Obecny rynek pracy jest otwarty na osoby niepełnosprawne. Pracodawcy zauważają wiele korzyści we współpracy z takimi pracownikami, do których zaliczyć można np.: różnego rodzaju dofinansowania, poprawę wizerunku firmy, czy zwiększenie zaangażowania pracowników i ich integrację. Przedsiębiorstwo pokazuje tym samym, że jest empatyczne otwarte i wrażliwe na drugiego człowieka. Oczywiście wraz z szeregiem profitów w parze idą obowiązki, których zobowiązani są przestrzegać pracodawcy w takiej sytuacji. Do jednych z nich należy udzielenie dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Komu przysługuje, w jakim wymiarze i jak należy udzielać dodatkowego urlopu wypoczynkowego? Na te pytania odpowiem w dalszej części tego artykułu.
- Wymiar urlopu
- Prawo do pierwszego urlopu
- Roczny okres pracy
- Zmiana stopnia niepełnosprawności w ciągu roku
- Ponowne przyznanie stopnia umiarkowanego lub znacznego
Wymiar urlopu
Osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni w ciągu roku. Urlop ten jest przyznawany na takich samych zasadach, jak urlop wypoczynkowy, a więc np. proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, a niewykorzystany w roku bieżącym przechodzi na rok kolejny. Roszczenie o niego, tak, jak w przypadku standardowego urlopu, upływa natomiast po 3 latach, w których stało się wymagalne. Maksymalnie osobie niepełnosprawnej przysługuje zatem 30 lub 36 dni urlopu w ciągu roku.
Prawo do pierwszego urlopu
Pierwszy urlop dodatkowy osobie niepełnosprawnej przysługuje po przepracowaniu roku od orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Nie ma jednak znaczenia faktyczne „przebywanie” w pracy. Pracownik może być na zwolnieniu chorobowym, czy korzystać z urlopu rodzicielskiego, a i tak nabędzie prawo do tego urlopu. Istotne jest zatem to, czy posiada umowę o pracę. Warto zwrócić uwagę również, że pierwszy urlop dodatkowy nabywa się zawsze w pełnym wymiarze, a więc w ilości 10 dni. Nie ma zastosowania tutaj zasada proporcjonalności.
Natomiast, gdy pracownik przepracował obowiązkowy rok i zamierza zmienić pracodawcę, to urlop przysługuje mu od pierwszego dnia zatrudnienia. W tej sytuacji nie obowiązuje „okres wyczekiwania”.
Kolejny urlop dodatkowy pracownik nabywa z dniem 1 stycznia następnego roku kalendarzowego, jeśli pozostaje w stosunku pracy.
Roczny okres pracy
Aby prawidłowo ustalić roczny okres zatrudnienia, należy wliczyć wszystkie okresy pracy danego pracownika po dniu zaliczenia go do jednego ze stopni niepełnosprawności. Nie ma znaczenia długość przerwy pomiędzy nimi ani powód rozwiązania umowy. Oczywiście, jeśli okresy pokrywają się ze sobą, należy wziąć pod uwagę tylko jeden z nich.
Zmiana stopnia niepełnosprawności w ciągu roku
Zmiana stopnia niepełnosprawności na lekki lub całkowita jego utrata nie jest tożsama z brakiem możliwości korzystania z już nabytego prawa do urlopu dodatkowego na dany rok. Jeśli na dzień nabycia prawa, a więc na 1 stycznia danego roku pracownik posiadał orzeczenie o stopniu znacznym lub umiarkowanym, a w trakcie roku np. w kwietniu danego roku lekarz orzekł, że schorzenie pracownika należy zaliczyć do stopnia lekkiego, to nie traci on tego przywileju. W dalszym ciągu ma prawo do wykorzystania pełnej puli dodatkowych dni wolnych, natomiast prawo to utraci w roku następnym.
Ponowne przyznanie stopnia umiarkowanego lub znacznego
Jeśli zdarzy się taka sytuacja, że pracownik utraci status osoby niepełnosprawnej zaliczanej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, a lekarz orzecznik po jakimś czasie znów przyzna taki stopień pracownikowi, to nie musi on ponownie przepracować roku, aby nabyć prawo do urlopu dodatkowego. Urlop ten przysługiwać będzie od dnia uzyskania orzeczenia, a więc od daty wydania dokumentu.
Justyna Kurbiel
Podstawa prawna: USTAWA z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.