Prawo do wypoczynku przysługuje każdemu pracownikowi. Jest bowiem zagwarantowane zarówno w Kodeksie pracy jak i Konstytucji. Zmieniać się może tylko jego wymiar w zależności od trybu zatrudnienia u danego pracodawcy.
Wymiar urlopu wypoczynkowego dla pełnoetatowca
Osobom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy urlopu wypoczynkowego udziela się w wymiarach 20 lub 26 dni, co jest uzależnione od długości stażu pracy (i tylko od tego czynnika) danego pracownika. Tak więc wymiar urlopu pracownika zatrudnionego (przy pominięciu ilości dni przysługujących w pierwszym roku pracy):
- poniżej 10 lat - wynosi 20 dni.
- powyżej 10 lat - wynosi aż 26 dni w każdym roku kalendarzowym.
Istotne znaczenie ma tutaj tylko staż pracy wynikający ze stosunku pracy. Co więcej, zalicza się okresy przepracowane u poprzedniego pracodawcy.
Urlop wypoczynkowy i jego wymiar
Wymiar urlopu wypoczynkowego dla niepełnoetatowca
Sprawy mają się nieco inaczej w przypadku osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy. Tutaj wylicza się ilość przysługujących dni wolnych w zależności od części etatu, czyli proporcjonalnie, z uwzględnieniem wymiaru urlopu obowiązującego tego pracownika przy zatrudnieniu na pełny etat.
Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia, co wynika wprost z art. 154 § 2 Kodeksu pracy.
Zasadą jest, że urlopu udziela się w dni, które dla pracownika są dniami pracy (zgodnie z jego rozkładem czasu pracy), w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu, gdzie 8 godzin pracy odpowiada jednemu dniu urlopowemu.
Pracownik jest zatrudniony na umowę o pracę na 1/3 etatu a jego dobowa norma czasu pracy wynosi 8 godzin. Jaki będzie więc jego dobowy i godzinowy wymiar urlopu wypoczynkowego tego pracownika za cały rok kalendarzowy? Poniżej schemat obliczenia wymiaru urlopu: 1/3 x 20 dni = 6 dni urlopu (pracownik zatrudniony krócej niż 10 lat), x 8h = 48 godzin urlopu, 1/3 x 26 dni = 8 dni urlopu (pracownik zatrudniony co najmniej 10 lat), x 8h = 64 godziny urlopu.
Powszechnym jest to, że pracownikom w ten sposób zatrudnionym pozostaje do wykorzystania taka liczba godzin urlopu, która nie obejmuje już pełnego wymiaru czasu pracy w roboczym dla nich dniu. Wówczas można udzielić pracownikowi urlopu tylko na część dnia pracy (art. 1542 § 4 Kodeksu pracy).
Zmiana etatu w trakcie roku kalendarzowego
W przypadku zmniejszenia lub zwiększenia wymiaru etatu pracownikowi w trakcie roku kalendarzowego zasada postępowania jest taka sama. Państwowa Inspekcja Pracy wskazała, iż oddzielnie należy obliczyć urlop za okres przed obniżką/podwyżką i oddzielnie za okres, który uległ zmianie i powstałe wyniki zsumować. Co ważne, powstałe częściowe wyniki należy oddzielnie zaokrąglić i dopiero taką formę dodać do siebie.
Na jaki urlop wypoczynkowy może liczyć pracownik zatrudniony na niepełnym etacie?
Pracownica uprawniona jest do 20 dni urlopu wypoczynkowego. Od 1 stycznia do końca kwietnia 2013 r. była zatrudniona na 6/8 etatu, po czym od 1 maja do 31 grudnia pracowała na 1/2 etatu. Zgodnie ze stanowiskiem PIP urlop tej pracownicy za 2013 r. wylicza się następująco: za okres od stycznia do kwietnia: 6/8 etatu x 20 dni = 15 dni. 15 dni x 4/12 (styczeń - kwiecień) = 5 dni, za okres od 1 maja do 31 grudnia: 1/2 etatu x 20 dni = 10 dni. 10 dni x 8/12 (maj - grudzień) = 6,66, po zaokrągleniu 7 dni urlopu wypoczynkowego. Tak więc za 2013 r. pracownikowi przysługuje 12 dni (5 + 7) urlopu wypoczynkowego.
Co ciekawe postanowieniem z dnia 13 czerwca 2013 r (C‑415/12) Bianca Brandes vs.Land Niedersachsen Trybunał Europejski uznał, że (w oparciu o art. 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88 oraz klauzulę 4 pkt 2 porozumienia ramowego dotyczącego pracy w niepełnym wymiarze), jeśli pracownik pracujący w pełnym wymiarze czasu pracy miał pewną niewykorzystaną liczbę dni corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego, wówczas w przypadku przejścia na niepełny wymiar czasu pracy, takowa nie może zostać pomniejszona proporcjonalnie do różnicy istniejącej między liczbą dni roboczych w tygodniu przepracowanych przez tego pracownika przed zmianą wymiaru czasu pracy i po tej zmianie.
Dni wolne od pracy w 2015 roku
Nawiązanie lub rozwiązanie stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego
Wyliczenie wymiaru urlopu wypoczynkowego pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy oblicza się proporcjonalnie.
Z pracownikiem została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony 1 stycznia 2031 r. na 1/2 etatu. Pracownik ten jest uprawniony do 20 dni urlopowych. Jego urlop wypoczynkowy za 2013 rok należy liczyć: mnożąc wymiar etatu przez przysługującą mu liczbę dni wypoczynkowych (1/2 x 20 = 10 dni), następnie wynik mnożąc przez liczbę miesięcy, które pracownik ma przepracować w konkretnej firmie (10 x np. 8/12 = 6,66 zaokrąglając 7 dni). Wymiar przysługującego urlopu wypoczynkowego wyniesie 7 dni.
Polecamy serwis: Prawo pracy
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r., poz. 208 z późn. zm.).
Postanowienie Trybunału Europejskiego z dnia 13 czerwca 2013 r (C‑415/12) Bianca Brandes vs.Land Niedersachsen.