Przy zawarciu umowy konsumenci powinni pamiętać, że w przypadku sporów z przedsiębiorcą może ona powodować istotne utrudnienia w dochodzeniu roszczeń. Przedsiębiorcy w treści umów często starają się utrudnić ochronę praw konsumenta za pomocą umownej właściwości sądu.
Art. 46 kodeksu postępowania cywilnego daje możliwość oznaczenia w umowie sądu, który będzie rozstrzygał spory z niej wynikające. Dla stron, które osobiście negocjują treść umowy jest to często wygodniejsze. Jednak w przypadku konsumentów, którzy zawierają umowy na podstawie przedstawionego przez przedsiębiorcę wzorca może to powodować spore trudności.
Zawierając umowę z przedsiębiorcą konsument powinien dokładnie zapoznać się z jej treścią. W niej mogą znajdować się klauzule poddające spory z umowy konkretnemu sądowi lub nawet wyłączające w ogóle właściwość sądów powszechnych.
Celem takich postanowień jest zniechęcenie konsumenta do ochrony swoich praw. Jednym z przykładów takich praktyk jest zawieranie w treści umowy klauzul przekazujących rozstrzyganie spraw z tego stosunku prawnego sądowi właściwemu dla siedziby przedsiębiorcy. Dla klienta tego przedsiębiorcy może to oznaczać spore utrudnienie.
Jan Kowalski, mieszkający w Warszawie, zawarł umowę z przedsiębiorstwem X z siedzibą w Rzeszowie. W umowie znalazła się klauzula, która przekazuje rozstrzyganie sporów sądowi właściwemu dla siedziby przedsiębiorcy. W takiej sytuacji ewentualne procesy dotyczące umowy toczyłyby się w Rzeszowie.
Innym przykładem klauzul, które są stosowane w niektórych wzorcach to wyłączenie jurysdykcji sądów powszechnych i poddanie rozstrzyganie ewentualnych spraw sądowi polubownemu. Konsument w sytuacji, gdy zawiera umowę na podstawie przedstawionego mu do podpisu wzorca nie ma żadnego wpływu na jej treść.
Powyższe postanowienia zgodnie z art. 3853 pkt. 23 kodeksu cywilnego stanowią niedozwolone klauzule umowne. Jeżeli zatem w swojej umowie znajdziemy klauzule, które ograniczą nasze prawa, to mamy możliwość żądania wyłączenia ich stosowania i przekazania rozpoznania roszczeń wynikających z umowy do sądu właściwego zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego.
Podstawa prawna
Art. 46 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U.1964 nr 43 poz. 296).
art. 3853 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93).