W celu uzyskania urlopu bezpłatnego pracownik powinien złożyć wniosek do pracodawcy o jego udzielenie. Jeżeli pracownik wnioskuje o urlop dłuższy niż 3 miesiące może wraz z pracodawcą przewidzieć dopuszczalność odwołania z urlopu z ważnych przyczyn. Na uwagę zasługuje fakt, że przepisy prawa nie nakładają na pracownika obowiązku poinformowania pracodawcy, z jakiego dokładnie powodu bierze urlop.
Urlop bezpłatny a staż pracy
Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do stażu pracy pracownika, czyli okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Inaczej wygląda sytuacja, gdy pracownik wykorzystuje urlop bezpłatny w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy. Okres takiego urlopu bezpłatnego będzie się wliczał do okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy. W tym miejscu warto zaznaczyć, że pracownik zatrudniony u dwóch pracodawców, a korzystający u jednego z nich z urlopu bezpłatnego nabywa prawo do odprawy rentowej tylko u jednego z nich. Także pracownik przechodzący na rentę ma prawo wyboru pracodawcy, który ma odprawę rentową wypłacić (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2011 r., sygn. III PK 17/10).
Należy jednak zaznaczyć, że w okres urlopu bezpłatnego (z wyłączeniem okresu urlopu w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy) nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. W związku z tym, urlop ten można traktować, jako zawieszenie stosunku pracy. Pracownik pozostający na urlopie bezpłatnym nie ma prawa do świadczeń z ubezpieczania chorobowego, jak również nie podlega ubezpieczeniu społecznemu. Zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.
Zobacz też: Zwolnienie pracownika podczas urlopu bezpłatnego
Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą i pozostający u pracodawcy na urlopie bezpłatnym musi pamiętać o tym, że przez okres urlopu jest zobowiązany do odprowadzania składek. W związku z tym przedsiębiorca musi wyrejestrować się z ubezpieczeń pierwszego dnia urlopu bezpłatnego. Następnie przedsiębiorca zobowiązany jest zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiście po zakończeniu urlopu bezpłatnego przedsiębiorca powinien ponownie dokonać formalności związanych z wyrejestrowaniem się z ubezpieczeń.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141)
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 Nr 137 poz.887)