Jak UEFA radzi sobie z wpływem COVID-19 na mecze klubowe?

Return to play, czyli jak UEFA poradziła sobie z wpływem pandemii COVID-19 na europejskie rozgrywki klubowe?

Spragnieni sportowych emocji kibice przed rozpoczęciem sezonu 2019/20 nie mogli spodziewać się, że ten właśnie sezon tak bardzo odmieni prężnie rozwijające się do tamtej pory sport oraz ogólnie pojętą branżę sportową. Pandemia koronawirusa, która w Europie zaczęła rozwijać się na początku 2020 roku, na kilka miesięcy sparaliżowała działalność sportową- zarówno amatorską jak i profesjonalną. Zaistnienie tej osobliwej „force majeure” (siły wyższej) spowodowało ogromne problemy szczególnie w drugiej z wymienionych sfer. Zahamowanie branży sportowej doprowadziło między innymi do ogromnych strat finansowych wśród podmiotów działających w tym sektorze oraz pojawienia się wielu istotnych problemów prawnych, szczególnie w zakresie kontraktów sportowych, transferów czy też finansowania sportu. Niewątpliwie koronawirus spowodował ogromny chaos w kwestiach związanych z organizacją zawodów sportowych. Na rok 2020 zaplanowane były m.in. Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej oraz Letnie Igrzyska Olimpijskie. Obie imprezy zostały przeniesione na kolejny rok.[1] Początkowo chaos zapanował również w rozgrywkach Ligi Mistrzów, Ligi Mistrzyń i Ligi Europy[2]. Artykuł ma na celu przeanalizowanie wpływu pandemii SARS-CoV-2 na ponadnarodowe rozgrywki klubowe organizowane przez UEFA. Treść artykułu obejmuje skrótową historię oraz ocenę działań podjętych przez Unię Europejskich Związków Piłkarskich mających na celu dokończenie rozgrywek sezonu 2019/20 oraz rozważa wpływ pandemii koronawirusa na obecny oraz przyszłe sezony rozgrywkowe.

Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!

Powrót do przeszłości

Pierwsze przypadki choroby COVID-19 w Europie pojawiły się już w styczniu, jednak życie toczyło się dalej. Dopiero znaczący przyrost zachorowań w lutym spowodował, że na początku marca europejskie państwa stanęły w obliczu wprowadzenia lockdown’u, który miał pomóc w zahamowaniu transmisji koronawirusa. Wirus SARS-CoV-2 najszybciej rozprzestrzenia się w dużych skupiskach ludzi. Nic w tym więc dziwnego, że na przełomie lutego i marca zaczęliśmy otrzymywać informacje o zakażeniach koronawirusem wśród piłkarzy, sztabów klubów oraz osób, które oglądały mecze na żywo na stadionach piłkarskich. Szczególnie głośnym przypadkiem stał się rozegrany 19 lutego 2020 roku mecz Atalanty Bergamo z Valencią w 1/8 finału Ligi Mistrzów, który później został nazwany przez ekspertów ze świata medycyny „meczem zero”[3] czy też „biologiczną bombą”[4]. Prawdopodobnie to spotkanie przyczyniło się do zintensyfikowania rozwoju COVID-19 w Europie.

Później pojawiało się coraz więcej doniesień o zakażeniach na ligowych boiskach. Świadomi powagi sytuacji działacze sportowi UEFA dokładnie w połowie marca podjęli decyzję o przełożeniu meczów europejskich rozgrywek klubowych bez podania konkretnej daty ich powrotu[5]. Zawody te zostały dokończone dopiero w sierpniu 2020 roku[6]. Przez kilka miesięcy w UEFA trwały intensywne dyskusje dotyczące powrotu rozgrywek oraz sposobów odnalezienia się całego środowiska piłkarskiego w nowej rzeczywistości. Ważną do rozważenia kwestią, która co prawda tylko pośrednio dotyka problemu rozgrywek klubowych, była również sprawa EURO 2020, które decyzją UEFA z dnia 17 marca 2020 r. zostało przełożone na rok 2021[7]. W ciągu kilku miesięcy przerwy od rozgrywek Unia Europejskich Związków Piłkarskich wydała też kilka ważnych aktów prawnych odnoszących się do pandemicznej rzeczywistości.

Europejski futbol a prawo - prawotwórcza działalność UEFA w okresie pandemii

Pierwsze kroki w kierunku znalezienia drogi wyjścia z trudnej sytuacji, w jakiej znalazł się europejski futbol podjęto bardzo szybko- już na 17 marca UEFA zapowiedziała wideokonferencję z przedstawicielami związków krajowych, Europejskiego Stowarzyszenia Klubów (ECA), Europejskich Zawodowych Lig Piłkarskich oraz Międzynarodowej Federacji Piłkarzy Zawodowych (FIFPro), w czasie której planowano ustalić strategię działania na najbliższe miesiące. Owocem tej konferencji stała się podpisana tego samego dnia Resolution of the European football family on a coordinated response to the impact of the COVID-19 on competitions[8] (tłum. Rezolucja „europejskiej rodziny piłkarskiej” w sprawie zorganizowanej reakcji na wpływ COVID-19 na rozgrywki, dalej „Rezolucja”). Rezolucja ta wprowadziła plan awaryjny, po części rozwiązując problemy związane z organizacją rozgrywek międzynarodowych i klubowych. W kwestii tych drugich podmioty Rezolucji w jej 4. punkcie zobowiązały się do dołożenia wszelkich starań, aby sezon 2019/20 zakończyć w jego zwykłym terminie (tj. do 30 czerwca). „Europejska rodzina piłkarska” zakładała też możliwość zaistnienia konieczności przełożenia meczów w ligach krajowych na środek tygodnia i rozgrywania meczów na szczeblu kontynentalnym w weekendy. Wstępnie myślano też już nad kolejnym sezonem Ligi Mistrzów oraz Ligi Europy i koniecznych zmianach w ich organizacji w przypadku, gdyby nie udało się dokończyć sezonu 2019/20 do 30 czerwca 2020 roku. Punkt 4. Rezolucji zapowiedział też utworzenie dwóch grup roboczych złożonych z przedstawicieli UEFA, lig i klubów, spośród których pierwsza miała zostać powołana natychmiastowo, aby wypracować jak najlepsze i najszybsze rozwiązania mające na celu wznowienie i/lub zakończenie ówczesnego sezonu; druga grupa robocza miała natomiast być powołana w późniejszym terminie, w celu oceny ekonomicznych, finansowych i regulacyjnych skutków wybuchu pandemii COVID-19 oraz zaproponowania środków, które pomogą złagodzić skutki pandemii [9].

1 kwietnia odbyła się kolejna wideokonferencja. Tym razem UEFA rozmawiała z sekretarzami generalnymi wszystkich 55. zrzeszonych związków krajowych. Tematem rozmów było ustalenie potencjalnych terminarzy meczów oraz omówienie kwestii związanych z kontraktami zawodników i systemem transferowym.[10]

23 kwietnia odbyła się wideokonferencja Komitetu Wykonawczego UEFA. Tego dnia przyjęto Guidelines on eligibility for participation in UEFA competition[11] (tłum. Wytyczne dotyczące kwalifikacji do udziału w rozgrywkach UEFA, dalej „Wytyczne”). Pierwszy punkt Wytycznych odnosi się do artykułu 4.01 regulaminów poszczególnych zawodów UEFA. Artykuł ten mówi, że aby być uprawnionym do udziału w rozgrywkach, kluby muszą zakwalifikować się do tych zawodów pod względem sportowym[12]. Jest to jedna z podstawowych zasad mających zastosowanie do rozgrywek klubowych na szczeblu kontynentalnym w Europie. UEFA chciała, żeby ligi krajowe zostały dokończone „w naturalny sposób”, nawet jeśli miałoby to oznaczać konieczność dokończenia sezonu w innym niż dotychczas formacie. Zgodnie z Wytycznymi, związki krajowe lub ligi krajowe do 25 maja 2020 r. miały obowiązek przekazać UEFA informacje na temat planowanego terminu oraz formatu wznowienia swoich rozgrywek krajowych. Oczywiście związki i ligi miały również możliwość w szczególnie uzasadnionych przypadkach (na przykład zakazu organizowania imprez sportowych w danym państwie) przedwcześnie zakończyć krajowe zawody. W przypadku gdy rozgrywki nie zostały dokończone, należało kierować się punktem 4. rozdziału B Wytycznych, na mocy którego, po uzasadnieniu przedwczesnego zakończenia rozgrywek, związki krajowe miały prawo do samodzielnego wskazania drużyn, które wezmą udział w europejskich pucharach w sezonie 2020/21, na podstawie „kryterium sportowego”, czyli osiągnięć tych drużyn w sezonie 2019/20. To właśnie na mocy tego przepisu w rozgrywkach UEFA w sezonie 2020/21 udział wezmą drużyny z Francji, gdzie rozgrywki ligowe zostały zakończone już pod koniec kwietnia[13]. Wybór drużyn oczywiście musiał być dokonany na zasadach obiektywizmu, przejrzystości i niedyskryminacji, pod rygorem możliwości odrzucenia niewłaściwie wybranych drużyn przez UEFA na mocy punktu 5. rozdziału B Wytycznych.

17 czerwca br., po odbyciu kolejnej wideokonferencji, Komitet Wykonawczy UEFA poinformował, że europejskie rozgrywki klubowe zostaną dokończone w sierpniu. Tego dnia przekazano wiele kluczowych informacji dotyczących europejskich rozgrywek, zarówno klubowych, jak i reprezentacyjnych. W kwestii tych pierwszych:

• zatwierdzono kluczowe zasady Protokołu Medycznego UEFA oraz zadecydowano o rozgrywaniu meczów bez publiczności;
• zapowiedziano rozegranie fazy finałowej Ligi Mistrzów w formie turnieju w Lizbonie w dniach 12-23 sierpnia 2020 r.;
• zapowiedziano rozegranie rundy finałowej Ligi Europy w formie turnieju w Kolonii, Duisburgu, Düsseldorfie i Gelsenkirchen w dniach 10-21 sierpnia 2020 r.;
• zapowiedziano rozegranie rundy finałowej Ligi Mistrzyń w formie turnieju w Bilbao i San Sebastian w dniach 21-30 sierpnia 2020 r.;

Ponadto Komitet Wykonawczy UEFA wprowadził kilka kluczowych poprawek do regulaminów rozgrywek na sezon 2019/20. Kluby biorące udział w klubowych rozgrywkach europejskich otrzymały prawo do zgłoszenia 3 dodatkowych zawodników na Liście A na pozostałą część sezonu, pod warunkiem, że zawodnicy ci zostali zgłoszeni i potwierdzeni do klubu od końca poprzedniego terminu rejestracji (z wyłączeniem zawodników ostatnio transferowanych), którym dla Ligi Mistrzów i Ligi Europy był dzień 3 lutego, natomiast dla Ligi Mistrzyń- 18 marca. Lista A to lista, na podstawie której kluby zgłaszają swoich zawodników do rozgrywek prowadzonych przez UEFA zgodnie z wytycznymi regulaminów rozgrywek. Liczba zarejestrowanych piłkarzy na tej liście nie może przekroczyć 25. Oprócz tego UEFA wyjątkowo zwiększyła liczbę zmian zawodników dokonywanych w czasie jednego meczu z 3 do 5, jednocześnie zakładając, że w sezonie 2020/21 liczba ta powróci do dotychczasowego stanu. Zadecydowano również, że mecze w kwalifikacjach do Ligi Mistrzów i Ligi Europy będą rozgrywane w formie jednego meczu (a nie jak dotychczas- w formie dwumeczu), z wyjątkiem rundy play-off Ligi Mistrzów. Ustalono również terminarze Ligi Mistrzów, Ligi Europy oraz Ligi Mistrzyń na sezon 2020/21.[14]

Dzień później, 18 czerwca, Komitet Wykonawczy UEFA zatwierdził szereg tymczasowych środków nadzwyczajnych uzupełniających przepisy dotyczące licencjonowania klubów i Financial Fair Play, aby uwzględnić negatywny wpływ pandemii COVID-19 na finanse klubów. Te nadzwyczajne środki miały na celu między innymi zapewnić elastyczność przy jednoczesnym zapewnieniu, że kluby będą wypełniały swoje zobowiązania transferowe i finansowe w wymaganym czasie. Miały one również dać klubom więcej czasu na oszacowanie i rozliczenie nieoczekiwanej utraty przychodów oraz zająć się rzeczywistym problemem, jakim był niedobór dochodów spowodowany COVID-19, a nie złe zarządzanie finansami[15]. Przyjęto wtedy szereg szczegółowych regulacji, których jednak zakres to temat na odrębny artykuł.

9 lipca 2020 r. Komitet Wykonawczy UEFA przekazał, po części jedynie potwierdzając, informacje na temat miejsc rozgrywania 1/16 Ligi Mistrzów i Ligi Europy. Ponadto zadecydowano o rozgrywaniu meczów w europejskich rozgrywkach bez udziału publiczności do odwołania. Najważniejszą informacją przekazaną tego dnia była jednak ta o wprowadzeniu przez UEFA Return to Play Protocol[16] (tłum. „Protokół o powrocie do gry”, zwany dalej „Protokołem”) . Dokument ten, zawierający głównie postanowienia medyczne i logistyczno-operacyjne, nakreślił nowe ramy powrotu do rozgrywania meczów piłki nożnej w pandemicznej rzeczywistości w Europie. Celem wydania tego aktu było ustalenie praktyk mających za zadanie pozwolić na rozgrywanie meczów piłkarskich na poziomie profesjonalnym na szczeblu europejskim, z zachowaniem maksymalnego bezpieczeństwa sanitarnego. W preambule Protokołu władze UEFA słusznie stwierdziły, że zachowania przedstawicieli klubów biorących udział w europejskich rozgrywkach, w szczególności sztabów oraz zawodników na boiskach, są obserwowane przez miliony fanów, dlatego też podmioty te powinny swoim zachowaniem propagować działania zmierzające do zahamowania rozwoju pandemii COVID-19. Do najważniejszych postanowień tego dokumentu należy konieczność regularnego przeprowadzenia testów na obecność koronawirusa w organizmie wśród piłkarzy, sztabów klubowych, sędziów oraz urzędników UEFA. Ponadto osoby biorące udział w organizacji danego meczu np. operatorzy kamer powinni mieć przy sobie zaświadczenie o negatywnym wyniku testu na obecność koronawirusa, który to test powinien być przeprowadzony nie wcześniej niż na 3 dni przed danym meczem. Dostawcą testów dla UEFA została firma SYNLAB, co zostało ogłoszone 5 sierpnia br.[17] Postanowienia Return to Play Protocol dotykają również kwestii logistycznych dotyczących głównie przemieszczania się drużyn między poszczególnymi krajami. W dokumencie uregulowane są również między innymi kwestie utrzymania higieny na stadionach.[18]

Europejskie rozgrywki sezonu 2019/20, zgodnie z zapowiedziami, dokończono w sierpniu. W tym samym miesiącu rozpoczęły się też eliminacje do europejskich rozgrywek sezonu 2020/21. W eliminacjach zastosowane zostały nowe reguły dotyczące ich rozgrywania, wprowadzone przez UEFA do regulaminów rozgrywek w formie załączników.

Wpływ COVID-19 na regulaminy rozgrywek UEFA

Jednym z wielu zagadnień regulowanych przez prawo sportowe jest kwestia organizacji zawodów sportowych. Klubowe rozgrywki UEFA nie byłyby w stanie funkcjonować bez jasno określonych zasad oraz wytycznych. Odpowiednio, dla najważniejszych klubowych rozrywek europejskich na poziomie ponadnarodowym, zasady te zawarte są w Regulations of the UEFA Champions League[19] (dla Ligi Mistrzów, zwane dalej „UCL Regulations”), Regulations of the UEFA Europa League[20] (dla Ligi Europy, zwane dalej „UEL Regulations”) oraz Regulations of the UEFA Women’s Champions League[21] (dla Ligi Mistrzyń, zwane dalej „UWCL Regulations”). Wydawane przez UEFA przepisy dotyczące tych rozgrywek regulują najważniejsze kwestie związane miedzy innymi z organizacją zawodów, systemem rozgrywek czy też wymogami stawianymi ich uczestnikom.

Każdy z wymienionych dokumentów posiada rozdział pod tytułem „Postanowienia końcowe”. W rozdziale tym uregulowane zostało między innymi zagadnienie „Nieprzewidzianych okoliczności” (ang. „Unforeseen circumstances”). W UCL Regulations tych kwestii dotyczy artykuł 83., który mówi, że w przypadku zaistnienia okoliczności nieprzewidzianych przez regulamin, takich jak na przykład „siła wyższa” („force majeure”), decyzję o ich rozwiązaniu podejmuje UEFA Emergency Panel lub, jeżeli nie jest to możliwe ze względu na ograniczenia czasowe- Prezydent UEFA, a w przypadku jego nieobecności- Sekretarz Generalny UEFA. Decyzje podjęte przez odpowiedni organ są ostateczne. Identyczne brzmienie posiada artykuł 80. UEL Regulations. W nieco zmienionej formie przepis ten występuje w UWCL Regulations. Tam artykuł 69. uprawnia jedynie Sekretarza Generalnego UEFA do podjęcia decyzji w sprawie nieprzewidzianych okoliczności. To właśnie na podstawie tych przepisów organy UEFA podjęły decyzję o zawieszeniu rozgrywek odpowiednio 15 marca (Liga Mistrzów, Liga Europy) i 17 marca (Liga Mistrzyń).

Każdy z trzech wymienionych regulaminów uległ zmianie w stosunku do swoich wersji z poprzednich sezonów. UEFA zmodyfikowała te dokumenty, dodając do nich specjalne uregulowania dotyczące przeprowadzania rozgrywek w czasie pandemii SARS-CoV-2. Zostały one zawarte w Aneksach I[22] oraz J[23] do UCL Regulations (dla Ligi Mistrzów), Aneksach I[24] oraz J[25] do UEL Regulations (dla Ligi Europy) i w Aneksie F[26] do UWCL Regulations (dla Ligi Mistrzyń). Aneksy wprowadzają specjalne zasady mające zastosowanie w meczach kwalifikacyjnych oraz meczach fazy grupowej Ligi Mistrzów i Ligi Europy oraz meczach kwalifikacyjnych i rundy 1/32 rozgrywek Ligi Mistrzyń. Do najważniejszych postanowień tych załączników we wszystkich trzech regulaminach należy zaliczyć konieczność informowania UEFA przez kluby-gospodarzy co do istnienia ograniczeń związanych z podróżowaniem do kraju klubu-gospodarza danego meczu na dwa dni przed tym meczem. W przypadku gdy klub-gospodarz nie dopełni swoich obowiązków i nie poinformuje UEFA o restrykcjach panujących w danym państwie, a z tego powodu nie odbędzie się planowany mecz, klub-gospodarz będzie pociągnięty za to do odpowiedzialności i wynik meczu zostanie ustalony na 0:3 na korzyść klubu-gości. W przypadku istnienia ograniczeń w podróżowaniu do kraju klubu-gospodarza, jest on odpowiedzialny za wyznaczenie alternatywnego miejsca rozegrania spotkania, które może znajdować się w każdym państwie, którego krajowy związek piłki nożnej jest zarejestrowany w UEFA. Jeśli takiego miejsca nie wyznaczy- przegrywa mecz 0:3. W przypadku, gdy ograniczenia dotyczą podróży klubu-gościa, wciąż to klub-gospodarz jest zobowiązany do wskazania alternatywnego miejsca meczu, które nie przeszkodziłoby w podróży klubowi-gościowi, jednak w tym przypadku, gdy klub-gospodarz nie wywiąże się ze swojego obowiązku, to UEFA wskazuje alternatywne miejsce, a koszty meczu są dzielone między oba kluby. Jeśli którykolwiek z nich nie stawi się w dniu meczu w tym miejscu- przegrywa 0:3. Jeżeli w którymkolwiek z wyżej wymienionych przypadków oba kluby odmówią gry lub oba kluby są odpowiedzialne za nie odbywanie się meczu, Komisja Kontroli, Etyki i Dyscypliny UEFA dyskwalifikuje te kluby z rozgrywek.

W przypadku, gdy w danej drużynie zostanie wykryte zakażenie wirusem SARS-CoV-2 przed danym meczem, mecz ten jest rozgrywany zgodnie z planem o ile drużyna ta ma zarejestrowanych na Liście A 13 zawodników, w tym co najmniej jednego bramkarza oraz o ile przepisy państwa, na którego terenie ma odbyć się mecz, nie przewidują konieczności odbycia kwarantanny przez większą liczbę osób niż tylko zakażeni. W przypadku gdyby klub, w którym wykryto zakażenie nie miał do dyspozycji wspomnianych 13 zawodników UEFA może zgodzić się na zmianę terminu meczu. W przypadku meczów fazy grupowej ważne jest jednak, aby zostały one rozegrane w takich terminach, by cała faza grupowa została zakończona najpóźniej 28 stycznia 2021 roku (w przypadku Ligi Mistrzów i Ligi Europy) i 14 lutego 2021 roku (w przypadku Ligi Mistrzyń).

Jeżeli z jakiegoś powodu faza grupowa nie będzie mogła zostać zakończona zgodnie z postanowieniami Aneksów, Komitet Wykonawczy UEFA podejmie decyzję w sprawie zasad określania klubów zakwalifikowanych do 1/8 finału Ligi Mistrzów i/lub rundy 1/32 Ligi Europy i/lub rundy 1/16 Ligi Mistrzyń.

Kontrowersje wokół nowych rozwiązań

Nowe rozwiązania, choć pozwoliły na powrót do rozgrywek piłkarskich, wywołały również pewne kontrowersje. Szczególnie problematyczną kwestią stały się przepisy, które pozwalają UEFA na nakładanie kar na kluby w postaci walkowerów 0:3, gdy te nie dopełnią swoich obowiązków związanych z organizacją meczu lub też ze względu na infekcję graczy nie będą w stanie wziąć udziału w meczu. Niewątpliwe jest bowiem, że wiele sytuacji jest niezależnych od podmiotów biorących udział w rozgrywkach i często może dochodzić do spornych sytuacji w tym zakresie. Pierwsze incydenty związane z nowymi regułami dały o sobie znać już w czasie kwalifikacji do europejskich rozgrywek. Przytoczyć tu należy przede mecz pomiędzy KÍ Klaksvík a Slovanem Bratysława, który ostatecznie nie odbył się z powodu zakażeń koronawirusem w drużynie z Bratysławy, a klub ten został ukarany walkowerem 0:3[27]. Slovan próbował odwoływać się w tej sprawie przed Trybunałem ds. Sportu w Lozannie (CAS), jednak Trybunał przychylił się do stanowiska drużyny KÍ Klaksvík oraz UEFA (pozwanych w sprawie) i utrzymał decyzję Unii Europejskich Związków Piłkarskich co do ukarania drużyny ze Słowacji[28]. Takim sam los spotkał też klub FC Prishtina, który mocą decyzji UEFA przegrał walkowerem 0:3 mecz z Lincoln Red Limps[29] czy klub FC Drita, który miał zmierzyć się z Linfield[30]. Wspomniane drużyny poniosły konsekwencje za zdarzenie od siebie zupełnie niezależne, co może budzić pewne wątpliwości w kwestii akuratności nowych przepisów dotyczących rozgrywek europejskich. Problem z tymi regulacjami zauważają środowiska dziennikarsko-sportowe, które zwracają uwagę na to, że w sezonie 2020/21 mnóstwo meczów w europejskich rozgrywkach może kończyć się walkowerami[31]. Jednak z drugiej strony ciężko znaleźć jest bardziej racjonalne rozwiązanie przy zachowaniu chęci dalszego prowadzenia rozgrywek. Gdyby bowiem mecze cały czas przekładano, mając na celu pozostawienie w rozgrywkach stałego składu drużyn, biorąc pod uwagę różnego rodzaju nieprzewidziane okoliczności związane z pandemią sezon 2020/21 mógłby trwać kilka lat. Dość kontrowersyjną kwestią stało się również dozwolenie przez UEFA, aby w przypadku pozytywnego wyniku na obecność koronawirusa w organizmie członka zespołu sędziowskiego przed rozpoczęciem danego spotkania, członek ten został zmieniony przez sędziego z tego samego kraju co jeden z klubów uczestniczących w meczu. Sędzia ten nie musi nawet znajdować się na liście sędziów prowadzonej przez FIFA. Zostało to wyrażone w art. 2 ust. 2 Aneksu J do UCL i UEL Regulations i art. 2 ust. 3 Aneksu F do UWCL Regulations.

Ocena działań Unii Europejskich Związków Piłkarskich

Działania podjęte przez UEFA na przestrzeni kilku miesięcy, od zawieszenia rozgrywek do ich wznowienia, zdaniem autora należy ocenić pozytywie. Przede wszystkim warto zauważyć fakt szybkości działania Unii Europejskich Związków Piłkarskich. Decyzja o powrocie do gry zapadła niespełna 4 miesiące po zawieszeniu rozgrywek. W tym czasie UEFA zdążyła przygotować regulacje, które pozwoliły na dokończenie sezonu 2019/20, a przede wszystkim na rozgrywanie meczów piłki nożnej przy zachowaniu bezpieczeństwa sanitarnego w tej szczególnej sytuacji. Warto również dodać, że UEFA zapewniła wsparcie finansowe dla zrzeszonych w tej organizacji związków krajowych. 27 kwietnia 2020 r. na oficjalnej stronie internetowej Unii Europejskich Związków Piłkarskich pojawiła się informacja o przekazaniu 236,5 milionów euro krajowym związkom piłki nożnej na pomoc w sprostaniu wyzwaniom, jakie przed krajowymi związkami postawiła pandemia wirusa SARS-CoV-2. Każdy z 55. zrzeszonych w UEFA związków otrzymał 4,3 miliona euro. Środki zostały zaczerpnięte z programu HatTrick, z którego pieniądze zwykle służą związkom krajowym do pokrycia kosztów związanych bieżących i pomocy w rozwoju określonych i docelowych obszarów krajowej piłki nożnej. Tym razem UEFA postanowiła jednak pozwolić każdemu związkowi na samodzielne ustalenie priorytetów w świetle negatywnego wpływu koronawirusa na piłkę nożną na wszystkich poziomach krajowych rozgrywek[32]. Oczywiście, jak zostało to już wspomniane, wiele decyzji UEFA można uznać za kontrowersyjne.

Z informacji dostarczanych przez Europejską Unię Związków Piłkarskich wynika, że działania podjęte w kierunku zapobiegania transmisji wirusa wśród zawodników zdają egzamin. 5 listopada UEFA na swojej stronie internetowej poinformowała, że dzięki regularnemu testowaniu piłkarzy zgodnie z postanowieniami Return to Play Protocol, możliwe było rozegranie 97% zaplanowanych meczów. W ramach ciekawostki warto wspomnieć, że najwięcej testów wykonano na zawodnikach biorących udział w rozgrywkach Ligi Europy- aż 20,932.[33]

Jaka czeka nas przyszłość?

Rozgrywki Ligi Mistrzów w obecnym sezonie rozpoczęły się 20 października. Dwa dni później zainaugurowana została Liga Europy. Do tej pory w czasie rozgrywek nie pojawiły się żadne problemy organizacyjne spowodowane stanem pandemii, które mogłyby wpłynąć na kwestie organizacyjne. Należy mieć nadzieję, że taki stan utrzyma się do końca tego sezonu. Zgodnie z opublikowanym przez UEFA kalendarzem rozgrywek na sezon rozgrywkowy 2020/21[34] ostatnia runda fazy grupowej Ligi Mistrzów powinna zakończyć się 9 grudnia 2020 r., natomiast ostatnie mecze fazy grupowej Ligi Europy powinny zostać rozegrane dzień później, czyli 10 grudnia. Warto jednak pamiętać, że UEFA pozostawiła sobie pewne pole do manewru w kwestii faz grupowych tych rozgrywek. W tym miejscu przypomnieć należy art. 3 ust. 1 Aneksu J UCL Regulations oraz UEL Regulations, który stanowi, że "(...)administracja UEFA może zmienić harmonogram meczów, jeśli zapewni to rozegranie meczu i pozwoli na odpowiednie zakończenie fazy grupowej”, przy czym „Wszystkie mecze fazy grupowej muszą zostać zakończone najpóźniej do 28 stycznia 2021 roku”. Regulacja ta została zawarta w regulaminach rozgrywek, aby uelastycznić kalendarz i dać szansę dogrania meczu drużynom, w przypadku ewentualnego pojawienia się w nich zakażenia powodującego niemożność odbycia się danego spotkania. Jak zostało to wspomniane wyżej, zgodnie z przepisami regulaminów rozgrywek, w przypadku gdy faza grupowa nie będzie mogła zostać dokończona na ustalonych zasadach, dalsze decyzje w tej kwestii będzie podejmował Komitet Wykonawczy UEFA.

Nieco dłużej na rozpoczęcie rozgrywek muszą poczekać fani Ligi Mistrzyń. Rozgrywki te, zaczynające się od rundy 1/32, bowiem mają ruszyć 8/9 grudnia, a ten etap rozgrywek ma zostać zakończony tydzień później- 15/16 grudnia. Kolejna runda, czyli 1/16 finału zostanie, według kalendarza UEFA, rozegrana dopiero w marcu. Dla rozgrywek kobiecych Unia Europejskich Związków Piłkarskich również przewidziała sposób działania w przypadku konieczności przekładania meczów z powodów związanych z pandemią. Zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. c Aneksu F do UWCL Regulations mecze 1/32 finału powinny zostać zakończone do 14 lutego 2021 roku. Jeśli runda 1/32 nie będzie mogła zostać zakończona zgodnie z regulaminem, postępowanie będzie analogiczne jak w takich samych przypadkach w Champions League oraz Europa League (patrz wyżej).

To czy początkowe fazy rozgrywek zostaną dokończone, będzie w ciągu najbliższych tygodni bardzo ciekawym zagadnieniem. Szczególnie interesujące w tej kwestii jest to, czy Komitet Wykonawczy UEFA będzie musiał skorzystać z kompetencji nadanej mu przez przepisy regulaminów dotyczące ustalania przez ten organ zasad, na których podstawie drużyny będą kwalifikowały się do dalszych etapów rozgrywek, w przypadku gdy fazy grupowe UCL i UEL oraz 1/32 finału UWCL nie będą mogły zostać zakończone.

Mimo, że treść artykułu miała dotykać kwestii jedynie trzech wybranych rozgrywek prowadzonych przez UEFA, trzeba jednak pokrótce wspomnieć o rozwiązaniach dotyczących innych zawodów prowadzonych przez Unię Europejskich Związków Piłkarskich- Młodzieżowej Ligi Mistrzów oraz (mimo, że artykuł dotyczy jedynie rozgrywek klubowych) Mistrzostw Europy w piłce nożnej. Młodzieżowa Liga Mistrzów w obecnym sezonie, zgodnie z kalendarzem UEFA, zostanie przeformatowana i rozpoczęta dopiero w marcu 2021 r. od rundy 1/64[35]. Natomiast termin rozegrania EURO został wyznaczony na okres od 11 czerwca do 11 lipca 2021 roku. Ciekawym jest jak potoczy się sytuacja pandemiczna w Europie oraz to czy Mistrzostwa Europy zostaną rozegrane bez większych problemów. Przypomnijmy bowiem, że EURO 2020 (UEFA podjęła decyzję o utrzymaniu nazwy rozgrywek[36]) ma zostać rozegrane w 12 miastach-gospodarzach w 12 różnych państwach[37]. Warto wspomnieć, że UEFA podjęła decyzję, że w 2021 roku obok EURO 2020 rozegrane zostanie również eEURO 2021[38]. Zawody te zostaną rozegrane we współpracy z firmą Konami, która jest producentem gry Pro Evolution Soccer 2021, w której toczyć będzie się rozgrywka pomiędzy najlepszymi esportowcami z 55. związków krajowych UEFA.

Pandemia koronawirusa wpłynęła również na przepisy gry w europejskich rozgrywkach. 24 września 2020 roku odbyło się posiedzenie Komitetu Wykonawczego UEFA, w czasie którego ogłoszono decyzję o zwiększeniu dozwolonej liczby zmian w jednym meczu w europejskich rozgrywkach klubowych z 3 do 5, co umotywowano względami bezpieczeństwa[39]. Być może ta zmiana, poza zapewnieniem większego stopnia bezpieczeństwa, wpłynie pozytywnie na efektywność graczy i zostanie w przepisach na stałe?

Kryzys spowodowany przez koronawirusa pokazał wielu branżom jak ważne jest ciągłe dążenie do ulepszeń w obliczu wyzwań dynamicznie zmieniającego się świata. Również branża sportowa nie powinna zostawać w tyle w kwestiach nowych technologii. UEFA stale podejmuje działania mające na celu ulepszenie stanu rozgrywek w Europie i sprostaniu wyzwaniom stojącym przed współczesną piłką nożną. Dlatego też podjęła między innymi inicjatywę „Reimagine Football”, która ma na celu wprowadzić pewne innowacje do najpopularniejszego sportu na świecie. W ramach tego projektu, UEFA Innovation Hub rzuciło wyzwanie firmom z całego świata, od start-upów po ogromne przedsiębiorstwa, aby przedstawiły innowacyjne pomysły, które pomogą piłce nożnej w kontekście pandemii COVID-19. Zaowocowało to przesłaniem do UEFA Innovation Hub 329 projektów z 38 krajów. W konkursie wyłoniono 27 zwycięzców w kilku kategoriach. Przedstawili oni bardzo ciekawe idee dotyczące stworzenia „nowego wizerunku piłki nożnej”. Warto wspomnieć chociażby o projekcie Immersive.io, czyli aplikacji, która umożliwia kibicom na stadionie wyświetlanie informacji o meczach na żywo i statystyk graczy przy użyciu rozszerzonej rzeczywistości czy też projekcie B42- aplikacji, która oferuje możliwość prowadzenia zdalnej rehabilitacji zawodników po wyleczeniu kontuzji[40].

Problematyczną kwestią dotyczącą najbliższej przyszłości europejskich rozgrywek jest powrót kibiców na stadiony. 1 października UEFA podjęła decyzję, że dozwolone będzie uczestniczenie w meczu kibiców zespołu gospodarzy, którzy będą mogli pojawić się na stadionie w liczbie nieprzekraczającej 30% wszystkich miejsc na danym obiekcie, jeśli prawo państwa, na którego terenie odbędzie się mecz zezwala na udział publiczności w wydarzeniach sportowych[41]. Rzadko kiedy widzimy jednak, żeby przyzwolenie UEFA było realizowane. Sytuacja epidemiologiczna w Europie, szczególnie w obliczu zbliżającej się zimy, jest dość ciężka, dlatego spekulacje o powrocie większej ilości kibiców na trybuny należy raczej odłożyć do wiosny. Niestety ma to bardzo negatywny wpływ na finanse klubów biorących udział w europejskich rozgrywkach, gdyż pieniądze z biletów, szczególnie z biletów na mecze w tych najbardziej prestiżowych rozgrywkach, są bardzo ważnym źródłem zasilającym klubowe budżety.

Mateusz Boczyło - student II roku prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, w roku akademickim 2020/21 członek zarządu Koła Naukowego Prawa Sportowego „Ius et Sport”. Swoje zainteresowania związane z prawem sportowym skupia głównie na kwestiach dotyczących organizacji rozgrywek, finansowania sportu oraz prawnych zagadnień dotyczących piłki nożnej amatorskiej i młodzieżowej.