Jednym z uprawnień związanych z rodzicielstwem jest możliwość skorzystania z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu urlopu związanego z opieką nad dzieckiem. Ta sytuacja to wyjątek od zasady, zgodnie z którą urlopów wypoczynkowych udziela pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników. Jednak prawo do przedłużenia okresu opieki na dzieckiem przy wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego łatwo stracić. Wystarczy popełnił mały błąd.
- Czy udzielenie urlopu wypoczynkowego po rodzicielskim jest obowiązkowe?
- Powrót do pracy, to nie tylko jej świadczenie
Czy udzielenie urlopu wypoczynkowego po rodzicielskim jest obowiązkowe?
Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Tego prawa pracownik nie może się zrzec (art. 152 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy). Zasadą jest, że pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym uzyskał on do niego prawo. Co do zasady urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów, jednak jego tworzenie od 2003 r. nie jest już obowiązkowe. Pracodawca, który nie ustala planu urlopów, ustala ich terminy po porozumieniu z pracownikami. Również w tym wypadku obowiązują takie same zasady, jak przy sporządzaniu planu urlopów, czyli pracodawca bierze pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Oznacza to, że wnioski pracowników nie są dla pracodawcy wiążące. Od tej zasady istnieją jednak wyjątki. Jak bowiem wynika z art. 163 § 3 k.p., na wniosek pracownicy udziela się jej urlopu bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (dotyczy to także pracownika-ojca wychowującego dziecko lub pracownika-innego członka najbliższej rodziny, który korzysta z urlopu macierzyńskiego). Zasada ta znajduje także odpowiednie zastosowanie do tych osób w przypadku korzystania przez nie z urlopu rodzicielskiego, a także urlopu ojcowskiego (art. 1833 § 3 k.p.) i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (art. 183 § 2 k.p.).
Martyna W. jest zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy i ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni. Pracownica urodziła dziecko w 2023 r. Skorzystała z urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni, a następnie z urlopu rodzicielskiego. Pracownica ma prawo do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w wymiarze 62 dni (10 dni za 2022 r., i po 26 dni za 2023 i 2024 r.). W marcu 2024 r. Martyna W. złożyła do pracodawcy wniosek o udzielenie jej przysługującego jej urlopu wypoczynkowego w wymiarze 50 dni bezpośrednio po urlopie rodzicielskim. Pracownica miała do tego prawo, a pracodawca nie mógł odmówić pracownicy udzielenia urlopu w takim wymiarze.
Powrót do pracy, to nie tylko jej świadczenie
W sytuacji pracownika powracającego do pracy po urlopach związanych z rodzicielstwem jest to, że obowiązek wyrażenia zgody na wykorzystanie urlopu wypoczynkowego obciąża pracodawcę tylko bezpośrednio po tych urlopach. Pracownik ma więc obowiązek złożenia wniosku o udzielenie mu urlopu najpóźniej do godziny rozpoczęcia pracy w pierwszym dniu pracy przypadającym po zakończeniu urlopu związanego z rodzicielstwem. Jeśli pracownik po ich zakończeniu wróci do pracy, choćby na jeden dzień, to pracodawca będzie już zwolniony z obowiązku obciążającego go na podstawie art. 163 § 3 k.p. Warto mieć świadomość, że powrotem do pracy będzie w tym przypadku nie tylko stawienie się w zakładzie pracy w celu jej świadczenia. Będzie nim np. także skorzystanie ze zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem.
Martyna W., o której mowa w poprzednim przykładzie, przed zakończeniem urlopu rodzicielskiego złożyła do pracodawcy wniosek o udzielenie jej dwóch dni zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem na podstawie art. 188 k.p. Po ich wykorzystaniu pracownica chciała skorzystać z przysługującego jej urlopu wypoczynkowego. Niestety, skorzystanie z dni zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem sprawiło, że pracodawca nie ma już obowiązku udzielenia jej urlopu wypoczynkowego we wnioskowanym wymiarze i planowanie go podlega ogólnym regułom dotyczącym urlopu wypoczynkowego.
Podstawa prawna
art. 163 § 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)