Urlop ojcowski, rodzicielski, wychowawczy – uprawnienia pracownika ojca

Urlop ojcowski

To 14 dni (liczone łącznie z sobotą i niedzielą), przysługujące każdemu ojcu-pracownikowi, a na podstawie innych ustaw niż Kodeks pracy także funkcjonariuszom służb mundurowych. Warto pamiętać, że tata, który jest ubezpieczony chorobowo, ale nie jest pracownikiem, ma prawo jedynie do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu ojcowskiego.

Zadaj pytanie na: Forum

Tata może wykorzystać urlop ojcowski podczas gdy mama dziecka korzysta z urlopu macierzyńskiego, np. tuż po porodzie, aby zająć się nią i noworodkiem. Urlop ten przysługuje więc niezależnie od urlopu macierzyńskiego, na którym przebywa mama dziecka.

Wniosek o urlop należy złożyć u pracodawcy najpóźniej 7 dni przed jego rozpoczęciem. Urlop należy wykorzystać zanim dziecko skończy rok.

Urlop ojcowski przysługuje również na dziecko przysposobione. Wtedy granica jest inna – można go wykorzystać w ciągu roku od przysposobienia i do 7 nawet do 10. roku życia dziecka (a nawet do 10. roku życia dziecka – to dotyczy dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego).

Urlop ojcowski przysługuje mężczyznom, którzy pozostają w stosunku pracy, czyli są pracownikami lub funkcjonariuszami służb mundurowych.

Zobacz również: Urlop rodzicielski - terminy

Dodatkowy urlop ojcowski

Po wykorzystaniu przez mamę dziecka po porodzie co najmniej 14 tygodni podstawowego urlopu macierzyńskiego, tata dziecka ma prawo przejąć pozostałą część tego urlopu. Po niej natomiast w porozumieniu z mamą decyduje, z jakich uprawnień będzie korzystać. Możliwych jest wiele rozwiązań np.:

 - bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim tata może skorzystać z urlopu dodatkowego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po nim z nowego urlopu rodzicielskiego.

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

 - po podstawowym urlopie macierzyńskim tata może również skorzystać z urlopu ojcowskiego, a następnie włączyć się w wykorzystywanie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

Trzeba jednak pamiętać, że dodatkowy urlop macierzyński na dane dziecko może być wykorzystywany tylko bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, a rodzicielski – tylko bezpośrednio po dodatkowym macierzyńskim.

Tak więc po wykorzystaniu przez ojca części urlopu macierzyńskiego i w trakcie jego urlopu ojcowskiego, z części dodatkowego urlopu macierzyńskiego musi korzystać matka dziecka. Jest to warunkiem, by ojciec mógł po urlopie ojcowskim skorzystać z pozostałej części dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a następnie ewentualnie z urlopu rodzicielskiego.

Zwolnienie na opiekę

Zwolnienie to tata może wziąć w sytuacji, gdy jego żona nie czuje się najlepiej po porodzie. Wtedy lekarz wystawia zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy (ZUS ZLA) dla pracownika, popularnie nazywane zwolnieniem lekarskim. Jest to zwolnienie lekarskie dla pracownika z tytułu opieki nad żoną. Taki dokument należy przestawić pracodawcy.

Zobacz również: Uprawnienia związane z rodzicielstwem tematem kwietniowej „Narady rodzinnej”

Bezpłatny urlop wychowawczy

To maksymalnie 35 miesięcy, które przysługują każdemu tacie.

36 miesięcy przysługuje tylko w szczególnych przypadkach, gdy matki nie ma, bądź nie ma ona pełnej władzy rodzicielskiej do dziecka.

Po zakończeniu opieki tata ma zagwarantowany powrót do pracy na takie samo stanowisko, a jeżeli nie jest to możliwe -  zbliżone do wcześniejszego. Taki urlop należy wykorzystać zanim dziecko skończy 5 lat.

Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem

Są to 2 dni, które przysługują tacie w każdym roku kalendarzowym na opiekę nad dzieckiem. Zwolnienie od pracy tata może wykorzystywać do ukończenia przez dziecko 14. roku życia. Z takiego zwolnienia może także korzystać mama. Rodzice decydują, które z nich skorzysta z tego uprawnienia.

Polecamy serwis: Praca

Zasiłek opiekuńczy dla ojca

Ubezpieczony (zatem również tata) ma prawo do zasiłku opiekuńczego. Osoba  ubezpieczona chorobowo (zatem również tata) ma prawo do zasiłku opiekuńczego w wymiarze do 60 dni w roku kalendarzowym na chore dziecko w wieku do lat 14 (a także na dziecko zdrowe w wieku do lat 8 w pewnych szczególnych przypadkach). Ma również prawo do zasiłku opiekuńczego na członków rodziny wskazanych w ustawie (np. żonę) do 14 dni w roku kalendarzowym.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym

Źródło: premier.gov.pl