W 2024 roku na 366 dni co do zasady przypadnie 115 dni wolnych od pracy i 251 dni pracujących. To jednak tylko punkt wyjścia. Przeciętny pracownik będzie miał możliwość wykorzystania 35 dni urlopów i zwolnień od pracy. Istnieją też grupy pracowników, które mają jeszcze większe uprawnienia.
- Wymiar urlopu w 2024 r.
- Kto ma prawo do urlopu opiekuńczego?
- Kto może wziąć dni wolne na opiekę nad dzieckiem?
- Jak wziąć zwolnienie z powodu siły wyższej?
Wymiar urlopu w 2024 r.
Podstawowy wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikom w trakcie roku kalendarzowego to 20 lub 26 dni (art. 154 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy). Tyle dni wolnych będą mogły wykorzystać osoby, które przepracują cały rok kalendarzowy w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednak niezależnie od prawa do „podstawowego” urlopu wypoczynkowego, w przepisach Kodeksu pracy przewidziano także szereg innych zwolnień od pracy, które razem z tymże urlopem mogą się w 2024 r. złożyć nawet na 35 dni wolnych od pracy. Dotyczy to jednak tylko pracowników objętych ogólnymi przepisami prawa pracy. Na jeszcze więcej wolnego będą bowiem mogły liczyć niektóre grupy zawodowe objęte regulacjami szczególnymi, np. nauczyciele, sędziowie, prokuratorzy, czy strażacy PSP. Najczęściej mają one też prawo do dodatkowych zwolnień od pracy, np. urlopu zdrowotnego. Z tego zwolnienia mogą też skorzystać osoby niepełnosprawne (w wymiarze 21 dni), które mają również prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych.
Kto ma prawo do urlopu opiekuńczego?
Od 26 kwietnia 2023 r. pracownik może w ciągu roku skorzystać z 5 dni urlopu opiekuńczego w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych (art. 1731 k.p.). Za członka rodziny uważa się w tym wypadku syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. Urlopu opiekuńczego udziela się na wniosek pracownika złożony w terminie nie krótszym niż 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Urlop opiekuńczy to nieobecność, za którą pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia, jednak okres ten wlicza się do okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Kto może wziąć dni wolne na opiekę nad dzieckiem?
Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem przysługuje każdemu pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat (art. 188 k.p.). Obejmuje ono 16 godzin albo 2 dni, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy często błędnie myślą, że aby skorzystać z tego prawa, trzeba być rodzicem. Tymczasem ustawodawca mówi o pracownikach wychowujących dziecko, a więc odnosi się do pewnego stanu faktycznego i nie nawiązuje w ogóle ani do rodzicielstwa, ani do innej więzi formalnej łączącej pracownika z dzieckiem, np. przysposobienia. Oznacza to, że każdy pracownik, który faktycznie wychowuje dziecko w wieku do 14 lat, ma prawo skorzystać ze zwolnienia od pracy we wskazanym wymiarze, a z kolei ten, który jest rodzicem, ale nie wychowuje dziecka, nie będzie miał takiego prawa.
Jak wziąć zwolnienie z powodu siły wyższej?
Prawo do zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej pracownicy również mają od 26 kwietnia 2023 r. (art. 1481 k.p.). Każdemu z nich przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Pracodawca jest zobowiązany udzielić go na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania ze zwolnienia. Za czas tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.
Podstawa prawna
art. 1481, art. 154, art. 1731, art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.)
Przegląd prasy i portali na INFOR.PL Subskrybuj nas na YOUTUBE!