Ze względu na specyficzne cechy umowy o dzieło nazywana jest ona również umową rezultatu. Bowiem stronom tej umowy zależy głównie na stworzeniu dzieła zarówno materialnego jak i niematerialnego. Mniej istotny jest więc sam proces jego tworzenia. Obowiązkiem osoby, która zleca wykonanie danej pracy jest zapłata stosownego wynagrodzenia. Umowa o dzieło to umowa wzajemna, i konsensualna.
Do najbardziej popularnych umów, co do których stosuje się przepisy umowy o dzieło zalicza się m.in.:
- naprawa obuwia,
- stworzenie szafy,
- naprawa auta,
- zrobienie fotografii,
- zlecenie uszycia ubrania,
- namalowanie obrazu.
Do umowy o dzieło zawartej przez przedsiębiorcę np. stolarz, z konsumentem, który zamówił dzieło, będące rzeczą ruchomą, np. meble kuchenne na zamówienie stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży konsumenckiej.
Przedmiot umowy
Umowa powinna dokładnie określać opis zamawianego dzieła, jak ma wyglądać, jaki mieć kształt. Dobrze jest również wskazać z jakiego materiału powinno być ono wykonane, ewentualnie sposób lub technikę prac.
Materiały mogą być dostarczone przez osobę zamawiającą lub przez wykonawcę. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku powinny być one użyte w sposób odpowiedni. Dodatkowo, jeżeli przyjmujący zamówienie otrzymała materiały od zamawiającego musi on złożyć rachunek i zwrócić nie zużytą część.
Umowę o dzieło można sporządzić w zwykłej formie pisemnej, a nawet ustnie. Jednak w tym drugim przypadku trudniej będzie udowodnić ustalone przez strony warunki.
Wynagrodzenie
W umowie należy określić jaką kwotę zleceniodawca musi uiścić. Można to uczynić na kilka sposobów. Jednym z nich jest wskazanie podstaw do ustalenia wynagrodzenia. W przypadku, gdy strony nie umówiły się na kwotę zapłaty ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, można wziąć za wyznacznik zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju.
Jeżeli ten sposób równie żnie byłby możliwy do oszacowania wysokości wynagrodzenia, trzeba zapłacić wynagrodzenie w wysokości odpowiadającej uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.
Istnieje możliwość umówienia się na zapłatę wynagrodzenia przyjmującemu zamówienie na podstawie sporządzonego kosztorysu. Zamieszcza się w nim zestawienie planowanych prac i przewidywanych kosztów. Ważne jest, aby był on sporządzony szczegółowo i uwzględniał wszystkie dokonane prace.
Jeżeli podczas wykonywania prac okaże się, że konieczne jest przeprowadzenie prac dodatkowych, które nie były wcześniej przewidziane w kosztorysie sporządzonym przez zamawiającego przyjmujący zamówienie może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. Jeżeli natomiast kosztorys był sporządzony przez osobę przyjmującą zamówienie, żądanie podwyżki byłoby uzasadnione tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł on przewidzieć konieczności prac dodatkowych.
Nie można żądać wyższej zapłaty za wykonanie umowy o dzieło, jeżeli prace dodatkowe zostały wykonane bez zgody zamawiającego.
Zapłaty za wykonanie dzieła można również na podstawie ryczałtu wówczas wynagrodzenie może zostać podwyższone, nawet jeżeli w momencie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac.
Termin
Strony powinny określić termin, w jakim prace powinny być wykonane. Nie dochowanie go równa się z nie wykonaniem zobowiązania i powstaniem z tego tytułu roszczeń po stronie osoby zamawiającej.