Sprawdź, komu w 2024 r. pracodawca musi udzielić dodatkowych dni zwolnienia od pracy. Trzeba je wykorzystać do końca roku – później przepadną. Pracodawcy, który się nie wywiąże z obowiązku, może grozić grzywna nawet do 30.000 zł.
- Nie tylko rodzice mogą korzystać ze zwolnienia od pracy
- Pracownik może sam zdecydować, jak wykorzysta zwolnienie
- Pracodawca musi się zgodzić na udzielenie pracownikowi wolnego
Nie tylko rodzice mogą korzystać ze zwolnienia od pracy
Każdy pracownik wychowujący przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat ma prawo w ciągu roku kalendarzowego do zwolnienia od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, za które zachowuje prawo do wynagrodzenia (art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy). Aby skorzystać z tego prawa, trzeba być rodzicem. Ustawodawca wskazał wprost, że chodzi o pracowników wychowujących dziecko, a więc regulacja odnosi się do pewnego stanu faktycznego i nie nawiązuje w ogóle ani do rodzicielstwa, ani do innej więzi formalnej łączącej pracownika z dzieckiem, np. przysposobienia. Oznacza to, że każdy pracownik, który faktycznie wychowuje dziecko w wieku do 14 lat, ma prawo skorzystać ze zwolnienia od pracy we wskazanym wymiarze, a z kolei ten, który jest rodzicem, ale nie wychowuje dziecka, nie będzie miał takiego prawa.
Pracownik może sam zdecydować, jak wykorzysta zwolnienie
O tym, czy w danym roku kalendarzowym zwolnienie zostanie wykorzystane w wymiarze dziennym, czy godzinowym, pracownik decyduje sam w pierwszym wniosku o jego udzielenie, który składa pracodawcy (w wersji papierowej lub elektronicznej). Ustawodawca nie ograniczył tego, w ilu częściach może być wykorzystane zwolnienie godzinowe, więc pracownik może je podzielić nawet na 16 części, każda po 1 godzinie. Jednak jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, to godzinowy wymiar zwolnienia należy ustalić proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, który go obowiązuje, np. osoba zatrudniona na ½ etatu, będzie miała prawo wykorzystać 8 godzin zwolnienia (1/2 z 16 godzin).
Pracodawca musi się zgodzić na udzielenie pracownikowi wolnego
Wniosek pracownika o udzielenie zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem jest dla pracodawcy wiążący, a więc musi się zgodzić na udzielenie go pracownikowi. Przepisy nie wskazują, z jakim wyprzedzeniem pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o zamiarze skorzystania ze swojego uprawnienia. Przyjmuje się, że należy to zrobić możliwie jak najwcześniej – tak, aby pracodawca mógł zorganizować pracę w zakładzie. Trzeba pamiętać, że prawo do zwolnienia nie przechodzi na kolejny rok – jeśli pracownik nie wykorzysta wolnego do końca grudnia, to ono przepadnie. Jednocześnie odmawianie pracownikowi udzielenia zwolnienia w okresie, w którym mu ono przysługuje, narusza przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i stanowi wykroczenie podlegające karze grzywny od 1000 zł do 30.000 zł.
art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)