanie
W podsumowaniu należy podkreślić, iż przedsiębiorcy przygotowując treść wzorców umownych, czy ulotek informacyjnych lub instrukcji obsługi sprzedawanych urządzeń, zawsze powinni zwracać uwagę na rejestr klauzul niedozwolonych. Prześcigając się w zachwalaniu sprzedawanych przez siebie towarów, przedsiębiorcy powinni tym samym zwracać większą uwagę na treść postanowień, w stosowanych przez nich wzorcach umów, ulotek reklamowych lub instrukcji użytkowania.