Każdy pasażer, który ma ograniczoną sprawność ruchową, ze względu na wiek, uraz, czy upośledzenia może korzystać z przewozów lotniczych. Podczas podróży powinni mieć zapewnioną pomoc. Poniżej przedstawiony został krótki przewodnik dla pasażerów niepełnosprawnych w celu zapoznania z przysługującym im prawami.
Zanim wylecimy
Zanim pasażer zdecyduje się na odbycie podróży drogą powietrzną powinien najpierw zapoznać się zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa linii lotniczych.
Lotniska, przewoźnicy lotniczy oraz biura podróży, w których wykupujemy wycieczkę maja obowiązek poinformować o ogólnych zasadach bezpieczeństwa w sposób jasny i zrozumiały. Dodatkowo należy sprawdzić czy ilość miejsc przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych jest wystarczająca w samolocie. Kłopoty mogą się pojawić w przypadku mniejszych samolotów.
Zazwyczaj można spotkać się z regulacjami przewidującymi, że osoba nie będąca w stanie samodzielnie dokonać takich czynności jak,
- zapięcie pasów,
- opuszczenia swojego miejsca czy
- ewakuacja,
nie powinny podróżować samemu, lecz w towarzystwie osoby, która może pomóc.
Pasażer może nie móc dokonać rezerwacji tylko, gdy zasady bezpieczeństwa nie pozwalają na przewóz osoby lub rozmiar samolotu albo jego drzwi sprawiają, że przyjęcie na pokład lub przewóz tej osoby jest fizycznie niemożliwe.
Jak rezerwować lot
Rezerwacji można dokonać osobiście, telefonicznie lub za pośrednictwem internetu. Należy pamiętać o tym, że rezerwując bilet lotniczy należy poinformować o tym, że będzie potrzebna pomoc w trakcie podróży. Powinno to nastąpić nie później niż 48 godzin przed wylotem. Dla całkowitej pewności można poprosić o potwierdzenie przekazanych przez pasażera informacji. W przypadku, gdy pasażer może mieć kłopoty zdrowotne w związku z odbywana podróżą, powinien posiadać zaświadczenie lekarskie zezwalające na lot. Będzie ono potrzebne, jeżeli istnieje konieczność posiadania w bagażu podręcznym lekarstw, szczególnie płynnych, lub sprzętu medycznego.
Przed przybyciem na lotnisko warto sprawdzić jego plan, specjalne punkty świadczące pomoc osobom niepełnosprawnym, wyznaczone miejsca parkingowe.
Jak przetrwać odprawę
Podczas oprawy bagażowej należy potwierdzić swoje zgłoszenie potrzebnej pomocy. Jeśli korzystają Państwo ze stanowisk samodzielnej odprawy biletowo-bagażowej w porcie lotniczym, personel portu powinien być w stanie zapewnić odpowiednią pomoc w tym zakresie.
Pasażerowie korzystający z wózka inwalidzkiego zazwyczaj mogą z niego korzystać aż do momentu opuszczenia poczekalni przedodlotowej. Niekiedy jednak nie jest to możliwe i wtedy wózek inwalidzki będzie odprawiony, natomiast pozostanie do dyspozycji pasażera wózek udostępniony przez port lotniczy.
Możliwe jest przewożenie nie więcej niż dwóch urządzeń do poruszania się na jedną osobę niepełnosprawną lub osobę o ograniczonej sprawności ruchowej, w tym elektrycznych wózków inwalidzkich, pod warunkiem powiadomienia z 48 godzinnym wyprzedzeniem z zastrzeżeniem możliwych ograniczeń miejsca na pokładzie samolotu.
Co to jest kontrola bezpieczeństwa i czy jest konieczna
Kontroli bezpieczeństwa podlegają wszyscy pasażerowi wraz z niezbędnym sprzętem. Sposób jej przeprowadzenia powinien być dopasowany do rodzaju i stopnia niepełnosprawności pasażera. Czasami skorzystanie z bramki magnetycznej jest uniemożliwione, wówczas specjalnie wyszkolony personel lotniska dokona kontroli manualnej. Niezbędne może okazać się użycie ręcznego wykrywacza metali lub kontrola osobista. Sprzęt potrzebny do poruszania się również podlega kontroli bezpieczeństwa. Może być dokonany przy pomocy kontroli manualnej lub specjalnych urządzeń rentgenowskich.
Jak przemieszczać się po lotnisku
Każdy pasażer powinien mieć zapewnioną pomoc w zakresie poruszania się na terenie portu lotniczego i dotarcia na pokład samolotu. Dodatkowe udogodnienia dla pasażerów niepełnosprawnych to m.in. odpowiednio przystosowane toalety, telefony oraz windy. W poczekalniach powinny znajdować się specjalnie oznakowane miejsca dla osób z ograniczoną sprawnością ruchową. Bardzo często znajdują się one blisko punktu informacyjnego, toalet i tablic informacyjnych. Te powinny być czytelne i zamieszczone w sposób łatwy do korzystania z nich.
Wejście do samolotu
W większości przypadków jako pierwsi na pokład wprowadzani są pasażerowie niepełnosprawni oraz osoby z ograniczoną możliwością poruszania się. Osoby, które nie mogą samodzielnie wchodzić po schodach mogą skorzystać ze specjalnie przystosowanych do tego wózków/krzeseł z szelkami zapewniającymi bezpieczeństwo (używanymi często przy mniejszych samolotach) lub specjalnych wind. Rodzaj sprzętu zależy głównie od zasobów danego lotniska. Personel samolotu musi również zapewnić pomoc pasażerom, którzy nie mogą sami dotrzeć do miejsca w samolocie. Udostępniane są wówczas wózki inwalidzkie.
W samolocie
Osoby poruszające się na wózku inwalidzkim mogą mieć utrudnione przemieszczanie się po pokładzie. Wynika to z tego, że sprzęt tego typu nie zawsze można przewozić w kabinie pasażerskiej. Zazwyczaj umieszczane są lukach przeznaczonych do transportu bagażu rejestrowanego. Jeżeli wózek wyposażony jest w baterie akumulatorowe, należy sprawdzić, czy są to tzw. „suche baterie”, które są dopuszczone do transportu bez dodatkowych ograniczeń. Dla służb wykonujących kontrole bezpieczeństwa może być użyteczne umieszczenie na wózku informacji w jaki sposób działa oraz z jakich baterii korzysta urządzenie.
Przewoźnik lotniczy jest zobowiązany do podjęcia wszelkich należytych starań w celu rozdysponowania miejsc siedzących tak, aby sprostać potrzebom osób niepełnosprawnych lub o ograniczonej sprawności ruchowej zgodnie z prośbą i z zastrzeżeniem zachowania wymogów bezpieczeństwa oraz dostępności. Jeżeli pasażerowi pomaga osoba towarzysząca, przewoźnik lotniczy zobowiązany jest do podjęcia wszelkich starań, by zapewnić takiej osobie miejsce obok.
Informacja na pokładzie
Nowsze samoloty są lepiej przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Występują w nich takie udogodnienia jak np. specjalne oznakowanie, oświetlenie oraz specjalne wyposażenie. Niektóre szerokokadłubowe samoloty posiadają również toalety specjalnie przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Przewoźnicy lotniczy zobowiązani są również do przekazywania istotnych informacji o locie wszystkim pasażerom. Jeżeli pasażer potrzebuje osobistego przekazania informacji w odpowiedniej dla siebie formie, należy pamiętać o przekazaniu takiej informacji załodze.
Miejsce
Jeśli przydzielane jest pasażerowi miejsce przed lotem, przewoźnik lotniczy powinien zapewnić możliwość zarezerwowania najbardziej dogodnego miejsca. Jeżeli miejsca są przydzielane w momencie odprawy biletowo-bagażowej, personel powinien zaproponować najdogodniejsze miejsce, które pozwoli na swobodne przemieszczanie się, będzie posiadało ruchomy podłokietnik lub większą przestrzeń na nogi.
Jeżeli występują trudności w poruszaniu się, ze względów bezpieczeństwa nie będzie możliwe siedzenie w miejscach, gdzie potencjalnie utrudniony byłby dostęp do sprzętu ratunkowego lub mogłaby być zakłócona sprawność ewakuacji pasażerów. Obejmuje to przede wszystkim miejsca przy drzwiach ewakuacyjnych, które często posiadają większą przestrzeń na nogi. Czasami może się zdarzyć, że pasażerowie niepełnosprawni lub osoby o ograniczonej sprawności ruchowej będą potrzebowały więcej niż jednego miejsca w samolocie. W takich przypadkach przewoźnicy lotniczy zazwyczaj będą pobierali dodatkową opłatę, jednakże mogą zaproponować specjalne zniżki.
Co z psami przewodnikami
Przewóz psów przewodników jest dozwolony w kabinie samolotu bez dodatkowych opłat. Warto zauważyć, że ograniczenia stosowane zazwyczaj przez przewoźników odnośnie formy transportu zwierząt (przewóz w klatkach) nie dotyczą psów przewodników. Psy przewodnicy o większych rozmiarach mogą podróżować siedząc na podłodze, podczas gdy mniejsze mogą znajdować się na kolanach swoich właścicieli.
Koniec lotu i opuszczenie samolotu
Jeżeli pasażer potrzebuje pomocy podczas zejścia z pokładu, zazwyczaj ostatni będzie opuszczał kabinę pasażerską. Podyktowane jest to faktem, że poruszanie się oraz świadczenie pomocy w pustej kabinie jest znacznie łatwiejsze. Jeżeli istnieje konieczność opuszczenia pokładu szybciej, np. z uwagi na konieczność stawienia się o czasie na kolejny lot, zalecane jest wcześniejsze poinformowanie o tym przewoźnika.
Gdy tylko jest to możliwe, sprzęt służący do poruszania się powinien być dostępny zaraz po wylądowaniu. Jeżeli nieszczęśliwie uległ on zniszczeniu lub zagubieniu, zarządzający portem lotniczym jest prawnie zobowiązany do dostarczenia tymczasowego sprzętu zastępczego, przy czym nie musi być on identyczny.
Personel portu lotniczego jest zobowiązany do udzielenia pasażerowi pomocy w przemieszczeniu się z samolotu do hali bagażowej i odbiorze bagażu wraz z dopełnieniem procedur związanych z przylotem (np. imigracyjnej, celnej) oraz pomocy w uzyskaniu lotów połączeniowych jeżeli Państwa podróż tego wymaga. Port lotniczy zobowiązany jest również do pomocy w dostaniu się do wyznaczonych punktów, gdzie będą mogli Państwo skorzystać z innych środków transportu, np. taksówek lub autobusów.
Źródło: Urząd Lotnictwa Cywilnego